Tanzimat Osmanlı toplumunda büyük değişikliklerin olduğu, Osmanlı aydınının yüzünü tamamen Batı’ya döndürdüğü bir dönemdir. Fransız İhtilali ile başlayan hürriyet, adalet, eşitlik düşünceleri Osmanlı toplumunu da etkilemiş, her alanda yeni gelişmeler olmuştur. Tiyatroda da bu dönemde ciddi gelişmeler olmuştur. Geleneksel Türk tiyatrosu yerini yavaş yavaş Batılı anlamdaki modern Türk tiyatrosunun ilke evresi olan Tanzimat tiyatrosuna bırakmıştır.
Tanzimat Edebiyatında Tiyatro Hakkında
Batının zihniyetini ve sanat anlayışlarını öğrenebilmek için harekete geçen aydınlarımız tercüme faaliyetinin yanı sıra tiyatro eserlerine de ilgi duymaya başladılar. Tiyatro, asırlardan beri ......
Çok yönlü bir sanatçı olan Aksal, Şarkılı Kahve şiiriyle girdiği Garip akımı çizgisinden kısa sürede sıyrılarak dil işçiliğinin yoğun olduğu başka bir şiire ulaşmıştır. Ahmet Hamdi Tanpınar, Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmet Muhip Dıranas gibi isimlerden etkilenen sanatçı, daha sonra İkinci Yeni şiiri çizgisinde eserler verir. Şiirlerinde kent insanının tutum ve davranışlarını, nesne ve tabiata bakışını irdelemiş, öykü ve romanlarında ise psikolojik öğeleri ve biçim arayışlarını ön plana çıkarmıştır. Son dönem şiirlerinde imgenin hallerini değiştirerek sözcükleri alışılmamış bir biçimde kullanmıştır.
Eserleri:
Şiir: Şarkılı ......
Haldun Taner Kimdir Hayatı Biyografisi Eserleri Edebi Kişiliği
Cumhuriyet Dönemi sanatçılarındandır. Yurt dışında tiyatro eğitimi almıştır. Kabare tiyatrosunun temelini atmış ve Haldun Taner Tiyatrosu ekolünü oluşturmuştur. Türkiye’de epik tiyatroyu sahnede ilk defa uygulamış ve başarılı olmuştur. Oyunları yurt dışında da büyük ilgi görmüş, birçok değerli sanatçının yetişmesine katkı sağlamıştır. Deneme, hikâye, fıkra, makale ve gezi yazısı türlerinde de eserler vermiştir.
Eserlerinde mesaj vermeye çalışmış, okuyucuyu eğitme çabasına girmiştir. Oyunlarında yerli tipler çizmiş ve bize has bir atmosfer kurmuştur. Bireylerin toplumdaki yaşam biçimlerini, ......
Turgut Özakman Kimdir Hayatı Eserleri Romanları Edebi Kişiliği Hakkında Bilgi
Cumhuriyet Dönemi Türk tiyatrosunun önemli oyun yazarlarındandır. Geleneksel Türk tiyatrosunun anlatım inceliklerini modern tiyatro ile ustaca birleştirmiş bir sanatçıdır.
Ulusal ile evrensel, popüler ile geleneksel temaları, anlatım tekniklerini bir arada kullanmıştır, ilk oyununu, yirmi bir yaşındayken Devlet Tiyatrolarında sahnelemiş bir yazardır. Sahne dilini ustalıkla kullanmıştır. Oyun kişilerini günlük konuşma diliyle ve kültürleri içinde canlandırmıştır, ilk oyunlarında Osmanlı toplumundan çağdaş topluma geçişte yaşanan bocalamayı konu edinmiş, sonraki dönemlerde de bireyin sosyal sorunlarını evrensellikle ......
Orhan Asena Kimdir Hayatı Biyografisi Eserleri Edebi Kişiliği
Cumhuriyet Dönemi 1950 kuşağı oyun yazarlarındandır. Orhan Asena, dili ustaca kullanan bir oyun yazarıdır. Eserlerinde insanın toplumla ilişkisinde ezilen bireyin trajedisini konu edinmiştir. Hümanist bir anlayışa sahiptir. Oyun kişileri sokakta karşılaştığımız insanlar, tarihî ya da efsaneleşmiş kişilerdir. Basın Yayın Genel Müdürlüğü Ödülü,
Türk Dil Kurumu Tiyatro Ödülü, Kültür Bakanlığı Ödülü, TRT Sanat Ödülleri, Avni Dilligil Tiyatro Ödülü gibi birçok ödüle layık görülmüştür.
Yazarın bazı eserleri şunlardır: Korku, Kocaoğlan, Tanrılar ve İnsanlar, Hürrem Sultan, Tohum ve ......
Oktay Rifat Horozcu Hakkında Kısaca Özet Bilgi (1914-1988)
Trabzon’da dünyaya geldi. Ankara Erkek Lisesini ve Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi. Memurluk ve serbest avukatlık yaptı. Melih Cevdet Anday ve Orhan Veli Kanık'la birlikte “Garip” adlı şiir kitabını 1941’de yayımladılar. Oktay Rifat Horozcu, farklı anlayışlarla da şiirler yazmıştır. “Perçemli Sokak” adlı eseriyle II. Yeni akımına yaklaşarak imgeci şiire yönelmiştir. 1966’da çıkardığı “Elleri Var Özgürlüğün” adlı eserinde toplumcu gerçekçi şiir anlayışıyla çok başarılı taşlamalar ve sosyal içerikli şiirler yazmıştır. Oktay Rifat, şiir dışında ......
Musahipzade Celal Hayatı Biyografisi Edebi Kişiliği Hakkında Kısaca Özet Bilgi (1868-1959)
Asıl adı Mahmut Celalettin olan sanatçı, İstanbul’da doğdu. III. Selim’in bestekârı Musahip İzzet Şakir Ağa’nın torunudur. Firuz Ağa Sıbyan Mektebini, Feyziye Rüştiyesini ve Numune-i Terakki İdadisinden mezun oldu. Babıâli Tercüme Odasında çalışmaya başladı, bir süre çalıştıktan sonra bu görevden ayrılıp çeşitli devlet görevlerinde bulundu. OBu tarihten ölümüne kadar Şehir Tiyatrosu Kütüphanesinde kütüphaneci olarak görev yaptı.
Musahipzade Celal, daha çok müzikli komedi tarzında eserler yazdı. Sanatçı, bir anlamda Meşrutiyet tiyatrosu ile Cumhuriyet ......
Yakup Kadri Karaosmanoğlu Hayatı Edebi Kişiliği ve Eserleri Hakkında Kısaca Özet Bilgi (1889-1974)
Kahire'de doğdu. İlköğrenimi Manisa'da, orta öğretimini İzmir ve Mısır'da yaptı. Çeşitli dergilerde Millî Mücadele’yi destekleyen yazılar yazdı. 1921 yılında Anadolu’ya geçerek Kurtuluş Savaşı’na katıldı. Mensur şiir, deneme, anı, hikâye, tiyatro ve roman türlerinde eserler veren Yakup Kadri Karaosmanoğlu, çok yönlü bir yazardır. Türk edebiyatında özellikle romanlarıyla önemli bir yer edinmiştir.
Eserlerinde genel olarak Türk toplumunun Tanzimat’la başlayıp Cumhuriyet’le devam eden süreçteki değişimini ele almıştır. Roman karakterlerini gerçekçi bir anlayışla ......
Cevat Fehmi Başkut Hayatı Biyografisi Edebi Kişiliği Hakkında Kısaca Özet Bilgi (1905-1971)
Edirne’de doğdu. Eyüp Rüştiyesinde, İstanbul Sultanisinde okudu. Türkiye Büyük Millet Meclisi Basımevinde düzeltmen, daha sonra Mecliste zabıt kâtibi olarak çalıştı. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Gazetecilik Enstitüsünde öğretim görevlisi oldu. Gazetecilik yaptı.
Tiyatro tarihimiz için önemli bir isim olan Cevat Fehmi Başkut'un oyunları, dönemin toplumsal çehresini tanımak açısından belge niteliğinde olup, topluma yönelttiği eleştirilerinde etik bir duruşla; iyiye duyduğu yakınlığı, kötüye karşı takındığı öfkeyi, ezilene beslediği merhameti, doğruya ve güzele karşı hayranlığı ......
Tarık Buğra Hayatı Eserleri Edebi Kişiliği Biyografisi Hakkında Kısaca Özet Bilgi (1918-1994)
Konya’da doğdu. Konya Lisesinden mezun olduktan sonra kısa süreli tıp, hukuk ve edebiyat eğitimleri aldı. Tezgâhtarlık, muallim muavinliği gibi işlerde çalıştı. Çeşitli gazetelerde yazarlık ve yöneticilik yaptı. Yayıncılık faaliyetlerinde bulundu. Devlet tiyatrolarında çeşitli görevlerde bulundu.
Bağımsız bir sanat anlayışına sahip olan yazar; hikâye, roman ve tiyatro türlerinde eserler verdi. Eserlerinde tarihî, siyasi olayları; toplumsal çatışmaları ve bireyin iç dünyasını ele aldı. Kahramanlarını günlük yaşamdan seçti. Edebî bir eserin “kültür Türkçesi” ......
Adalet Ağaoğlu, Ankara’da dünyaya geldi. Ankara Kız Lisesini ve DTCF Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümünü bitirdi. 1960’larda sanat hayatına şiirle başlayan Adalet Ağaoğlu; roman, deneme, tiyatro yapıtlarının yanı sıra hikâye türünde de özgün eserler verdi. Özellikle 1970’li yıllardan itibaren kaleme aldığı hikâye ve romanlarıyla geniş ilgi uyandırdı.
Adalet Ağaoğlu kurgu, tema ve dil bütünlüğü içerisinde oluşturduğu hikâyeleri ile Türk hikâyeciliğine yeni bir anlayış kazandırmıştır. Hikâyelerinde sürekli şekilsel arayışlara giden Adalet Ağaoğlu, her yeni eserinde, hikâye
üslubunu geliştirerek devam ettirmiştir. Hikâyelerinde toplumun belli ......
Turan Oflazoğlu Hayatı Edebi Kişiliği ve Eserleri hakkında Kısaca Özet Bilgi
Adana’da doğdu. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe ve İngiliz Edebiyatı Bölümlerini bitirdi. Yirmiden fazla tiyatro eseri bulunan Oflazoğlu; oyunlarının çoğunu trajedi, birkaçını da komedi türünde yazmış- tır.
Oyunlarında insan ve insanlık durumlarını daha çok tarihî konu ve kişiler aracılığıyla ele almıştır. Felsefi bir arka plan bulunan oyunlarında günümüz insanlığının tüm meselelerini bulmak mümkündür. Trajedilerini serbest na- zımla kaleme almıştır. Turan Oflazoğlu oyunlarıyla birçok ödül kazanmıştır.
Eserleri: Deli İbrahim, IV. Murat, Sokrates Savunuyor, ......
MANASTIRLI RIFAT (1851-1907)
Tiyatro eseri yazarı, Manastır'da doğdu. Reşit Bey'in oğludur. Harbiye'yl bitirdikten sonra (1872) uzun süre subay
olarak çalıştı. Osmanlı-Rus Savaşı'na katıldı (1877). Abdülaziz'in tahttan indirilmesine sebep olanlardan sayılarak II. Abdülhamid tarafından Haleb'e sürüldü. Haleb'de öldü.
Şiirleri de olmakla beraber gazete yazıları ve tiyatro eserleri ile tanınır. Tanzimat edebiyatı döneminin en çok oyun yazan yazarı ve sanatkârlarındandır.
Piyesleri: 1. Osman Gâzi (dram, 1873, konusu vatan sevgisi), 2. Görenek (dram, eski düğünlerdeki İsrafı tenkit eden, 1874), 3. Ya Gâzi Ya Şehid (dram, vatan sevgisi ......
Necip Fazıl Kısakürek Hayatı Biyografisi Edebi Kişiliği ve Eserleri Hakkında Kısaca Özet Bilgi
İstanbul’da doğdu. Askerî Deniz Lisesini bitirdi. İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümünde okurken Millî Eğitim Bakanlığınca Paris’e, Sorbonne (Sorbon) Üniversitesine gönderildi. Dönüşünde bir süre memurluk, müfettişlik ve öğretim üyeliği yaptı.
Necip Fazıl çeşitli dergilerde çıkan şiirleriyle Cumhuriyet Dönemi’nin ilk yıllarında tanınmaya başlamıştır. Şiirlerinde halk edebiyatının şekil ve içerik özelliklerini Fransız sembolistlerinin duyuş tarzıyla birleştirerek yeni bir yoruma ulaşmıştır.
Şiirlerinde insan, kâinat, madde ve ruh problemlerini; insanın iç âlemindeki çatışmaları, gizli tutku ve ......
Melih Cevdet Anday Hayatı Edebi Kişiliği ve Eserleri hakkında Kısaca Özet Bilgi
İstanbul'da doğdu. Ankara Gazi Lisesini bitirdikten sonra bir süre Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesine devam etti. Daha sonra sosyoloji öğrenimi görmek için Belçika'ya gönderildi. Bir süre memurluk yaptı. 1941 yılında Orhan Veli KANIK ve Oktay Rifat HOROZCU ile birlikte “Garip” isimli şiir kitabını çıkarmıştır. Daha sonraki yıllarda çeşitli gazetelerde denemeler, makaleler, köşe yazıları yazmış; tefrika romanlar yayımlamıştır.
Oyunlarında çoğunlukla bireyin iç dünyasını konu edinmiştir. Melih Cevdet Anday'ın oyunları içsel yaşantılar üstüne ......
Yazar. Kars'ta doğdu. Şair Halide Nusret Zorlutuna'nın kızıdır. Ankara Koleji'ni bitirdi. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü öğrencisi iken Öğrenimini yarıda bırakarak fıkra yazarlığına başladı. Töre dergisini 1971'den bu yana çıkarmaktadır.
Şiir, hikâye, fıkra ve roman türlerinde eserler vermiştir. Romanlarının ikisinde Türkiye dışında yaşayan Türkler'in acı dolu hayatını anlatmıştır. Okçu, her yeni eserinde yeni bir üslûp denemesi ile de dikkati çeker. Tiyatro eserleri de vardır.
Romanları:
1. Küçük Dünya (1966), 2. Azap Topraklan (1970, 6. baskı 1978), 3. Ak Topraklar (1971), 4. Tutsak ......
(1853-1911)
Tiyatro eseri yazarı. Bursa'da doğdu. Özel öğrenim görerek yetişti. Bursa Vilâyet Mektebî Kalemi ile Bursa ve Kırklareli'nde devlet memurluğu, öğretmenlik, gazete ve basımevi müdürlüğü yaptı. Bursa'da öldü.
Tanzimat dönemi oyun yazarlarındandır. Nilüfer (1885-1891) ile Gündoğdu (1894) dergilerini çıkarmış, tasfiyecilik derecesinde dilde sadeleşmeyi savunmuştur. Ahmet Vefik Paşa'nın Bursa valiliği sırasında, tiyatro çalışmalarında yardımcı olmuştur. Moliere'nin tercümelerinin tesirinde kalarak oyunlar yazıp kendi matbaasında yayımlamıştır.
Eserleri:
1. Evhâmî (1883, C. Kudret tarafından yeni neşri 1974), 2. îcâb-ı Gurur yâhud İnkılâbı Muhabbet (1883), 3. İnatçı yâhud Çöpçatan ......
(1889-1982)
Yazar. Üsküdar'da doğdu. Üsküdar Ravza-yı Terakki S yesi'ni, Mülkiye İdâdîsi'ni ve İstanbul Hukuk Mektebi'ni bitirdi (1911). Evkaf İnşaat Başkâtipliği, Ticâret Bakanlığı Hukuk Müşavir Yardımcılığı, öğretmenlik ve avukatlık yaptı. Gazeteciler Cemiyeti Başkaniığı'nda bulundu. Çeşitli gazetelerde fıkra yazarlığı yaptı (Vakit, Vatan, Millet, Yeni Ses, Tan, Cumhuriyet, Milliyet). 1976'da ŞeyhüM muharririn unvanı aldı. İstanbul'da öldü.
Felek, günlük fıkraları ve mizahîhikâyeleri ile tanınır. Anlaşılır bir dille, yaşayan Türkçe ile yazılar yazmıştır.
Eserleri:
1. Mint Masalları (Gezi yazıları, 1944), 2. Âdem'den Bu Güne Büyük Aşklar (1945), 3. Felek ......
Oyun yazarı. İstanbul'da doğdu. Robert Kolej'i bitirdikten sonra (1947), Amerika'da tiyatro tarihi ve dramatik edebiyat konusunda öğrenim gördü. Fıkra yazarı olarak bir gazetede çalışmaktadır.
Erduran, günümüz oyun yazarlarındandır. Tiyatro tenkitleri ve mizahî hikâyeler de yazmıştır. Bir roman denemesi vardır.
İlk oynanış yıllarına göre oyunları:
1. Deli (1957), 2. Bir Kilo Namus (1958), 3. Cengiz Han'ın Bisikleti (1959), 4. İp Oyunu (1959), 5. Karayar Köprüsü (1959), 6. İkinci Baskı (1960), 7. Büyük Jüstinyen (1961), 8. Aman Avcı (1962), 9. Ayı Masalı (1962), 10. Direkler ......
(1943- )
Şâir, yazar. Kelkit'in Davısı köyünde doğdu. Ailesi 1948 yılında Kırıkkale'ye göçtü. Atatürk llkokulu'nda okudu. Ortaokulu Merzifon ve Mersin Askerî ortaokullarında, Kırıkkale'de başladığı liseyi de Erzincan'da bitirdi (1966). Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nde okuduktan sonra (1970), Aydın, İstanbul ve Ankara'da öğretmenlik ve İdarecilik yaptı. Hâlen İstanbul'da öğretmendir.
Günümüz şâir ve yazarlarından olan Cebeci, şiir, hikâye, mizah ve tiyatro dallarında eserler vermiştir. Töre, Türk Edebiyatı, Türk Yurdu, Doğuş, Devlet, inanç, Defne, Yeni Divan ve Konevi dergilerinde yazıları çıktı. Şiirlerini bazan hece, bâzan serbest ......