Mesnevi Nedir ? Kısaca Özet Bilgi
Divan şiiri denildiğinde akla gelen önemli nazım şekillerinden biri de mesnevilerdir. Mesnevi nazım biçiminde her beyit, kendisinden önceki beyitle uyaklı ve aruz ölçüsünün kısa kalıplarından biriyle yazılır. Mesnevi oluşturan beyit sayısı birkaç taneyle başlayıp, birkaç bine kadar çıkabilir. Bu nedenle, mesneviler divan edebiyatının hikaye veya roman türü olarak kabul edilir.
Mesnevinin Özellikleri Nelerdir Maddeler Halinde
Her beyit kendi arasında uyaklıdır “aa / bb / cc / dd...” uyak düzenindedir.
Divan şiirinin en uzun nazım biçimidir. ......
Kaside Nedir
Kaside adı verilen nazım biçimi, genellikle din ve devlet adamların methetmek "kastıyla" şairler tarafından kaleme alınır. Kaside nazım biçimi başlangıçta Araplar tarafından geliştirilmiş, klasik Arap şiirinin en yüce örneği olarak bilinir. Arap edebiyatında, kasideler genellikle birkaç bölüme ayrılarak yazılırdı.
Herhangi bir kasıt ya da maksat güdülerek kaleme alınan uzun manzum şekilde yazılan divan şiiri türlerindendir. Kaside ilk defa islamiyet öncesi dönemde cahiliye Araplarında yazılan şiirlerdir. Sonrasında ise İran'a ve İran'dan da 11. yüzyılda Türkler de kullanılmaya başlamıştır.
Arap edebiyatının en sık ......
Gazel Nedir ?
"Gazel" sözcüğü, genel anlamıyla, insanlar arasında iletişim kurarak birbirleriyle konuşmak anlamını taşır. Ancak, edebiyat terimi olan "gazel" terimi ele alındığında, özellikle kadınlara yönelik aşk dolu sözler içeren şiirler için kullanılır. Lirik konuların işlendiği şiirlerde ise, özellikle "aşk", "şarap" ve "sevgili" gibi temaların işlendiği şiirler için "gazel" terimi kullanılır. Divan şiirlerinin en sevilen ve yaygın nazım türü olan gazeller, belli kurallara göre yazılır ve genellikle bir divan şairlerinin sevgilisine olan aşkını dile getiren şiirlerdir.
Gazel, edebiyatımızın zenginliği ve derinliği açısından ......
Divan Edebiyatı Nazım Biçimleri
Divan şiirinin nazım şekilleri ve türleri, yeni dönemin başlangıcında daha sık olmak üzere bazı değişikliklerle kullanılmıştır. Müesseselerde ve zihniyette meydana gelen değişiklik, sanatta ve edebiyatta kendini gösterince önce muhtevada sonra şekilde değişiklikler görülür. Eski şekiller ve türler, yeni kavramlar ile muhtevada değişiklik gösterirken ne doğrudan doğruya şekle ne de anlama katabileceğimiz bir yenilik yaşanır. Bu noktada ilk çözülmesi gereken şey, şiirin yapısında teşekkül eden değişimdir.Beyit düzeni bozulmuştur.
Tanzimat şiirinde, eserin adı kasidedir, gazeldir ama beyitler arasındaki ilişki, eski ......
Nesir ile ilgili sıkça sorulan sorular:
Nazım nesir karışık ne demek: Nazım şiir demektir. Divan edebiyatında Nesir ise düzyazı demektir. Bazı eserler vardır ki başlangıcında bir hikaye düzyazı biçiminde anlatılır ve aralarda o hikayenin kahramanlarının okuduğu şiirler de yer alabilir. İşte bu durum Halk Hikayelerinin özellikleriden biridir. Aklımıza Dede Korkut Hikayeleri gelebilir.
Nesir ve mensur aynı şey mi farkları nedir: Birebir aynı şeydir diyemeyiz ama çok yakın kavramlardır. Nesir düzyazıdır, mensur ise düzyazıyla (nesir) yazılmış eser demektir.
Mensur hikâye ne demek: Normal hikayenin ......
Divan Edebiyatı Nedir Kısa ve Öz Bilgi
Divan Edebiyatı, Osmanlı İmparatorluğu'nda 13. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar devam eden, teorisini ve estetik temelini İslam medeniyetinden alan edebi bir dönemin adıdır. Bu edebi dönemin temel kaynağı İran ve Arap edebiyatıdır. Divan Edebiyatı, şiirlerin Divan adı verilen defterlere yazılması nedeniyle bu ismi almıştır. Divan edebiyatı, özellikle şairlerin sarayda toplandığı ve şiirlerini birbirlerine okudukları edebi toplantılar olan "meclis" kültürünün gelişmesiyle önem kazanmıştır. Bu dönemde en çok, nazım biçimleri, edebi sanatların teknikleri, dil ve üslup kullanımı ......
Dörder dizelik bentlerle kurulur. Murabba'da bent sayısı üç ile yedi arasında değişir. Uyak düzeni (aaaa/ bbba/ ccca...) biçimindedir. Halk edebiyatının etkisiyle geliştirilmiştir. Konu sınırı yoktur.
Dörtlüklerden oluşan nazım şeklidir. Bent sayısı 4-7 arasındadır. Kafiye düzeni (aaaa, bbba, ccca…) şeklindedir. Murabbalar övgü, yergi, dinî ve öğretici konularla manzum mektuplarda tercih edilen bir türdür. Türk edebiyatında Yahya Bey ve Hayretî bu türü en çok kullanan şairler olmuştur.
Murabba Şiir Örneği: ( Namık Kemal)
Sıdk ile terk edelim her emeli her hevesi
Kıralım hâil ise azmimize ten ......
Tarihin ilk devirlerinden MS VI. yüzyıla kadar olan bölümü sözlü edebiyat dönemini kapsar. Sözlü edebiyat ürünleri dini törenlerden doğmuştur. İslamiyet öncesi Türk şiiri hece ölçüsüyle yazılmıştır. Daha çok yedili, sekizli, on ikili ölçüler kullanılmıştır. Şiirlerde kullanılan dil öz Türkçedir. Kafiye ve redif önemsenmiş daha çok yarım kafiye kullanılmıştır. Şiirlerde nazım birimi dörtlüktür. Şiirler düz uyak biçimindedir, (abab / cccb / dddb) İslamiyet öncesindeki Türklerde şairlere baksı, kam, ozan, şaman gibi adlar verilirdi. Bu dönemde koşuk, sagu, sav ve destan nazım ......
Müstezat, Arapça “ziyâde” kökünden “artırılmış, eklenmiş” anlamlarındandır. Nazım şekli olarak müstezat, gazelden türetilmiş bir şekildedir. Bir uzun bir kısa ile kurulu beyitlerden oluşan nazım biçimidir.
Bu biçim gazelin özel bir şeklidir. Bir uzun dize bir de kısa dizeyle kurulur. Kısa dizeye ziyâde denir. Ziyadeler dizeden kabul edilmediği için iki uzun iki kısa dizeden oluşan dört dize bir beyit olarak görülür. Kısa dizeler okunsa da okunmasa da beytin anlamı bir bütün meydana getirir. Ziyadesi bir satırdan çok olan müstezatlar da bulunmaktadır. Tek ......
Rubai, İslâmî edebiyata (divan edebiyatına) Farsların kazandırdığı bir nazım biçimidir.
Rubai, 4 dizeden oluşan tek bir dörtlüktür. Dize kümelenişi ve uyak şeması şöyledir: aaxa.
Rubai’de genellikle felsefî konular işlenmiştir.
Genellikle mahlas kullanılmaz.
Bir tek düşüncenin en kısa yoldan, en yoğun biçimde anlatılması zorunlu olan rubaide, dizeler ve beyitler arasında ister istemez anlam birliği ve bağlantısı vardır.
Fars edebiyatı ozanı Ömer Hayyam (XI.-XII. yy.) bu türün en büyük ozanı sayılmaktadır. Azmî-zâde Haletî (XVII. yy.) ve Mevlana 1500 felsefi rubaisi ile bu türün yaygınlaşmasını sağlamıştır.
Tek dörtlükten oluşur. ......
XIX. yüzyıl sonlarında özellikle Servet-i Fünun şairlerinin geliştirdikleri bir nazım biçimlerinden biridir.
Müstezatın daha özgürce kullanılmış biçimidir.
Kafiye örgüsünün düzenlenişi de kurala değil, şairin isteğine bağlıdır.
Aruz ölçüsünün klasik kalıplarının bozulmasıyla oluşmuş nazım şekillerinden biridir.
Serbest müstezatta nazım nesre yaklaştırılmıştır.
Fransız edebiyatı şairlerinin özgür biçimde yazdıkları şiirlerden etkilenen Servetifünun şairleri, serbest müstezatı oluşturmuşlardır.
Serbest müstezat, aruz ve hece ölçüsünün değişik kalıplarıyla yazılabilir. Aynı şiirin İçinde de farklı kalıplar kullanılabilir. Uyaklanışında da kesin kurallar yoktur. Bu, sanatçının isteğine bağlıdır. Uzun ve kısa dizeler, bazen düzenli bir biçimde, ......
Biçim ve uyak yönünden terkibibende benzeyen nazım şeklidir. Terkibibentten farkı bendleri birbirine bağlayan vasıta beyitlerinin her bendin sonunda yinelenmesidir.
Terciibendlerde genellikle Allah’ın gücü, evrenin sonsuzluğu, doğanın ve yaşamın karşıtlıkları gibi konular işlenir.
Bağdatlı Ruhi, Enderunlu Fazıl, Şeyh Galip ve Ziya Paşa,’nın terciibendleri vardır.
BAŞKA BİR KAYNAK:
Biçim özellikleri yönünden terkib-i bende benzer. Tek biçim farkı, terkib-i bentteki vasıta beyti her bendin sonunda değişirken, terci-i bentte her bendin sonunda aynen yinelenir. Diğer ayrı noktası , konudur. Terkib-i bentte daha çok toplumsal konular, yergi ve eleştiri ......
Murabbadan doğmuş nazım biçimidir. Divan edebiyatına Türkler kazandırmıştır. Bestelenerek söylenmek için yazılır. Edebiyatımızda daha çok, XVII. yüzyıldan sonra görülür. Her bendin en kuvvetli olması gereken üçüncü mısrasına miyan ya da miyanhane adı verilir. Aşk, sevgili, ayrılık, içki gibi konularda yazılır.
Türk edebiyatında şarkının en güzel örneklerini Nedim vermiştir.
Bu tür murabbadan doğmuştur. Türkünün etkisiyle oluşmuştur. Bestelenmek amacıyla şairler tarafından yazılır. Bent sayısı üç ile beş arasında değişir. Uyak düzeni (abab/ cccb... ya da aaaa/ bbba..,) biçimindedir. Şarkılarda yinelenen dizeye nakarat denir. Murabbada ......
Türk divan edebiyatına Türklerin kazandırdığı nazım biçimidir.
Tuyug da rubai gibi dört dizeden oluşan tek bir dörtlüktür. Dize kümeleniş ve uyak örgüsü rubaiyle aynıdır, aaxa şeklinde uyaklanır.
Tuyug aruz ölçüsünün “failatün / failatün / failün” kalıbıyla yazılır.
Edebiyatımızda en çok tuyug yazan şair Kadı Burhanettin’dir.
Türk Edebiyatına Divan edebiyatı şairlerimizce kazandırılmıştır. Rubai gibi tek dörtlükten oluşur. Uyak örgüsü de aynıdır. Tuyuğ’da Rubailerde işlenen konular işlenir. Tuyugların manilerin etkisiyle oluştuğu söylenebilir. Aruz ölçüsünün tek kalıbıyla yazılır.
Tuyuğun kelime anlamı “kapalı, gizli, imalı, cinaslı söz” demektir. ......
Divan Şiirinde meydana gelen değişiklikleri şöyle özetleyebiliriz:
Geleneğin başlangıcından beri var olan mahlas geleneği ortadan kalkmamıştır ancak, müstear, çoğunlukla kullanılmaz.
Şiirler, bir divana bağlı olmadan gazel, kaside, murabba şeklinde yazılır.
Nazım şekillerini isim olarak alan şiirler olduğu gibi tematik yapıyla uyumlu isimlendirme de görülür.
Tanzimat Edebiyatı’ın ilk yıllarından Servet-i Fünun şiirine kadar, eskiyi şekil olarak devam ettiren örnek gazeldir.
Musammat, divan şiirindeki klasik kafiye örgüsü yanında daha farklı ve yeni kafiye şemalarıyla da yazılmaya başlanmıştır.
Bazı şiirler, yazıldığı nazım ......
Divan Edebiyatında Kullanılan Nazım Türleri ve Nazım Biçimleri
XII. yüzyıldan başlayarak Orta Asya’da ve XIII. Yüzyıldan sonra da Anadolu’da ve bütün Osmanlı topraklarında gelişen İslami-Türk edebiyatı olan divan edebiyatı, nesir ve nazım olarak ikiye ayrılır. Bu edebiyatın, nazım ağırlıklı olduğu, kolayca görülür. Divan şairlerinin mesnevi dışındaki şiirlerini topladıkları kitapları, “divan” adını taşır ve bu sebeple bu edebiyat “divan edebiyatı” adını almıştır.
Dîvânların Tertibi: Bir divanın içinde, sırasıyla şu tip şiirler bulunur.
l. Tevhîd: Allâh’ın birliğini, yüceliğini anlatan kasîde.
2. Münâcât: Allâh’ın yüceliğini, onun karşısında ......
Divan Şiirinin Tarihten Günümüze Kaynakları
Bu kaynakların başlıcaları, şunlardır:
l. Kur’an
2. Hadis,
3. Peygamber ve Evliya hikaye ve menkıbeleri,
4. Tasavvuf,
5. Şehname (Şehname),
6. Yerli malzemeler,
7. Arap ve Acem anonim hikayeleri,
8. Hikmet, san’at ve ilim sahibi batılı ve doğulu şahsiyetler.
Kur’ân:
114 sûredir. Muazzam bir dili ve ulaşılmaz bir ahengi vardır. Her cümlesine, âyet denir. Kur’an’ın ilk tam toplanışı, Hassan bin Sabit’in kardeşi Zeyd bin Sabit eliyle olmuştur. Bu görevi ona, Hz. Ebû Bekir vermişti. Hz. Osman da aynı kişiye aynı ......
Divan Şiirinde İşlenen Konular Temalar Nelerdir
Divan şiiri, döneminin zevklerini, sanat anlayışını, inançlarını, hayata bakışlarını ve bilgilerini yansıtır. Ne var ki, Divan şairlerinin gerçek yaşamı anlattığına pek rastlanmaz. Kendisini sürekli acı çeken bir âşık olarak anlatan Divan şairi, sevgilisini ay gibi yuvarlak yüzlü bir güzel olarak betimler. Sevgili hem ay, hem de güneştir. Divan şiirinde kullanılan benzetmelerde sevgilinin boyu mızrak gibi uzun ve düz, saçları sümbül, yanakları lale ya da gül, gözleri nergis, kaşları yay, kirpikleri ok, dişleri inci, çene çukuru ......