İslamiyet Öncesi Türk Devletleri ve Çin İlişkileri
Türk – Çin İlişkileri
• Bozkır kültürünün ekonomik temelini hayvancılık, tarım, el sanatları ve ticaret oluşturmuştur.
Hunlar
• Hunların, temel geçim kaynağı hayvancılık olmakla beraber ;
✓ Tarım
✓ Avcılık
✓ Balıkçılık
✓ Madencilik
✓ Dericilik
✓ Ticaret
✓ Yağma ve ganimette önemli uğraşları ve gelir kaynakları olmuştur.
• Hunlar, başta Çin olmak üzere yerleşik toplumlara;
✓ Kürk
✓ Deri
✓ At
✓ Canlı hayvan
✓ Konserve et
✓ Silah ve madeni eşya satmışlardır.
• Hunlar karşılığında Çin’den;
✓ İpek kumaş
✓ Çay
✓ Tahıl almıştır.
• Hunlar güçlü oldukları dönemlerde İpek Yolu’nu kontrol altına almışlar ve ticaretin getirdiği zenginlikten de yararlanmışlardır.
• Madencilik alanında gelişen Türkler madeni hem sanat eseri hem de silah olarak kullanmışlardır. Hunlar;
✓ kalkan
✓ zırh
✓ kılıç
✓ mızrak
✓ madeni
✓ madeni tabak
✓ heykel
✓ kazan
✓ ibrik
✓ eyer
✓ koşum takımları üretmiştir.
• Hunlar buğday gibi tarım ürünlerinde tamamen Çin’e bağlı kalmak istememiş Çin’den tohumluk buğday ve tarım aletleri olarak tarımsal üretim yapmıştır.
UYARI: Altay bölgesinde Hunlara ait “Tötö sulama kanalları”nın varlığı, yine Hunlardan günümüze kadar Türkçe ’de bulunan “darı”, “buğday”, “arpa” gibi tarım ürünlerinin varlığı en eski dönemlerden beri Türklerin tarımla uğraştığının göstergesidir.
• Çin İmparatorluğu Türklerin akınlarını durdurmak, yerleşik kültürün temsilcisi Çin üzerindeki konargöçer kültürün temsilcisi Hun ve Köktürk baskısını ve taleplerini sona erdirmek için Çin Seddi’ni inşa etmeye başlamıştır.
• Çin Seddi’ne rağmen Türk akınlarını durdurmakta başarılı olamayan Çin İmparatorluğu “serbest ticaret pazarları”nın kurulmasını kabul etmek zorunda kalmıştır.
UYARI: Tarihi kayıtlara göre ilk “serbest ticaret pazarı”, Asya Hun Devleti ile Çin arasında kurulmuştur. Avrupa Hun İmparatoru Attila’da “serbest ticaret pazarı”na önem vermiş ve Bizans’la yaptığı antlaşmalara bu yönde maddeler koydurmuştur.
• Eski Türk topluluklarında ticaret, “değiş-tokuş” esasına dayanmaktaydı. Türkler, değiş tokuş için en çok atı kullanmışlarıdır. Ancak değerli madenlerden yapılan kap kacaklarda değişim aracı olarak kullanılmıştır.
• Türkler, Bizans, Çin ve Sasani paralarını kullandıkları gibi “satir” adını verdikleri gümüş parayla da ticarette ödeme yapmışlardır.
UYARI: Eski Türk toplulukları hükümdarın mührünün bulunduğu ipek bez parçalarını “kamdu” adıyla para olarak kullanmışlardır. Madeni paralara ise “yarmak” adını vermişlerdir.
• Uluslararası ticarette Türkler, Soğdlu tüccarlarla birlikte hareket etmişlerse de zamanla Hun, Köktürk ve Uygurlarda da tüccar grupları oluşmaya başlamıştır.
• Sağd ve Araplar gibi yabancı tüccarların Türk ülkesinde ticari temsilcilikleri olduğu gibi Türk tüccarlar da yabancı ülkelerde temsilcilikler açmıştır.