Etiket: Şiirde Ahenk Unsurları

Tunç Uyak

Tunç kafiye, Türk edebiyatında kullanılan bir uyak türüdür. Kafiye, şiirdeki dizelerin sonlarında bulunan ve aynı sese sahip olan kelimelerin tekrarlanmasıdır. Tunç uyak ise, iki sesten fazla olan kelimelerin son hecelerinin aynı olduğu uyak türüdür. Tunç kafiye, Türk edebiyatında özellikle Divan edebiyatı döneminde kullanılmıştır. Divan edebiyatındaki şiirlerde kullanılan tüm uyak türleri […]

Cinaslı Uyak (Kafiye)

Türk edebiyatının her alanında sıkça kullanılan bu kafiye türü zengin uyak benzeri bir uyak çeşitidir. Cinaslı uyak, anlamları tamamen farklı ama aynı sesleri içeren sözcüklerin dize sonlarında uyak olarak kullanıldığı bir kafiye türüdür Türk edebiyatında önemli bir yeri olan cinaslı uyak, özellikle halk şiirimizde sıkça kullanılır. Yer yer divan edebiyatında da karşımıza […]

Zengin Uyak

Zengin (mukayyed) kafiye, iki sesten daha çok benzeşmelerde ortaya çıkar. Benzeşmeler üç, dört, beş, altı vs. olursa fark bulunmayacak mı? Hele bu tür bir kafiyelenişe benzeyen tunç kafiye, cinaslı kafiye, redifli (müreddef) kafiye gibi isimlendirmeler büsbütün karmaşıktır. Bu tabloya iç kafiye denilen ama pek çok kaynakta asonans, aliterasyon adıyla incelenen […]

Redif

Redif Nedir Nasıl Bulunur? Redif Örnekleri Redif, şiirdeki uyakların devamlılığını sağlayan ve aynı hece ya da hece grubunun şiirin belirli yerlerinde tekrarlanmasıdır. Türk edebiyatında divan edebiyatından günümüze kadar birçok şiir türünde kullanılmaktadır. Redif, Türk edebiyatında hem kelimelerin son hecelerinin hem de kelime gruplarının son hecelerinin tekrarı ile oluşabilir. Kelime rediflerinde […]

Nakarat ve Kavuştak Nedir Anlamı

Şiirde Görülen Nakarat ve Kavuştak Ahenk Unsurları Kavuştak Ne demektir, Edebiyatta Kavuştak Anlamı Nedir Halk Edebiyatı türkü formunda nakarata benzeyen tekrarlar vardır ki zaman zaman bir mısranın sınırlarını aşar. Konu birliği ve ahenk sağlamada kullanılan bu yöntemin başka fonksiyonları vardır. Yeni Türk Edebiyatı’nda bu tür tekrarlar nakarat ve kavuştak arası […]

Aruz Ölçüsü (Aruz Vezni)

Aruz Vezni (Aruz Ölçüsü) Tarihi Geçmişi Hakkında Kısaca Özet Bilgi Aruz ölçüsü, Arap Edebiyatı‘nda var olan özlü sözlerdeki ahenk unsurlarını anlatan ilme verilen isimdir. Bir şiirdeki hecelerin kısalık ve uzunluklarına göre tertip edilmiş bir ölçü biçimidir. Bu ölçü türü Türk edebiyatına sanıldığı gibi Edebiyatı’ndan değil İran Edebiyatından geçmiştir. İranlılar müslümanlığa […]

Nazım Birimi

Nazım Birimi Nedir? Nazım birimi, nazım şeklinin, anlamı ve ifade takdimi tamamlanmış en küçük parçasıdır. Onlar birleşerek manzumeyi oluştururlar. En küçük parça ifadesi, divan edebiyatında farklı, halk edebiyatında farklı, Yeni Türk Edebiyatı’nda farklı yorumlara sebep olmaktadır. Bu yorumlar, nazım şekilleri ile birlikte düşünüldüğü zaman bir mânâ kazanır. Nazım Birimi Özellikleri […]

Çarpraz Uyak

Çapraz uyak, şiirde çeşitli ses ve anlam oyunlarına izin verir. Bu, şiirin daha akılda kalıcı ve etkileyici olmasına yardımcı olabilir. Çapraz uyak, bir şiirin kafiyelendirilmesinde kullanılan bir tekniktir. “ABAB” uyak düzeni kullanılır ve dizedeki kelimeler, kafiyelenen kelimelerden iki önceki veya sonraki bir kelimeyle kafiyelenir. Bu, aynı kafiyenin bir sonraki dizesinde […]

Serbest Ölçü

Serbest Vezin Nedir? Serbest Ölçü Hakkında Kısaca Özet Bilgi Vezni ve kafiyesi serbest olan, önceden belirlenmiş bir kalıbı olmayan serbest nazım şiirleridir. Tanzimat’tan sonra seyrekçe ve yirminci asırdan itibaren sıkça görmeye başladığımız serbest şiirler, vezin ve kafiye bağlarından kurtulan şiir örnekleridir. Batı edebiyatından aldığımız serbest vezin uygulaması, Türk edebiyatında aruz […]

Ahenk, Vezin ve Ritim

Ahenk, Vezin ve Ritimin Şiirdeki Yeri ve Önemi Ahenk ve ritim, şiirde birbirini tamamlayan fonksiyonlar oluşturur. Ahenk, bir bütün içinde bulunan parçaların birbiri ile uyumu demektir. Bu uyumda parçaların özellikleri, biçimi, yapısı, dokusu, etkisi, takdimi, soyut veya somut değerleri, muhtevası, kullanılışı vb. nitelikleri birbiri ile orantılı, dengeli bir bağlantı içinde […]

Türk Edebiyatında Kafiye ve Redif Tartışmaları

Kafiye ve Redif  Hakkındaki Tartışmalar Kafiye, mısraların genellikle sonunda bulunan ses benzerliğidir; bu benzerlik, çoğu zaman ses tekrarı olarak karşımıza çıkar. Klasik Türk Edebiyatı’nda kafiyenin, çok önemli bir bilgi alanı olduğu, ilmü’l- kavâfî, ilm-i kafiye, ulûm-ı kafiye gibi İsimlerle anılan disipline temel konu teşkil ettiği göz ardı edilmemelidir. Buna göre, kafiye, revi […]

Asonans

Ünlü ve Ünsüz Harflerle Sağlanan Ahenk Aliterasyon ve Asonans Mısra içinde ve komşu mısralar arasında bir ahenkle tekrarlanan ünlüler asonans, ünsüzler aliterasyon oluşturur. Asonans ve aliterasyonun iç kafiye, yarım kafiye, ünlü- ünsüz kafiyesi, seci, cinas gibi farklı terimlerle de ifade edilmesi yanlıştır. Asonans ve aliterasyonun harf sayısında da ölçüt adına […]

Hece Ölçüsü

Hece Ölçüsü Özellikleri Hece vezni, her bir mısraın hece sayılarının birbirine eşitliği üzerine kurulur. Bu vezin; parmak hesabı (hesâb-ı benân), Türk vezni, millî vezin gibi isimlerle de anılmıştır. Türk dilinde hecelerin yazı dilinde gösterilmesi, ünlü harflerin varlığına bağlıdır. Türkçede bazı ünlülerin uzunluk kısalık bakımından birbirine göre farklılıklar taşıdığı iddiaları olmuştur […]

Tam Uyak

Tam kafiye için iki harf veya bir uzun ünlü, ölçüt olarak alınır. Ölçüt listesinin de problemleri vardır. Mesela Divan Edebiyatı‘ndaki bir buçuk hecenin, Yeni Türk Edebiyatı’nda tam kafiye olup olmadığı bilinmemektedir. Bu konuda çeşitli fikirler üretebiliriz ama bunlar keyfîlikten öte gitmez. Şiirlerde dizelerin sonlarındaki bir ünlü, bir ünsüzün benzerliğine dayalı […]

Yarım Uyak

Yarım kafiye, tek bir harfin benzemesiyle yapılan kafiyeleniştir. Divan Edebiyatı’nda “sadece revi ile yapılan kafiyeye, sade veya basit kafiye denir”. Yarım kafiyeye, Halk Edebiyatı örneklerinde sık rastlarız. Şiirlerde dizelerin sonlarındaki tek ünsüzün benzerlik göstermesine yarım uyak adı verilir. Huri kızlar sürmelemiş gözünü İlin aşiretin çeksin nazmı Kaldır perçemini görem yüzünü […]

Sarmal Uyak

Şiirlerdeki bir dörtlükte birinci dize ile dördüncü dizenin, ikinci dize ile üçüncü dizenin uyaklı olmasına sarma uyak (sarmal kafiye) adı verilir. Sarmal Uyak (Kafiye) Örnekleri : Biliyorum gölgede senin uyuduğunu a Bir deniz mağarası kadar kuytu ve serin b Nazların aleminde yumulmuş kirpiklerin b Yüzünde bir tebessüm bu ağır öğle sonu […]

Düz Uyak

Bu uyak türüne  mesnevi kafiyesi de denir. Dizelerin ikişerli olarak, art arda kendi aralarında uyaklanışına düz uyak (düz kafiye) adı verilir. Düz Uyak (Kafiye) Örnekleri: Gâh odunda vü gâh suda idi a Dün ü gün kahrile kısuda idi a Ol kadar çeker idi yükler ağır b Ki teninde tü komamıştı yağır b Nice […]

Uyak (Kafiye) Türleri

Dize sonlarındaki ses benzerliğine uyak ( kafiye) denir. Uyak, dize sonlarında anlam ve görev yönün­den farklı sözcük, eklerden ya da seslerden oluşur. Kafiyenin Şiirdeki Yeri Bir şiirde kafiyenin yeri hakkında üç çeşit yorum yapılır. Kafiye; başta, sonda veya ortada bulunabilir. Başta kafiyeleniş için İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı‘nın bazı eserleri örnek […]

Aliterasyon Sanatı

  Şiir ya da düzyazıda ahengi sağlamak amacıyla aynı seslerin yinelenmesidir. Bir başka tanım ise: Düzyazıda, şiirde ahenk oluşturmak amacıyla aynı hecenin veya sesin tekrar edilmesine aliterasyon denir. Aşağıdaki aliterasyon örneklerine göz atalım:  Eylülde melul olduğu gönül soldu da lale Bir kâküle meyletti gönül geldi bu hale Bu parçada “l” sesi yinelenmiştir. […]