(?-1674) Dîvan şâiri. Edirne'de doğdu. Ağazâde Mehmed Dede'nin dervişidir. Mevlevî tarikatına girmiştir. 1670'de Edirne Muradiye Mevlevîhânesi'ne şeyh olmuştur. Edirne'de Ölmüş ve Mevlevihane'nin avlusuna gömülmüştür. Mevlevi şeyhlerinden olan sanatçı Sebk-i Hindi akımının öncülerindedir. En basit duyguyu, düşünceyi ya da hayatı en güzel şekilde sanatlı bir üslupla ve ahenkli olarak anlatabilmiş bir sanatçıdır. Asıl ününü gazelleriyle yakalayan Neşati’nin kasideleri de vardır. Divan, Edirne Şehrengizi, Hilye önemli eserlerindendir. Neşati, XVII'nci asrın büyük şairlerindendir. Sebk-i Hin-dî'yi, (hind üslûbu) Türkçe'de en iyi temsil eden odur. En ......
(?-1666) Divan edebiyatı şâiri. İstanbul'da doğdu. Asıl adı Mustafa olan şair, Sebk-i Hindi tarzını benimsemiştir. İmgelerle, sembollerle, hayallerle yüklü bir anlatımı vardır. Anlam tekniğine önem veren şairin gazelleri önemlidir. Nail-i Kadim divanı başlıca eseridir. Dîvân-ı Hümâyun'da kâtiplik yaptı. Mâden kalemi başhalifesi oldu. Hayatının sonlarına doğru Edirne'ye sürüldü. Avusturya zaferinden sonra (1665) affedildi; İstanbul'a döndü. İstanbul'da Öldü. Fındıklı'da Sünbülî Tekkesi'nin mezarlığına gömüldü. Nail-i Kadim, fikrini en kısa, söz katılamayacak bir tarzda ve en ahenkli bir ifâde ile anlatır. Kelime seçmekte titizdir. Usta ......
Divan edebiyatışairlerindendir, istanbul'da doğdu. Asıl adı Süleyman. Abdurrahman Efendi'nin oğludur. Önce Yeniçeri Kalemi'nde çalışmış, 1682'de memur olarak Mısır'a gitmiştir Iran elçisi Mehmed Paşa'nın yanında İran'a, Avusturya Elçisi İbrahim Pasa'nın yanında da Avusturya'ya elçi katipliği görevi ile gitmiş, Şıkk-ı Sânî defterdarı iken İstanbul'da ölmüştür. Mezarı Topkapı dışında, Maltepe Caddesi üzerindeki mezarlıktadır. Nahifi, Mevlananın Mesnevisini nazmen Türkçe'ye çevirmesinden sonra tanınmıştır. Biri Hz. Peygamber'e yazdığı naatler, gazeller ve rubailerden meydana gelen, diğeri gazellerden oluşan iki dîvânı vardır. Âşıkane gazellerinden ince hayalli, güzel ve sade ......
(XVII'ıncı asır) Şâir Edirne'de doğdu. Asıl adı Mehmed'dir. Yeniçeri olarak Yavuz Sultan Selim'in Iran (1514) ve Mısır (1516) seferlerine katıldığı, Kanunî Sultan Süleyman devrinde de bir süre ahkâm kâtipliği ve silâhtarlar bölükbaşısı olduğu bilinmektedir. 1555'ten sonra öldüğü sanılıyor. Türki-i basit denilen sâde Türkçe ile şiir yazma akımı şairlerindendir. Divânı bu dille yazılmış şiirlerle doludur. Türki-i basit akımı dilde süratle çoğalan Arapça, Farsça kelime ve tamlamalara tepki olarak doğan ve XV'inci asırda Tatavlalı Mahremi tarafından başlatılan bir milli edebiyat akımı idi. Mahremi ......
(1451-1600) Tarihçi ve Divan şairlerindendir. Gelibolu'da doğdu. Devrinin tanınmış âlimlerinden ders gördü. Şehzade I. Selim'e, Kıbrıs Fâtihi Lala Mustafa Paşa'ya ve Ferhad Paşa'ya divân kâtipliği, Cidde Emirliği yaptı. Cidde'de öldü. Devrinin başarılı gazel ve kaside şâiridir. Künhü'-ahbar (haberlerin özü) adlı eseri ile meşhur oidu. Manzum ve mensur kırktan fazla eserin sahibidir. Farsça şiirleri de vardır. Eserleri: 1. Türkçe Dîvan (2 tanedir. Mecmualarda divanına girmemiş şiirleri de vardır) 2. Farsça Dîvan (el vazması halinde), 3. Mihr ü Vefa (mesnevi), 4. Razvatü'l-Letâyıf (ahlâki manzum ......
Dîvan şâiri. Amasra'da doğdu. Kadı Mehmed Çelebi'nin kızıdır. İyi bir öğrenim görmüş Arapça ve Farsça'yı Öğrenmiştir. Sultan II. Bayezid'in ve onun oğlu Şehzade Ahmed'in Amasya valilikleri sırasında bu şehirde toplanan âlim ve sanatkârların meclislerine devam etti. Hiç evlenmedi. Amasya'da öldü. Pir İlyas tekkesi bahçesine gömüldü. Sâde dil ile yazdığı kaside ve gazelleri ile tanınır. Kadın dîvan şairleri içinde kendi aşk duygularını rahatça ve samimî bir şekilde yazması bakımından farklı bir yere sahiptir. Necati'ye nazireleri vardır. Dîvân'ı Moskova'da basıldı (1967). ...
Divan şairlerindendir. Priştine'de doğdu. Asıl adı İsa. Genç yaşta İstanbul'a gelip Medrese öğrenimi görmüş, Hadım Ali Paşa'nın divân kâtipliğini yapmıştır. Paşa'nın ölümünden sonra Bosna'da ufak bir tımar elde etmiş ve aynı şehirde ölmüştür. XV'inci asrın en başarılı şairlerindendir. Divan şiirinin kurucularındandır. Şiirlerinde halk arasında yaygın olarak kullanılan deyimler ve atasözleri görülür. Bahariye'si Fransızca, Almanca, Latince ve İngilizce'ye tercüme edilmiştir. Sehrengiz türünün mûcitidir. Eserleri: 1. Divân (el yazması halinde), 2. Sehrengîz (Edirne'nin güzellerinden ve güzelliklerinden bahseder, mahalli hayat, gelenek ve görenekler hakkında bilgi ......
(1491-1582) Divân şairi, yazar. Kastamonu'da doğdu. Asıl adı Abdüllatîf'tir. Katip olarak Belgrad'da, İstanbul'da, Rodos'ta, Mısır'da çalıştı. Mısır'dan Yemen'e giderken bindiği geminin batması üzerine boğularak ölmüştür. Tezkiretü'ş-şuarâ ( şâirler tezkiresi) adlı eseri ile meşhur olmuştur. 1543'te yazmaya başladığı bu eseri 1546'da bitirip Kanunî Sultan Süleyman'a sunmuştur. Tezkiresinde giriş bölümünden sonra Mevlana'dan başlayarak büyük sofi şairleri, sonra pâdişâh ve şehzadeleri, daha sonra da harf sırasına göre şairleri tanıtmış, şiirlerinden örnekler vermiştir. Latifi'nin kaside ve gazelleri, mesnevileri vardır. Eserleri: 1. Tezkiretü'ş- şuara (1898'de eski harflerle basıldı. ......
Şâir, yazar. Bursa'da doğdu. Asıl adı Mahmud'dur. Defterdar Osman Çelebi'nin oğludur. Muradiye Medresesi'nde okumuş, İslâmî ilimleri öğrenmiştir. Daha sonra Şeyh Seyid Ahmed Buharî'nin dervişi olmuştur. M. Bayezid, Yavuz Sultan Selim, Kanunî Sultan Süleyman ve II. Selim dönemlerinde yaşamış, bu sultanlardan yardım görmüştür. Adı geçen sultanlara eserler ithaf etmiştir. Sultan Selim, şaire 35 akçe yevmiye bağlamış, Lâmiî de bununla yetinerek ömrünü ilim ve ibâdetle geçirmiştir. Bursa'da öldü. Nakkaş Ali Paşa Mescidinin avlusuna gömüldü.Lâmiî, manzum ve mensur 30'dan fazla esere sahiptir. Bunların ......
Divan edebiyatı şâiri, yazar. İstanbul'da doğdu. Asıl adı Mehmed'dir. Şiirlerinde Râgıb mahlasını kullandığı için bu isimle anılır. Düzenli bir eğitim görmedi. Kendi kendisini eleştirdi. Kâtiplik, elçilik, sadrazam mektupçuluğu, reisül-küttaplık ve vezirlik yaptı. 1756'da sadrazam oldu. Bu görevi ölünceye kadar devam ettirdi. İstanbul'da öldü, Lâleli'de kendi yaptırdığı kütüphanenin bahçesine gömüldü.Çağının tanınmış şairlerindendir. Sağlam, güzel ve hakimane şiirleri vardır. Kasidede Nefi'nin, gazelde Nabi'nin yolunu izlemiştir. Arapça, Türkçe ve Farsça ile yazılmış manzum ve nesir pekçok eseri vardır. Bazı beyitleri aydınlar arasında atasözleri ......
(1712-1792) Divan şairi. Tokat'ta doğdu. Tokat'ta okudu ve Tokat Mevlevihânesi'nde bulundu. Şiirleri ile Hekimoğlu Ali Paşa'nın dikkatini çekti. Paşa, İstanbul'a dönerken Kânî'yi de beraberinde getirmiş ve onu Dlvân-ı Hümâyûn kalemine memur olarak yerleştirmiştir. Silistre'de de dîvan kâtipliği yaptı. 1782'de İstanbul'a geldi. Limni adasına sürgün olarak gitti. İstanbul'da öldü. Asrının mizahî mektupları, mizahî ve satirik manzumeleri İle tanınmış şairlerindendir. Şiirlerinde' mizah havası vardır. Münşeatı (mektuplardan meydana gelen eseri) üslûp inceliği ve mizahî unsurları bakımından şiirlerinden daha başarılıdır. Türkçe, Arapça ve Farsça şiirleri vardır. ......
(?-1723) Divan şairi. Edirne'de doğdu. Şeyh İbrahim Efendi'nin oğludur. Edirne'de medrese öğrenimi görerek 1690'da İstanbul'a geldi, müderrislik, kadılık, Fetva Eminliği yaptı. Üsküdar'da öldü. Mezarı Karacaahmet'tedir. Devrinin ileri gelen şairlerindendir. Kâmî mahlası ile şiir yazarların en başarılısıdır. Nazım tekniği kuvvetlidir. Sâde Türkçe ile yazılmıştır. Eserleri: 1. Divan (elyazması halindedir), 2. Firuz-nâme, 3. Âsaf-nâme, 4. Terceme-i Salfit-ı Mesudî, 5. Riyazü'l-Kasımîn, 6. Ta baka t-1 Hanefiyye, 7. Nefİsetü'l-Uhrevİyye, 8. Huz mâ-safâ, 9. Tuhfetü'z-Zevrâ, 10. Behcetü'l-muamma. Fıkha dâir eserleri de vardır [Ali Canib (Yöntem), şairin hayâtı ve ......
(1785-1829) Divan ve mesnevi şairi. İstanbul'da doğdu. Kazasker Salih Efendi'nf oğludur. Medrese öğrenimi görmüş, İmparatorluğun çeşitli vilâyetlerinde kadılık yapmıştır. Mert, dürüst tabiatlı ve açık sözlü bir kimse İdi. Siyâsî tercihleri sebebiyle birkaç defa sürgün edilerek İstanbul'dan uzaklaştırılmış, son sürgününde, Sivas'ta ölmüştür. 1916'da kemikleri İstanbul'a nakledildi. İzzet Molla, divan şiirinin son us falarından dır. Şiirlerinde duygu ile nükteyi birleştirmiş, mahallî hayâtı aksettiren bilgiler vermiştir. Mevlâna ile Şeyh Gâlİb'İn tesiri altındadır. Eserleri: 1. Dîvan-Bahârn Efkâr (1825'de tertip edildi, gençlik şiirlerini topladığı kitap, 1823'de Bufak'da basıldı), 2. ......
(1536-1599) Süslü nesir yazarı, istanbul'da doğdu. Yavuz Sultan Selim'in yakın nedîmi Hasan Çan'ın oğludur. Medrese öğrenimi gördü. Müderrislik, şehzade Murad'a hocalık ve şeyhülislâmlık yaptı. İstanbul'da öldü. Eyüp Sultan'm yakınına gömüldü. Arapça'dan Türkçe'ye dinî ve tasavvufî eserler tercüme etmiş, Türkçe şiirler söylemiş ve bir de Selim-nâme yazmıştır. Fakat şöhretini süslü nesir ile yazdığı Tâcü't-tevârih (Tarihlerin Tacı) adlı eseri ile sağlamıştır. Tâcü't-tevârih iki ciltlik Osmanlı tarihidir. Sultan Osman'dan başlayarak Yavuz Sultan Selim devri sonuna kadar olan olaylar anlatılmıştır. Eser eski harflerle 1862'de basıldı. [Sadeleştirilmiş yayımını ......
(1839-1903) Divan şairi. Mostar'da doğdu. Zülfikar Nafiz Paşa'nın oğludur. İstanbul'da öğrenim gördü. Anadolu ve Rumeli şehirlerinde, imparatorluğun merkez teşkilâtında memurluk ve hâkimlik yaptı. Tanzimat edebiyatı döneminde yetişmiş olmasına rağmen dîvan şiiri geleneğini devam ettirdi. Encümen-i Şuarâ şairlerindendir. Şiirlerini anlaşılır bir dil ile yazdı. Nâilî-i Kadim ve Fehim'in tesirindedir. Gazellerinde duygu unsuru ağır basar. Tasavvuf! şiirleri de vardır. Dîvan şiirinin son büyük temsilcilerlndendir. Eserleri: 1. Divan (İ.M.K. Inal'ın önsözü ile 1918'de bastırıldı), 2. Levâyıhu'l-hikem, 3. Levamiu'l-efkâr. 4. Sevânihu'l-beyân, 5. Mİsbâhu'l-îzah {Son dört eser çeşitli dergilerde ......
Şiirlerindeki ustalığından ve yeteneklerinden dolayı “Meliküş Şuara, Hayal-i Meşhur” gibi ünvanlarla anılmıştır. Aşk ve tasavvufla beslenen lirizmi ileride Baki’yi hazırlayacak, İstanbul Türkçesini şiir dili haline getirecektir. Sadece Divan’ı vardır. Vardar Yenicesi'nde doğdu. Asıl adı Mehmed. Düzenli bir eğitim görmedi. Gençliğinde rint ve başıboş bir hayat yaşamış, kalenderi dervişleri ile dolaşmıştır. İstanbul'a gelince, şiirleri İle Defterdar İskender Çelebi, Sadrazam İbrahim Paşa ve Kanûnî'nin dikkatini çekmiş, rahat bir hayata kavuşmuştur. Hâmîlerinin ölmesi üzerine Ka-nûnî'den bir Rumeli sancakbeyliği alıp istanbul'dan uzaklaşır. Edirne'de ölmüştür. Hayalî rint ......
(XV'inci asır) Mesnevi şairi. Hayâtı hakkında fazla bilgi yoktur. Asıl adı Mehmed'dir. Honas kalesinde doğmuştur (Muhtemelen 1374'de). İznik medresesinde müderrislik yapmıştır. Mevle-vî'dir. 1451-1456 yılları arasında öldüğü sanılıyor. Hatiboğlu çok sâde dil ile, sanat gayesi gütmeyen, dil ve kültür tarihi bakımından önemli olan eserler yazmıştır. Eserleri: 1. Bahrii'l-hakayık [Dinî, öğretici bir eserdir. Bâzı âyetler açıklanır. 1409 da yazıldı. "Mefâilün mefâilün feû-lün" vezni ile yazılmış 1465 beyitlik mesnevî. Hacı Bektâş-ı Velî'nin Arapça mensur Makalât'ının manzum tercümesidir, f. H. Ertaylan bu mesnevînin tıpkı basımını bir önsöz ......
(1486-24.V.1524) Şair. Safevî hânedânı hükümdarlarındandır. Dedesi Uzun Hasan'ın ölümünden sonra İran ve Azerbaycan'da meydana gelen kargaşadan istifâde ederek 1502'de kendini şah ilan etti. Türkmen aşîretlerinin yardımı ile Azerbaycan, İran ve Irak'ı ele geçirdi. Özbek Hanı Şeybânî'yi yenerek sınırlarını genişletti. Yavuz Sultan Selİm'e yenilince (Çaldıran, 1514) Irak'ı kaybetti. Erdebil'de öldü, babası Şeyh Haydar'ın yanına gömüldü. Hatâ'î, hem Farsça, hem Türkçe ile dîvan ve halk şiiri tarzında manzumeler, ilâhiler söylemiştir. Şiirlerinde hurûfîli-ğin ve Nesîmî'nin izleri görülür. Halk dili ve millî nazım şekilleri ile söylenmiş ......
(?-1768) Divan şairi. İstanbul'da doğdu. Kazasker Abbas Efendi'nin oğludur. Medrese tahsili görmüş, müderrisliği yapmıştır. Yazdığı hicivler yüzünden Bursa'ya, oradan da Rodos'a sürülmüştür. Rodos'da öldü. Murad Reis'in türbesinin yanına gömüldü. Haşmet, daha çok Nabî ve Koca Ragıp Paşa gibi usta şâirlere nazireler yazmıştır. Âşıkane şiirleri biraz daha güzeldir. Koca Râgıp Paşa'nın meclislerinde söylediği nükteleri ve hicivleri ile meşhur olmuştur. Eserleri: 1. Dîvan (1841'de basıldı), 2. Intlsâbü'l-mülûk (Mısır'da basıldı, 1841), 3. Sûr-nâme (veya Vilâdet-nâme) [Sultan III. Mustafa'nın kızı Hibetullah Sultan'ın doğumu üzerine on gün on gece ......
(XIV'üncü asır) Divan şairi. Asıl adı Şeyh İzzeddin Esferâyînî'dir. Türkçe ve Farsça şiirler söylemiştir. Farsça şiirlerinde Hasan-ı Pur mahlasını kullanır. Çağında şöhreti Mısır'a kadar yayılmış olan bir Azerî sahası şairidir. ...