Kategori: A

KOZANOĞLU, ABDULLAH ZİYA (1906-1966) Tarihî roman ve piyes yazarı. İstanbul'da doğdu. İlköğre­nimini Nişantaşı İttihad ve Terakkî Mektebi'nde (1919), or­taöğrenimini Gazi Osmanpaşa Ortaokulu ve Kabataş Lisesi'nde yükseköğrenimini Mühendis Mektebi ve Güzel Sanatlar Akademisi Mimarî Bölümü'nde yaptı. Adana Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğü ile Millî Eğitim Bakanlığı'nda çalıştı. Sonra özel büro açtı. İstanbul'da öldü. Konularını Türk tarihinden alan, tarihsel romanları ile tanın­dı. Gençlerin ve ortaöğrenim öğrencilerinin severek okudu­ğu bir romancıdır. Romanlarının çoğu filme çekildi. Kozanoğlu piyesler de yazmıştır. İlk baskılarına göre romanları: 1. Kızıl Tuğ (1927), ......

Ahmet Hamdi Tanpınar Hayatı Biyografisi Edebi Kişiliği Hakkında Kısaca Özet Bilgi (1901-1962) İstanbul’da doğdu. Babası memur olduğu için sık sık şehir değiştirerek öğrenimini farklı yerlerde sürdürdü. İstanbul’da başlayan öğrenim hayatı Sinop, Siirt (ortaokul), Vefa, Kerkük, Antalya’da (lise) devam etti. 1918’de İstanbul’a gelip önce Baytar Mektebine, sonra da 1919’da İstanbul Darülfünun Edebiyat Fakültesine girdi. Bu okulu bitirdikten sonra yurdun çeşitli yerlerinde edebiyat, Güzel Sanatlar Akademisinde sanat tarihi öğretmenliği yaptı. 1939’da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yeni Türk Edebiyatı Kürsüsünde profesör oldu. Avrupa’nın çeşitli ......

Abdurrahim Karakoç Hayatı Edebi Kişiliği ve Eserleri Hakkında Kısaca Özet Bilgi (1932-2012) Kahramanmaraş’ta doğmuştur. İlkokulu bitirince bir süre marangozluk yapmış, 1958-1981 yılları arasında belediyede memur olarak çalışmıştır. Sanatçı bir ailede yetişen Abdurrahim Karakoç, şiire çok küçük yaşlarda ilgi duymaya başlamıştır. Dedesinden ve babasından dinlediği Yunus Emre, Dadaloğlu gibi usta halk sanatçılarının şiirlerinden etkilenmiştir. Halk şiiri geleneğini devam ettirmiş, şiirlerini genellikle dörtlük nazım birimiyle kaleme almıştır. Millî ölçümüz olan hece ölçüsünü şiirlerine başarı ile uygulamıştır. Şiirlerinde daha çok koşma ve semai nazım ......

(1883-3.V.1963) Roman yazarı. İstanbul'da doğdu. Mahmud Celâleddin Bey'in oğludur. Galatasaray Lisesİ'ni bitirdi. Paris'te Siya­sal Bilgiler Fakültesi'nde okudu (1905-1903). Bu okulda Yah­ya Kemâl ile tanıştı. Yurda dönünce önce yabancı şirket­lerde çalıştı; sonra Hariciye Bakanhğı'nda Balkan Birliği Cemiyeti Genel Sekreterliğinde, Merkez İdaresi'nde görev yaptı. Bazı bankaların yönetim kurulu üyeliğinde bulundu. 1948'den sonra kendini tamamen yazı hayatına verdi. İstan­bul'da öldü. Kabri Merkezefendl Mezarlığı'ndadır. İlk yazıları tenkid, şiir, mensur şiir ve hâtıra türündedir. Bu yazılar Dergâh ve Yarın dergilerinde çıkmıştır (1921). CHP Hikaye ve Roman Yarışması'nda ......

Şair. Malatya'da doğdu. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'nî bitirip (1957) iç hastalıkları ihtisası yaptı. Sosyal Si­gortalar Kurumu hastanelerinde çalıştı. Hâlen serbest dok­torluk yapmaktadır. İlk şiiri Yedi Gün dergisinde çıktı (1964). Aruz ve hece vez­ni ile millî muhtevalı şiir yazmaktadır. Zümrüdüanka mahla­sı ile yazılmış manzum hicivleri ve araştırmaları da vardır.  Eserleri:  1. Sessiz Gürültü (1962, şiirler), 2. Dinî ve Ahlâkî Şiirler (1963, antoloji), 3. Naatlar (1966, antoloji), 4. Mesnevi Tercümesi (Mevlana'nın Mesenvî'sinin manzum tercümesi, 2112 beyit, 1972). ...

(1900-1982) Edebiyat tarihçisi, yazar. İstanbul'da doğdu. İstanbul Er­kek Muallim mektebi (1927) ile Edebiyat Fakültesi'ni bitirdi (1930). Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nde doktora yaptı. Çeşitli liselerde edebiyat Öğretmenliği, fakültelerde öğre­tim üyeliği yaptı. Metinler Şerhi, Türk-İslâm Tasavvuf Tarih ve Edebiyatı dersleri verdi. 1949'da doçent iken emekliye ayrıldı, istanbul'da öldü. Gölpınarlı, Divan edebiyatı, halk edebiyatı, tasavvuf tarihi konularında eserler vermiş, İran edebiyatından tercümeler yapmıştır. Mevlana ve Yunus Emre hakkındaki kitapları İle dünyâ çapında ün kazanmıştır. Eserlerinin sayısı yüzü aş­maktadır. Kitaplarından bazıları:  1. Melâmîlik ve Melâmiler (1931), 2. Kaygusuz ......

(1886-1937) Türkistanlı şair ve yazar. Buhara'da doğdu. Medrese tah­sili gördü. 1910'da İstanbul'a gelip tarih ve edebiyat çalış­maları yaptı. Yurduna dönüşünde siyasî faaliyetler içine gir­di, 14 Eylül 1920'de kurulan Buhara Halk Cumhurıyeti'nde Maarif Bakanlığı yaptı. Cumhuriyet, Sovyet Rusya'ye bağla­nınca Abdurraıf çeşitli illere sürüldü. Bir ara yüksekokullar­da tarih ve edebiyat dersi verdi. 1937-38 yıllarında yapılan katlîâmda Öldürüldü. Şiirleri, tiyatro eserleri ve edebiyat tarihi üzerine yaptığı çalışmaları ile tanınır. Oyunları:  1. Ebâ Müslim, 2. Temir Sağanağı, 3. Çin Seviş, 4. Hint İhtilâlcileri (1944de basıldı), 5. Ebu'l-Feyz ......

(1772-1846) Asıl adı İbrahim'dir. Divan, tekke ve halk şiirini çok iyi bilen şair; hem hece hem aruz ölçüsüyle şiirler yazmış ama asıl başarısını heceyle yazdığı şiirlerde göstermiştir. Toplumsal yergi içerikli şiirler de yazan şair, halk şiirinin son büyük ustalarından sayılır. Gerede'nin Çağa bucağının Şahnalar (yeni adı Reşadiye) köyünde doğdu. Bayraktar Ali Ağa adlı bir çiftçinin oğludur. Babasının ölümünden sonra bir müddet çobanlık, çiftçilik yaptı, istanbul'a geldi; Barınamadığı için Anadolu'ya geçip kasaba kasaba dolaştı. Kon­ya'da üç yıl kahveci çıraklığı yaptı. Mısır'a seyahat ......

(1897-1938) Özbek şâiri. Andipan'da doğdu. Aynı şehirde öğrenim gördü. Orenburg'da Vakit gazetesinde çalıştı. 1917-1918 yıl­larında Başkurt Millî Hükûmeti'nin sekreterliğini yaptı. Son­ra Türkistan'a dönüp kültür faaliyetlerinde bulundu. Varlığı rejim İçin tehlikeli görülerek defalarca hapsedildi. Son ha­pisliğinde öldürüldü. Abdülhamit Süleyman Çolpan, 1918-1930 yılları arasında yazdığı şiirlerle Türkistan halkının en sevilen şâiri oldu. Pek çok şii­ri halk tarafından bestelenerek okundu. Akıcı bir üslup ve saf  Türkçe İle yazılmış şiirleri vardır. Oyganış (Uyanış) yayımlanmış tek şiir kitabıdır (Taşkent-1922). ...

Edebiyat tarihçi yazar. Karaman'da doğdu. Rıza Çelebioglu'nun oğludur. Karaman Mevlevîhânesİ son şeyhi Ebû-bekir Çelebi (= Zükür Çelebinin torunudur, ilk, orta ve lise öğrenimini İstanbul'da yaptı. İstanbul Üniversitesi Edebi­yat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı, Sanat Tarihi bölümleri­ni bitirdi (1961). Konya Lisesi (1965-1966) ile Konya Selçuk Eğitim Enstitüsü'nde (1965-1966) Öğretmenlik ve idarecilik; İstanbul Edebiyat Fakültesi İle Erzurum Atatürk Üniversite­si Islâmî İlimler Fakültesi'nde asistanlık yaptı (1966-1977). 1971'de doktor, 1977'de doçent ye 1982"de profesör oldu. Doçentliği sırasında Hacettepe Üniversitesi, Sosyal ve İda­rî Bilimler Fakültesi'nde ......

(1904—12.111.1976) Âşık. Asıl adı Hacı Bektaş'tır. Tonus'ta doğdu. Ahmet Kudsİ Tecer'in 1931'de düzenlediği Sivas Âşıklar Bayramı'-na katılarak tanındı. Keklik Emine ile Âşık Talibi halk hikâ­yesinin kahramanıdır. Yurdu dolaşarak aşk hikâyesini an­latmış, bu sayede de meşhur olmuştur. Talibi aşk, tabiat, sosyal olaylar temalarını İşlemiş, hece vezni ile şiirler söylemiştir. Mizah ve hicivleri de vardır. Eserleri:  1. Ankara Destanı (1938), 2. İlaveli Ankara Desta­nı (1939), 3. Büyük Ölüm Acısı —Atatürk'e ağıt— (1938), 4. Zelzele Seylap Destanını (1943), 5. Dolaştı Dünyâyı Aldı Dili­ne (1946), 6. Seher Yeli ......

 (1889-1975) Dilci, yazar. Gence'de (Azerbaycan) doğdu. Ortaokulu Se-merkant'ta (1908), liseyi de Gence'de okudu (1916). Bir müd­det Kiev Yüksek Ticâret Okulu'na devam etti. Rus ihtilâli çı­kınca Gence'ye döndü (1917). Azerbaycan bağımsızlık hare­ketine katılıp savaştı. Azerbaycan Cumhuriyeti kurulunca Baku Üniversitesi Türk Dili Bölümü'nde bir yıl okudu. Azer­baycan'ın Sovyetler Birliği orduları tarafından işgal edllmesi özerine Türkiye'ye gelip İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi'ne kaydoldu (1920). Aynı fakültede asistanken yurtdışına giderek Berlin Üniversitesi'ne devam etti. Bres-lau Üniversitesinde doktora yaptı (1929). Bu yıl İstanbul'a döndü ve Edebiyat Fakültesi ......

Şâir. İstanbul'da doğdu. Namık Kemal'in oğludur. Baba­sının mutasarrıf olarak bulunduğu Rodos ve Sakız adaların­da özel dersler gördü. 1887'de İstanbul'a geldi. Sultan II. Abdülhamid devrinde Mabeyn kâtibi oldu. 18 yıl sonra Ku­düs mutasarrıfı oldu (1906). Beyrut (1908) ve Cezayir valili­ğinde bulundu (1908,1912). Dârülfünûn'da, Maltepe Askerî Lisesi ile Galatasaray'da edebiyat dersleri verdi. 1913-1933). İstanbul'da öldü. Kabri, Zıncirlikuyu Mezarlığı'ndadır. Servet-i Fünun şairlerindendir. Küçük yaşta şiir yaz­maya başlamıştır. İlk şiirlerini Mirsâd, Maârif ve Malûmat dergilerinde neşretti. 1896'da Servet-i Fünun topluluğuna katıldı. Servet-i Fünun dergisinin ......

Mesnevi şâiri. Doğum ve ölüm tarihleri kesinlikle bilin­mez. XV'inci yüzyılda İstanbul'da yaşadığı, Sultan II. Baye-zid'in himayesinde sarayda yetişerek, sancak beyiliğine ge­tirildiği tahmin ediliyor. Bir süre gözden düşmüş, sarayı terketmiş, Herat'a, Sultan Hüseyin Baykara'nın yanına gitmiş­tir. Burada meşhur şâir Ali Şîr Nevâi ve Molla Câmîı ile ta­nışmıştır. Hüseyin Baykara'nın ricası ile II. Bayezid affet­miş ve liva amirliğine tâyin etmiştir. Dîvanı bulunamamıştır. Yazma mecmualarda rastlanan gazelleri iyi bir şâir olduğunu gösteriyor. İranlı Şâir Nızâmî'-nin hamsesini tercüme ettiği Sehî Tezkiresi'nde kayıtlıdır. Eserleri: 1. Leylâ vü ......

(?-1798) Şâir, yazar. Girit'te doğdu. Girit Defterdarı Mehmed Efendi'nin oğlu. Babasından kalan serveti bitirdikten sonra İs­tanbul'a gelerek devlet hizmetine girdi. Daha sonra elçilik görevi ile Prusya'ya gönderildi (1796). Berlin'de öldü. Berlin Müslüman MezarhgYna gömüldü. Eserleri baştan sona kadar tasavvuf sembolleri ile dolu­dur. Felsefe, astronomi, büyü, fal v, şeylere meraklıdır. Muhayyelât adlı eserindeki kahramanları da bu tür işlerle uğra­şan tiplerdir. Dili ağır ve anlaşılması güçtür. Eserlerinde halk ve binbirgece masallarının bazı motiflerini kullanmıştır. Yazıları belli bir edebî türe sokulamayacak kadar karmaşık hikâyelerden meydana gelmiştir. Eserleri:  1. ......

(?-1585) Divan ve mesnevi şairi. İstanbul'da doğdu. Kazasker Mualtimzâde Ahmed Efendi'nin oğludur. Ebussuud Efendi'-nin tatebesidir. Çeşitli yerlerde kadılık yaptı. Hama sancağı kadısı iken öldü. Dîvan tarzında yazılmış şiirlerinde Fuzuli'nin etkisi görü­lür. Ününü Nizami'nin Mahzenü'l-esrâr adlı eserine nazire olarak yazdığı, 20 hikayelik Nakş-ı Hayâl mesnevisi ile yap­mıştır. ...

Divan şairi. Edirne'de doğdu. Çok iyi eğitim gördü. 1451'de Osmanlı Sultanı oldu. Anado­lu'nun siyasi birliğini sağlamaya çalıştı. İstanbul'u fethetti. Büyük devlet adamıdır. İlim ve sanatlarda geniş bilgi sahibi idi. Arapça, Farsça, İtalyanca, Lâtince, Rumca, Slavca da dâhil olmak üzere dokuz dil bildiği söylenir. Gebze'de öl­müştür. Türbesi İstanbul'da kendi adıyla anılan camiin için­dedir. Fat'h serbest düşünceli, açık fikirli bir devlet adamı idi. Âlim /e sanatkârları korumuştur, Devrinde (Ahmed Paşa, Meli , Necati Bey gibi) kudretli Osmanlı şâirleri yetişmiş­lerdir. Fatih, Dîvan şiirinin tekniğini ......

(?-1437) Dîvan şâiri. Asıl adı Ali Çelebi olan Atâyî, Yıldırım Baye-zid'in vezirlerinden Edirneli İvaz Paşa'nın oğludur. Hayâtı hakkında geniş bilgi yoktur. Şeyhî ile Ahmed Paşa arasında yetişen dîvan şâirlerinin en iyisidir. Şiirleri nazım tekniği açısından oldukça başarılı­dır. Sultan II. Murad'a sunduğu "güneş" redifli kasidesi çok meşhur olmuş ve Ahmed Paşa tarafından da tanzir edilmiş­tir. Duygulu bir şâirdir. Gazellerinde kasîdelerine göre daha sâde bir dil kullanmıştır. Türk Dîvan şiirine (gazele) atasöz­lerini ilk defa bu şâir sokmuştur. Tuyugtar da yazarak Türk şiir geleneğine ve ......

(1520-1572) Şâir, yazar. Prizren'de doğdu. Asıl adı Pîr Mehmed'dir. İlim ve şiir ile uğraşan bir aile içinde büyüdü. Sürûrî, Ebus-suud Efendi vs. gibi devrin ileri gelen âlim ve sanatkârların­dan özel dersler aldı. Mahkeme kâtipliği ve çeşitli şehirler Arapça dinî ve tarihî tercümeleri vardır. Adını ebedîleşti-ren, şâirlerin hayat hikâyesi ve eserleri hakkında yazdığı tezkiresidir. Şiirlerinde Âşık mahlasını kullanır. Tezkiresi:  Meşârü'ş-şuarâ (16. asır şâirleri hakkında, yazı­lış tarihi 1566). Tercüme eserleri: 1. Ravzatü'ş-şühedâ (Hü­seyin Vâiz'in aynı adlı eserinin genişletilmiş tercümesi), 2. Ettıbrü'l-mesbuk terci (Gazalî'den), 3. Şekâyıku'n-nu'mâni-ye tere. (Taşköprülü-zâde'nin ......

Mesnevîşâirî. XV'inci asırda yaşamıştır. Sultan II. Murad'a sunduğu Câmiü'l-Ahbâr isimli mesnevisi 12293 beyittir. Aslı Doğu Türkçesi ile yazılmış olan bu eseri şâir, Anadolu Türk-çesi'ne çevirmiştir. Câmiü'l-Ahbâr büyük bir evliya tezkıresidir, (velîlerin biyografisini anlatır). ...