İkinci Yeni Hareketi Akımı

İkinci Yeni, Garip akımı şiirine bir tepki olarak ortaya çıkan, 1960’lı yılların ortalarına kadar güçlü bir şekilde devam eden, etkileri günümüzde de hissedilen şiir hareketidir. Bu hareket İlhan Berk, Edip Cansever, Cemal Süreya, Ece Ayhan, Turgut Uyar, Sezai Karakoç gibi şairlerin şiirlerini 1956’dan itibaren Pazar Postası’nda yayımlamaya başlamasıyla belirginleşmeye başlar. Şiire farklı zamanlarda başlamış olan ikinci Yeni şairlerinde birtakım ortak özelliklerin mevcut olduğu görülür. Bunlar arasında İkinci Yeni şiirinin soyut ya da kapalı olması, bireycilik, biçimcilik, akıl dışına çıkma, bilinçaltının olanaklarından yararlanma ya da duygusal anlamın tercih edilmesi, geleneğe, özellikle Garip hareketi akımının yalınlığına karşı çıkılması gibi birçok özellik sayılabilir.

II. Yeni, Garip şiirinde olduğu gibi şairlerin bir “bildiri” etrafında bir araya gelerek oluşturdukları bir akım değildir; oluşumun ilkeleri daha çok eleştirmenler tarafından belirlenmiştir. Muzaffer İlhan Erdost’un 19 Ağustos 1956’da Son Havadisle yayımlanan bir yazısının başlığı, bu oluşumun adı olmuştur. Ece Ayhan, İlhan Berk, Edip Can sever, Sezai Karakoç, Cemal Süreya, Ülkü Tamer ve Turgut Uyar gibi adları ii. Yeni ile anılan şairler soyut, kapalı şiirler yazmışlardır. İmgeye yönelmişler, kelimelerin çağrışım gücünden fazlaca yararlanmışlardır. Bilinç dışının olanaklarından yararlanma ve bireysel bir dünyaya yönelip toplumdan uzak durma ise diğer özellikleridir. Garip akımının yalınlığına karşı çıkmışlardır. İdeolojik söylemden, toplumsal sorunlardan, halk kültüründen uzak durmuşlardır. Şairler, tek tek ele alınırsa bireysel özellikler gösterirler.

Şairlerin kelimelerle çok oynaması, cümle yapısındaki anlatım bozuklukları, mantık dışı söyleyişler ve soyutlamalar bazen aşırıya gitmiş, ortaya “anlamsız şiir” denebilecek örnekler çıkmıştır. Kafiyeden hece ölçüsüden uzak durmuş, serbest şiirler yazmışlardır. İkinci Yeniciler; Garip hareketinden farklı olarak söz sanatlarına, alışılmamış bağdaştırmalara yer vermiş, böylece okuyucunun duygu, düşünce ve çağrışım dünyasında bir farkındalık uyandırmaya çalışmışlardır.
İkinci Yeni şairleri şiirlerinde imgeleri, edebî sanatları yoğun şekilde kullanarak kendilerine özgü bir şiir dili oluşturmuşlardır. Alışılmış şiir dili yerine anlam ve dil bilgisi yönünden parçalanmış bir yol takip etmişlerdir. Bu yeni şiir; geleneğe karşı çıkarak yeni bir şiir dili yaratmak; bilinç, bilinçaltı, düş ve sezgiye önem veren yeni bir gerçeklik anlayışı oluşturmak, alışılmış söz dizimini değiştirmek, imgeye ağırlık vermek, soyut ve kapalı bir anlam yaratmak gibi ortak unsurları içerir. Garip akımına karşı çıkan bu şairler arasında Edip Cansever’in kendine has bir yeri vardır.
İkinci Yeniciler, I. ve II. Dünya Savaşları’nın ortaya çıkardığı bunalımdan dolayı ortaya çıkan dadaizm, sürrealizm gibi akımlardan etkilenmişlerdir.

Dadaizm (Kuralsızlık) Hakkında Özet Bilgi

Dadaizm, 20. yüzyıl başlarında Avrupa’da ortaya çıkan sanat akımıdır. Dadaizm, I. Dünya Savaşı ile ortaya çıkan bireysel ve sosyal umutsuzluk ile bunalımın bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Bu akımın sanatçıları var olan değerlere, geleneksel sanat anlayışlarına ve alışıla- gelmiş kurallara karşı çıkmışlardır. Amaçları yaratıcı ve soyut sanatı canlandırmaktır. Dadaizm, sürrealizm akımının öncüsüdür.

« Edip Cansever 1960 Sonrası Toplumcu Eğilimleri Yansıtan Şiir »