‘Tezkire Yazarları’ Bölümündeki Başlıklar
(1609-1657) Yazar. Hacı Halîfe diye de tanınan yazarın asıl adı Mustafa’dır. İstanbul’da doğdu. Abdullah isimli bir zâtın oğludur. Özel tahsil görerek yetişmiş, 1623′de Anadolu Muhasebesi Kalemi’ne kâtip olmuştur. 1624′de babası ile birlikte Tercan Seferi’ne katıldı. 1626 yılında, Bağdat seferinden dönerken babasını kaybetti. 1628-1629 yıllarında yeniden öğrenime başlayıp esaslı bilgiler elde etmiştir. 1633-34′de hacı oldu. Revan Seferi’ne katıldı (1634-35). Sonra İstanbul’a yerleşip eserlerini yazdı. İstanbul’da öldü, Zeyrek Camii civarına gömüldü. Katip Çelebi, zekî, şuurlu, ağırbaşlı bir ilim adamı idi. Eserlerinin bir kısmını Arapça, bir kısmını da sâde Türkçe ile yazdı. Tarih, coğrafya, biyografiler, bibliyografi, otobiyografi, ahlâk, tasavvuf, tıp, sosyoloji, etnoloji vb. sahalarda yazılmış pek çok eserin sahibidir. Arapça ve Farsça’nın yanı-sıra Fransızca, Lâtince ve İtalyanca biliyordu. Batı anlayışına uygun İlmî eserleri Türk ... DEVAMI...>>
(1546-1603) Tezkireci, şair. Bursa'da doğdu. Bilgin Kınalı zade Ali Efendi'nin oğludur. Medresede okumuş, fıkıh ve kelâm öğrenimi yaparak müderris olmuştur. Bursa, Edirne ve Halep'te kadılık ve müderrislik yaptı. Şairler yetiştirdi. Mısır'ın Reşid kasabasında öldü. Şöhretini 1586'da bitirerek Sultan III. Murad'a sunduğu Tezkiretü'ş-şuarâ (şairler tezkiresi) ile yaptı. Tezkiresini yazarken Latifi ile Âşık Çelebî'nin eserlerinden faydalanmış, onların ifâdesini yer yer süsleyip genişletmiş, kendi tesbit ettiği bilgileri de eklemiştir. Şâir ve şiirden bahseden bir giriş ile başlayan eser üç bölümlüktür. Birinci bölümde şâir pâdişâhlar, İkinci bölümde şehzadelerin şiir yazanları, üçüncü bölümde de ehfbâ sırasına göre diğer şâirler yer alır. Süslü üslûp ve çok ağır bir dille yazılan bu eser TTK yayını olarak iki cilt hâlinde basıldı (I. cild 1978, II. cilt 1981) DEVAMI...>>
(?-1622) Dîvan ve mesnevi şâiri, yazar. Dîvan ve mesnevi şâiri, İstanbul'da doğdu. Kafzâde Feyzullah Efendi'nin oğludur. Asıl adı Abdülhayy'dır.Medreseöğ renim! gördü. Kadılık, müderrislik yaptı. İstanbul'da öldü. Nesir'de, şiirden daha başarılı oldu. Şiirinde de güçlü İdi. Nefî ile karşılıklı hicivleri vardır. Devrinin tanınmış şairlerindendir. Eserleri: 1. Dîvan (Elyazması halindedir), 2. Leylâ vü Mecnûn (Mesnevi), 3. Şâ kî-nâme (Mesnevi), 4. Zübdetü'l-eş'âr ( Şiirlerin Özü) (Şâirler tezkiresidir. 514 şâirin biyografisi ve şiirlerinden örnekler). DEVAMI...>>
(1748-1796) Dîvan şâiri. İstanbul'da doğdu. Asıl adı Mehmed'dİr. Bî-zebân Ahmed'in oğludur. İyi bir tahsil görmüş, Arapça, Farsça, Rumca, Lâtince ve İtalyanca öğrenmiştir. Mevlevî tarikatına girmiş, Şeyh Gâlib'in dervişi olmuştur (1790). Uzun süre Galata Mevlevîhânesi'nde yaşamış ve İstanbul'da ölmüştür. Aynı Mevlevihane'nin bahçesine gömüldü. Mevlevîliğe samimiyetle bağlanmış, şiirlerinin bir kısmında Mevlana'ya olan sevgisini anlatmıştır. Devlet büyüklerine kaside yazmamıştır. Şiirlerinde İncil'den alınmış unsurlar görülür. Mevlevî şâirlerin en fyilerindendir. Şeyh Gâlib'in tesiri altında kalmıştır. Berrak ve tatlı bir dili vardır. İfadeleri sağlamdır. Aşk şiirlerinde daha başarılı olmuştur. Eserleri: 1. Dîvan (Elzayması ve matbu nüshaları vardır), 2. Tezkire-i Şuarâ-yı Mevlevîyye (Elyazması halindedir), 3. Lugat-ı Tllyan (Italyanca-Türkçe lügat denemesi, elyazması hâlinde). DEVAMI...>>
(1520-1572) Şâir, yazar. Prizren'de doğdu. Asıl adı Pîr Mehmed'dir. İlim ve şiir ile uğraşan bir aile içinde büyüdü. Sürûrî, Ebus-suud Efendi vs. gibi devrin ileri gelen âlim ve sanatkârlarından özel dersler aldı. Mahkeme kâtipliği ve çeşitli şehirler Arapça dinî ve tarihî tercümeleri vardır. Adını ebedîleşti-ren, şâirlerin hayat hikâyesi ve eserleri hakkında yazdığı tezkiresidir. Şiirlerinde Âşık mahlasını kullanır. Tezkiresi: Meşârü'ş-şuarâ (16. asır şâirleri hakkında, yazılış tarihi 1566). Tercüme eserleri: 1. Ravzatü'ş-şühedâ (Hüseyin Vâiz'in aynı adlı eserinin genişletilmiş tercümesi), 2. Ettıbrü'l-mesbuk terci (Gazalî'den), 3. Şekâyıku'n-nu'mâni-ye tere. (Taşköprülü-zâde'nin meşhur eserlerinden), 4. Şerh-i Hadîs-i Erbain (40 hadisin açıklaması), 5. Ravzatü'l-ahyâr tere (Muhiddin Muhammed'in arapça eserinden), 6. Mi'râcü'l-ayâte (İbnî Teymiye'den tercüme). Şiir kitapları: 1. Dîvan, 2. Zigetvar-nâme (mesnevi, Kânûnî'nin Zigetvar Sefe-ri'ne dâir), 3. Bursa Şehrengizi. Şâirin başka eserleri de vardır. [Meşâirü'ş-şuarâ'sı 1971'de ... DEVAMI...>>
AHDİ, (Ahmed Çelebi) (7-1593) Tezkireci, şair. Bağdat'da doğmuştur. Mevlana Şemsed-din'in oğludur. Hayâtı hakkında fazla bilgi yoktur. Eserinde kendisinin verdiği bilgiye göre 1553 yılında İstanbul'a gelmiş, devrin âlim ve sanatkârlarıyla tanışmıştır. Tezkiresini Sultan II. Selim adına yazmıştır. Tezkiresinde Bağdat ve civarında, İran'da ve İstanbul'da yetişen Türk şairlerini tanıtmıştır. Ağır olmayan bir dili vardır. Yaşadığı devirde gazelleri ile de şöhret kazanmıştır. Onu asıl meşhur eden eseri tezkiresidir. Eserleri: 1. Gülşen-i Şuarâ (Tezkire, 1563, elyazması halindedir), 2. Dîvançe (Küçük dîvan; H. Mazıoğlu, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı 1978-1979'da neşretti). DEVAMI...>>