Kaşgarlı Mahmut

(XI’inci asır) Türk dil bilgini. Kaşgar’da doğdu. Hayâtı hakkında fazla bilgi yok. Karahanlı sülâlesine mensup. İyi bir eğitim gör­müş, Farsça’yı, bilhassa Arapça’yı mükemmel derecede Öğ­renmiştir. Büyük Türk milliyetçisidir. Türk illerini gezerek folklor malzemesi topladı ve lügatinde bunları kullandı. Kaşgarlı Mahmut, Araplara Türkçe’yi öğretmek maksadı İle Arapça olarak Divan-ı Lügatit-Türk adlı sözlüğünü yazdı. Bu eserde 7500 […]...

ESAT M. KARAKURT

(1902-1977) Roman yazarı. İstanbul’da doğdu. Mahmud Nedim Paşa’nın oğludur,Kadıköy Sultanîsi, Diş Hekimliği Okulu (1924) ve İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni (1930) bitirdi. Tercüman-ı Hakikat ve İleri gazetesinde çalıştı. Edebiyat öğretmeniliği ve avukatlık yaptı. Urfa Milletvekili, ve Urfa Senatörü oldu (1961-1966). İstanbul’da öldü. Zincirli kuyu Mezarlığı’na gömüldü. XX’nci asır romancılarındandır. Yazı hayatına gazetecini ve hikayecilikle başladı. Romanları […]...

MUSTAFA NECATİ KARAER

Şair. Kayseri’de doğdu. Konya Askerî Lisesi (1947) İle Ka­ra Harp Okulu’nu bitirdi (1949). Yurdun çeşitli yerlerinde İs­tihkâm subayı olarak görev yaptı. “ı961’de Ankara Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. 1969’da kendi isteği ile ordudan ayrılıp sivil hayâta geçti. Basın-İlân Kurumu Genel Müdürlüğü’nde memur olarak çalıştı. 1978’de aynı kurumun Genel Müdür Yardımcılığını yürüttü. Günümüz edebiyatçı ve şairlerindendir. 1938 yılından beri […]...

Uyak (Kafiye) Türleri

Dize sonlarındaki ses benzerliğine uyak ( kafiye) denir. Uyak, dize sonlarında anlam ve görev yönün­den farklı sözcük, eklerden ya da seslerden oluşur. Kafiyenin Şiirdeki Yeri Bir şiirde kafiyenin yeri hakkında üç çeşit yorum yapılır. Kafiye; başta, sonda veya ortada bulunabilir. Başta kafiyeleniş için İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı‘nın bazı eserleri örnek gösterilebilir. Sonda kafiyeleniş, günümüzdeki en […]...

CEYHUN ATUF KANSU

  (1919-17.111.1978) Şair, yazar. İstanbul’da doğdu. Nâfi Atuf Kansu’nun oğlu­dur. İlköğrenimini Ankara Necatibey llkokulu’nda, ortaöğre­nimini Ankara Gazi Lisesi’nde (1938), yükseköğrenimini de İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde (1944) gördü. Çocuk hastalıklan ihtisasından sonra Turhal ve Etimesgut Şeker Fabrikaları hastanelerinde doktorluk, Türkiye Şeker Fabri­kaları A.Ş.’nde sağlık müfettişliği yaptı. Cumhuriyet dönemi şâir ve hikâye, makale ve deneme ya­zarlarındandır. Şiire […]...

KAMİ MEHMED EFENDİ

(?-1723) Divan şairi. Edirne’de doğdu. Şeyh İbrahim Efendi’nin oğ­ludur. Edirne’de medrese öğrenimi görerek 1690’da İstan­bul’a geldi, müderrislik, kadılık, Fetva Eminliği yaptı. Üs­küdar’da öldü. Mezarı Karacaahmet’tedir. Devrinin ileri gelen şairlerindendir. Kâmî mahlası ile şiir yazarların en başarılısıdır. Nazım tekniği kuvvetlidir. Sâde Türkçe ile yazılmıştır. Eserleri: 1. Divan (elyazması halindedir), 2. Firuz-nâme, 3. Âsaf-nâme, 4. Terceme-i Salfit-ı […]...

TARIK DURSUN KAKINÇ

Hikaye ve roman yazarı. İzmir’de doğdu. Ortaokul öğreni­minden sonra hayata atılarak çok çeşitli işlerde çalıştı. Gazetelerde çalıştı (Son Havadis, Pazar Postası, Yenigün, Ulus, Vatan, Milliyet), sekreter yardımcılığı yaptı, kitap ta­nıtma yazıları yazdı. Bir ara senaryo yazarlığı ve rejisörlüğü yaptı. Milliyet Yayınlan’nı yönetti. Sanat hayatı hikaye ile başlar (1947). Sonra, 1949-1954 yıl­ları arasında Kaynak ve Varlık […]...

HALİKARNAS BALIKÇISI

(1886-13.10.1973) Hikaye ve roman yazarı. Girit’te doğdu. Şakir Paşa’nın oğludur. Mahalle Mektebi ile Robert Kolej’de okudu. Oxford Ünlversitesi’nde (İngiltere) Yeni Çağ tarihi öğrenimi gördü (1904-1908). Yurda dönüşünde Diken, İnci, Resimli Hafta, Resimli Ay dergilerinde yazılar yazdı. Bir hikayesin­de suç unsuru görülerek İstiklâl Mahkemesi tarafından Bodrum’da kalebentliğe mahkum edildi. Cezası bitince ay­nı kasabaya yerleşti. 1947’de İzmir’e […]...

KEÇECİ-ZADE İZZET MOLLA

 (1785-1829) Divan ve mesnevi şairi. İstanbul’da doğdu. Kazasker Sa­lih Efendi’nf oğludur. Medrese öğrenimi görmüş, İmparator­luğun çeşitli vilâyetlerinde kadılık yapmıştır. Mert, dürüst tabiatlı ve açık sözlü bir kimse İdi. Siyâsî tercihleri sebebiy­le birkaç defa sürgün edilerek İstanbul’dan uzaklaştırılmış, son sürgününde, Sivas’ta ölmüştür. 1916’da kemikleri İs­tanbul’a nakledildi. İzzet Molla, divan şiirinin son us falarından dır. Şiirlerinde duygu […]...

TÜRKAN İLDENİZ

Şair. Düzçe’de doğdu. Kandilli Kız lisesi’ni bitirdi. Bir sü­re İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne devam etti. Öğ­renimini yarıda bırakarak İstanbul Belediyesi Basın- Yayın Müdürlüğü’nde çalıştı. Şiirlerini 1956 yılından sonra Varlık, Pazar Postası, Dost ve Yelken dergilerinde yayımladı. Annelik duygusu, kadın­ların, çevresinden gelen baskılarla doğan ruhî problemleri­ni anlatır. Şiir kitapları: 1. Taşra Kızının Deliceleri (1966, 3. baskısı […]...

İHSAN RAİF

Şair. Beyrut’ta doğdu. Raif Paşa’nın kızıdır. Özel dersler alarak müzik, edebiyat ve Fransızca öğrendi. Paris’te öldü. Rumelihisarı Mezarlığı’na gömüldü. Kadın şâirlerimizdendir. Küçük yaşta edebiyata İlgi duy­du. RızaTevfik’in tesirinde kalarak halk şiiri tarzında yazdı. Hece vezni ile yazılan bu şiirlerinde aşk temasını işler. Liriz­mi çok kuvvetlidir. Hece vezninin tutunmasında emeği ge­çenlerdendir. Bâzı şiirlerini kendisi besteledi, Şiirlerini […]...

EMİNE IŞINSU ÖKSÜZ

Yazar. Kars’ta doğdu. Şair Halide Nusret Zorlutuna’nın kızıdır. Ankara Koleji’ni bitirdi. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakül­tesi Felsefe Bölümü öğrencisi iken Öğrenimini yarıda bıra­karak fıkra yazarlığına başladı. Töre dergisini 1971’den bu yana çıkarmaktadır. Şiir, hikâye, fıkra ve roman türlerinde eserler vermiştir. Romanlarının ikisinde Türkiye dışında yaşayan Türkler’in acı dolu hayatını anlatmıştır. Okçu, her yeni eserinde yeni bir […]...

ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR

(1883-3.V.1963) Roman yazarı. İstanbul’da doğdu. Mahmud Celâleddin Bey’in oğludur. Galatasaray Lisesİ’ni bitirdi. Paris’te Siya­sal Bilgiler Fakültesi’nde okudu (1905-1903). Bu okulda Yah­ya Kemâl ile tanıştı. Yurda dönünce önce yabancı şirket­lerde çalıştı; sonra Hariciye Bakanhğı’nda Balkan Birliği Cemiyeti Genel Sekreterliğinde, Merkez İdaresi’nde görev yaptı. Bazı bankaların yönetim kurulu üyeliğinde bulundu. 1948’den sonra kendini tamamen yazı hayatına verdi. […]...

HAYALİ BEY

Şiirlerindeki ustalığından ve yeteneklerinden dolayı “Meliküş Şuara, Hayal-i Meşhur” gibi ünvanlarla anılmıştır. Aşk ve tasavvufla beslenen lirizmi ileride Baki’yi hazırlayacak, İstanbul Türkçesini şiir dili haline getirecektir. Sadece Divan’ı vardır. Vardar Yenicesi’nde doğdu. Asıl adı Mehmed. Düzenli bir eğitim görmedi. Gençliğinde rint ve başı­boş bir hayat yaşamış, kalenderi dervişleri ile dolaşmıştır. İstanbul’a gelince, şiirleri İle Defterdar […]...

HATİBOĞLU

 (XV’inci asır) Mesnevi şairi. Hayâtı hakkında fazla bilgi yoktur. Asıl adı Mehmed’dir. Honas kalesinde doğmuştur (Muhtemelen 1374’de). İznik medresesinde müderrislik yapmıştır. Mevle-vî’dir. 1451-1456 yılları arasında öldüğü sanılıyor. Hatiboğlu çok sâde dil ile, sanat gayesi gütmeyen, dil ve kültür tarihi bakımından önemli olan eserler yazmıştır. Eserleri: 1. Bahrii’l-hakayık [Dinî, öğretici bir eserdir. Bâzı âyetler açıklanır. 1409 […]...

HATAİ (Şah İsmail)

(1486-24.V.1524) Şair. Safevî hânedânı hükümdarlarındandır. Dedesi Uzun Hasan’ın ölümünden sonra İran ve Azerbaycan’da meydana gelen kargaşadan istifâde ederek 1502’de kendini şah ilan etti. Türkmen aşîretlerinin yardımı ile Azerbaycan, İran ve Irak’ı ele geçirdi. Özbek Hanı Şeybânî’yi yenerek sınırlarını genişletti. Yavuz Sultan Selİm’e yenilince (Çaldıran, 1514) Irak’ı kaybetti. Erdebil’de öldü, babası Şeyh Haydar’ın yanı­na gömüldü. Hatâ’î, […]...

HAŞMET

(?-1768) Divan şairi. İstanbul’da doğdu. Kazasker Abbas Efendi’­nin oğludur. Medrese tahsili görmüş, müderrisliği yapmıştır. Yazdığı hicivler yüzünden Bursa’ya, oradan da Rodos’a sü­rülmüştür. Rodos’da öldü. Murad Reis’in türbesinin yanına gömüldü. Haşmet, daha çok Nabî ve Koca Ragıp Paşa gibi usta şâirlere nazireler yazmıştır. Âşıkane şiirleri biraz daha gü­zeldir. Koca Râgıp Paşa’nın meclislerinde söylediği nükte­leri ve hicivleri […]...

NECMEDDİN HACIMENİOĞLU

Dil bilgini, yazar. Maraş’ta doğdu. İlköğrenimini Darende’­nin Aşuda köyünde; orta öğrenimini Darende ve Osmaniye’­de, Adana Erkek Lisesi’nde yaptı (1954). İstanbul Üniversi­tesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bi­tirdikten sonra (1959) Bitlis ve Osmaniye liselerinde öğret­menlik yaptı. 1960’d a mezun olduğu fakültede asistan, 1963’te doktor, 1970’de doçent ve 1982’de profesör oldu. 1972 yılında Bağdat Üniversitesi’nde […]...

HABİBİ

(XV’inci asır) Azeri şairi. Bergüşad’da doğdu (?). Akkoyunlu hükümdarı Sultan Yâkub’un himayesinde yetişti. Şah İsmail’in sarayı­na gitti ve korundu. Şâh İsmail ona “melikü’ş-suarâ” unvanı verdi. Bilinmeyen bir sebepten dolayı iran’dan ayrılıp İstan­bul’a geldi. Yavuz Sultan Selim’in yakını oldu. İstanbul’da (muhtemelen 1520’de) öldü. Sütlüce civarına gömüldü. Habibi, Azeri sahasında Nesimi ile Fuzuli arasında yeti­şen en büyük […]...

İBRAHİM ALAATTİN GÖVSA

(1899-1949) Şair, yazar, İstanbul’da doğdu. Âsim Bey’in oğludur, ilk ve orta öğrenimini İstanbul ve Trabzon’da yaptıktan sonra, Mekteb-i Hukuk’u bitirdi (1910). Adliye ve Maarif bakanlıkla­rında memuriyet ve öğretmenlik yapmış, İsviçre’ye psikolo­ji ve pedagoji öğrenimi görmeye gitmiştir. Dönüşte, Yüksek Öğretmen Okulu’nda on yıl öğretmen ve idareci olarak çalışmıştır. 1922’de Tâlim ve Terbiye Dâiresi üyesi, 1923’te Sı […]...