Edebiyat Ana SayfaSanat AkımlarıPostmodernizm

Postmodernizm

Postmodernizm Tanımı Nedir Kısaca Özet Bilgi

Bu akım, modernizmin eleştirisi ve alternatifi olarak ortaya çıkan bir sanat, felsefe ve kültür akımıdır. Postmodernizm, modernizm’in eleştirisini yaparken, modernizmin doğalcılık, öznelcilik, evrensellik ve gerçekliği arama gibi temel ilkelerine karşı çıkar. Bu akım, gerçeklik ve anlamı sabit bir şey olarak kabul etmek yerine, onların bağlamsal, öznelerarası ve sübjektif olduğunu kabul eder.

Bu akımın etkisi, sonraki yıllarda sinema, televizyon, mimarlık, sosyoloji, felsefe, edebiyatta ve diğer alanlara da yayılmıştır. Postmodernizm’in tanımı, genellikle açık ve net olmamakla birlikte, postmodernizm ile ilgili farklı tartışmalar ve yorumlar oluşmuştur. Ancak genel olarak, postmodernizm, modernizm‘in eleştirisi ve alternatifi olarak ortaya çıkan bir sanat, felsefe ve kültür akımıdır.

Postmodernizmin Ortaya Çıkışı ve Doğuşu

Postmodernizm’in doğuşu, modernizmin kendi içindeki çelişkileri ve eleştirileri içerisinde yavaş yavaş ortaya çıkmıştır. İlk olarak 1950’lerin sonlarında, özellikle mimarlık alanında kendini gösteren bu akım, modernist yapıların yarattığı estetik ve işlevsellik sorunlarını eleştirerek, kendi alternatif tasarım ve stil anlayışlarını ortaya koymuştur.

Daha sonra 1960’ların ortalarından itibaren, özellikle edebiyat, sinema, müzik ve görsel sanatlarda, postmodernist yaklaşımlar görülmeye başlanmıştır. Bu dönemde, modernizmin evrenselci, mantıksal ve doğalcı yaklaşımlarına karşı, gerçeklik ve anlamın çeşitliliğine, farklılığına ve bağlamsallığına vurgu yapılmıştır. Postmodernistler, geleneksel kurumların ve yapıların sorgulanması, çözülmesi ve yeniden yapılandırılması gerektiğine inanmışlardır.

Bu akım, özellikle 1970’ler ve 1980’lerde sanat ve edebiyatta daha belirgin bir şekilde kendini göstermiştir. Bu dönemde, postmodernist sanatçılar ve yazarlar, modernist yapıların yarattığı eleştirileri ve sorunları ele alarak, alternatif sanat ve edebiyat ürünleri ortaya koymuşlardır. Bugün, postmodernizm, edebiyat, sanat, felsefe, sosyoloji, mimarlık ve diğer alanlarda etkisini sürdürmektedir.

Postmodernizmin özellikleri Nelerdir Maddeler Halinde:

  1. Gerçeklik kavramına eleştirel yaklaşım: Postmodernistler, gerçekliğin nesnel ve evrensel olduğuna inanmazlar. Onlara göre gerçeklik, farklı toplumsal ve kültürel bağlamlarda farklı şekillerde algılanır ve yorumlanır. Bu nedenle, gerçeklik kavramının çok yönlü ve bağlamsal olduğunu savunurlar.
  2. Dilin önemi: Postmodernistler, dilin toplumsal yapılar ve güç ilişkileri üzerinde büyük bir etkiye sahip olduğunu düşünürler. Dilin gerçeklik oluşturmada ve anlam yaratmada büyük bir rolü olduğuna inanırlar. Ayrıca, dilin sürekli olarak değiştiğine ve evrimleştiğine inanırlar.
  3. Kaynakçalar: Postmodernistler, kaynaklara dayalı bir kültürel üretim modeli kullanırlar. Bir yazarın ya da sanatçının eserleri, diğer eserlerden alıntılar, referanslar ve göndermeler içerebilir. Bu nedenle, postmodernist eserlerde çoklu anlamlar, parçalanmışlık ve hibridizasyon sıkça görülebilir.
  4. Parçalanmışlık: Postmodernistler, dünyanın parçalanmış ve fragmente olduğuna inanırlar. Buna karşılık, bütünlük kavramına karşı eleştirel bir tutum sergilerler. Bu nedenle, postmodernist eserlerde parçalanmışlık, çelişkiler ve farklı öğelerin bir araya gelmesi sıkça görülür.
  5. Değişen zaman algısı: Postmodernizm, zaman algısının da değiştiğine inanır. Eskiden, zaman bir doğrusal ilerleyiş olarak kabul edilirken, postmodernistler, zamanın döngüsel, tekrarlayıcı ve kırılgan olduğunu savunurlar. Bu nedenle, postmodernist eserlerde zaman algısı sıklıkla dağılmış ve değişken bir biçimde ele alınır.
  6. Metanarratives: Postmodernistler, büyük hikayelerin (metanarratives) artık işe yaramaz olduğuna inanırlar. Metanarratives, bir toplumun tarihi, inançları ve ideolojileri gibi konularda bütünsel bir anlatı sunar. Ancak postmodernistler, bu anlatıların tek doğru olmadığını ve farklı bakış açılarına sahip insanlar arasında farklı şekillerde yorumlanabileceğini savunurlar.7. Ironi: Postmodernist eserlerde sıklıkla ironi kullanılır. Bu, bir şeyin tam tersi şekilde ifade edilmesi veya iki zıt fikrin bir arada kullanılmasıdır. Ironi, postmodernistlerin gerçekliğin tek bir doğrusal anlatıyla anlatılamayacağına yönelik eleştirisini yansıtır.

    8. Kişisel ve öznel deneyim: Postmodernistler, kişisel ve öznel deneyimin önemine inanırlar. Bu, bir kişinin yaşamış olduğu deneyimlerin gerçeklik algısını şekillendirdiği anlamına gelir. Bu nedenle, postmodernist eserlerde kişisel ve öznel deneyimlere atıfta bulunulabilir.

    9. Popüler kültür ve yüksek kültür arasındaki ayrımın kaybolması: Postmodernistler, yüksek ve popüler kültür arasındaki ayrımın giderek belirsizleştiğini savunurlar. Popüler kültür, yüksek kültürden daha yaygın bir şekilde kabul görürken, yüksek kültür de popüler kültürle daha fazla etkileşim halindedir. Bu nedenle, postmodernist eserlerde popüler kültüre atıfta bulunulabilir veya popüler kültür malzemeleri yüksek kültür eserleriyle birleştirilebilir.

    Postmodernizmin özellikleri, edebiyat, sanat, felsefe, mimari, film ve müzik gibi farklı alanlarda kendini gösterir. Ancak, tüm bu alanlarda postmodernistler, geçmişte kabul edilen büyük anlatılara, toplumsal yapı ve normlara, dil ve gerçeklik kavramlarına, yüksek ve popüler kültür arasındaki ayrıma eleştirel bir yaklaşım sergilerler.

Türk edebiyatında postmodernizm Akımı Hakkında

Postmodernizm, Türk edebiyatında 1980’li yıllardan itibaren etkisini göstermiş bir edebi akımdır. Türk edebiyatında postmodernizm, genellikle 12 Eylül askeri darbesinin ardından ortaya çıkan bir tepki olarak görülmektedir. Bu dönemde edebiyatın ve sanatın da içinde bulunduğu birçok alanda, toplumsal gerçekliğin eleştirel bir şekilde tartışılması ve sorgulanması gerektiğine inanılmaktaydı.

Türk edebiyatında postmodernizmin özellikleri, genel olarak dünya postmodernizminin özellikleri ile benzerlik gösterir. Bu özellikler arasında gerçeklik kavramına eleştirel yaklaşım, dilin önemi, kaynakçalar, parçalanmışlık ve değişen zaman algısı sayılabilir. Ancak Türk edebiyatında postmodernizm, kendi yerel ve kültürel bağlamına göre de şekillenmiştir.

Türk edebiyatında postmodernizmin en önemli örnekleri arasında Orhan Pamuk, Oğuz Atay, Bilge Karasu, Murathan Mungan ve Latife Tekin gibi yazarlar yer almaktadır. Bu yazarlar, postmodernizmin temel özelliklerini eserlerinde kullanmışlardır.

Özellikle Oğuz Atay’ın Tutunamayanlar romanı, Türk edebiyatındaki postmodernizmin en önemli örnekleri arasında yer almaktadır. Roman, birçok farklı anlatım tekniği, dil ve biçim öğesi kullanarak, modern Türk toplumunun sorunlarını eleştirel bir şekilde tartışmaktadır. Romanın başarısı, Türk edebiyatında postmodernizmin yaygınlaşmasına önemli bir katkı sağlamıştır.

Türk edebiyatındaki postmodernist eserler, genellikle bireysel özgürlük, toplumsal eleştiri, bellek, kimlik, dil ve kültür gibi konuları ele alırlar. Bu eserlerde, gerçeklik algısı genellikle çok katmanlı ve karmaşıktır. Ayrıca, eserlerdeki dil kullanımı da oldukça özgündür ve dilin sınırlarını zorlamaktadır.

Postmodernist eserlerin kaynakları, genellikle popüler kültür, tarihsel olaylar, felsefi metinler ve diğer edebi eserler olabilir. Bu nedenle, eserlerde çoklu anlamlar, alıntılar, parçalanmışlık ve hibridizasyon gibi özellikler sıklıkla görülür.

Postmodernizm Temsilcileri Kimlerdir

Postmodernizm, 20. yüzyılın ortalarında edebiyatta etkili bir akım haline geldi ve birçok ünlü yazar ve şair tarafından benimsendi. İşte dünya edebiyatında postmodernist sanatçılar hakkında birkaç örnek:

  1. Jorge Luis Borges: Arjantinli yazar Borges, postmodernizmin en önemli temsilcilerinden biridir. Borges’in kurguları, zaman ve uzay kavramlarını sorgulayan, gerçeklik ve hayal arasındaki ince çizgiyi ortaya koyan, fantastik ve filozofik öğeleri bir araya getiren özellikleriyle öne çıkar.
  2. Italo Calvino: İtalyan yazar Calvino, postmodernizmin önemli yazarlarından biridir. Calvino’nun eserleri, gerçeklik ve kurgu arasındaki sınırları zorlayan, fantastik öğeleri gerçeklikle iç içe geçiren ve dilin önemini vurgulayan özellikleriyle dikkat çeker.
  3. Salman Rushdie: Hint-İngiliz yazar Rushdie, postmodernizmin önde gelen temsilcilerinden biridir. Rushdie’nin eserleri, kültürler arasındaki çatışma ve uyum sorunlarını ele alan, gerçeklik ve kurguyu birbirine karıştıran, çok katmanlı ve simgesel öğelerle dolu bir yapıya sahiptir.
  4. Don DeLillo: Amerikalı yazar DeLillo, postmodernizmin önemli yazarlarından biridir. DeLillo’nun eserleri, Amerikan toplumundaki kültürel ve siyasi değişimleri ele alırken, gerçekliği değişken ve parçalı bir yapıda yansıtır.
  5. Margaret Atwood: Kanadalı yazar Atwood, postmodernizmin önde gelen temsilcilerinden biridir. Atwood’un eserleri, feminizm ve toplumsal cinsiyet rolleri gibi konuları ele alırken, gerçeklik ve kurguyu bir arada kullanır ve dilin önemine vurgu yapar.

Bu isimler sadece birkaç örnek olup, postmodernizm edebiyatında birçok önemli sanatçı ve eser bulunmaktadır.

Tüm Edebi Akımlar:

« »

Alt Kategoriler:, ,

Siz de Fikrinizi Yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Yandex.Metrica