Birinci Dönem Tanzimat Edebiyatı

BİRİNCİ DÖNEM TANZİMAT EDEBİYATI
* “Toplum için sanat” görüşü benimsenmiştir.
* Gazeteciliğin ve tiyatronun ön planda olduğu bir edebiyattır. Amaç, halkı eğitmek ve bilinçlendirmektir.
* Sanatçılar, hem edebiyat hem de siyasetle ilgilenmişlerdir.
* Eserlerde sade ve anlaşılır bir dil kullanmak istense de bunda pek başarılı olunamamıştır.
* Süslü, sanatlı anlatım yerine düşüncenin özünü veren anlatım oluşturulmuştur.
* Roman, öykü, makale, fıkra, eleştiri, tiyatro, gazete gibi türler bu dönemde edebiyatımıza dahil olmuştur.
* Edebiyatta hak, adalet, eşitlik, özgürlük gibi kavramlar ilk kez yer almıştır.
* Olayların akışı kesilip gereksiz bilgiler verilmiş, sanatçılar, eserlerinde kendi görüşlerini yansıtmıştır. Bu yüzden romanlar teknik yönden kusurludur. Divan edebiyatı eleştirilmiş, halk edebiyatı savunulmuştur. Buna rağmen eserlerde halk şiirinden çok divan şiirinin etkileri görülmüştür.
* Divan şiirinin nazım biçimleri ve aruz ölçüsü aynen kullanılmış ancak şiirin içeriğinde değişiklikler yapılmıştır.
* Nazım birimi olarak beyit kullanılmıştır.
* Şiirde parça güzelliği yerine bütün güzelliği esas alınmıştır.
* Şiirde söyleyiş güzelliği yerine içerik ön plana çıkarılmıştır.
* Genellikle tam kafiye ve zengin kafiye kullanılmıştır.
* Şinasi, Ahmet Vefik Paşa ve Direktör Ali Bey gibi sanatçılar klasisizmden; Namık Kemal, Ahmet Mithat Efendi ve Şemsettin Sami gibi sanatçılar ise romantizmden etkilenmişlerdir.
A) ÖĞRETİCİ METİNLER
* Toplumsal konular işlenmiştir.
* Eşitlik, hürriyet ve bilim temalarına yer verilmiştir.
* Doğu – Batı çatışması işlenmiştir.
* Genellikle makale ve gazete alanında eserler verilmiştir.
* Arapça – Farsça sözcükler kullanılsa da yalın bir anlatım vardır.
* Türk tarihi alanında çalışmalar yapılmıştır.

« Edebiyat-ı Cedide’nin (Servet-i Fünun Edebiyatı) Oluşumu Ahmed Vefik Paşa »