Öykünün dokusu içinde yer alan öğeler dört öbekte toplanabilir. a) Öyküde (hikayede) Olay ve Durum : Yazarın öyküde anlattıklarına olay ve durum denir. İnsan yaşamıyla ilgili her konu bir olaydır. Öyküdeki her olay, insanın eyleme dönüşmüş tutkuları, özlemleri, düşleri veya istekleridir. Öyküde her olay giderek bir soruna dönüşür; yazar okuyucunun ilgisini bu sorun üzerinde odaklaştırmaya […]...
T.S.ELIOT (1888-1965) Çağdaş Amerikan edebiyatının en ünlü yazarlarındandır. Şiir, tiyatro, eleştiri türündeki eserleriyle tanınmıştır. I. Dünya Savaşı’ndan sonra Fransa ve Almanya’da felsefe ve edebiyat okumuş, İngiltere’de Yunan felsefesiyle uğramış, 1927’de İngiliz vatandaşlığına geçmiştir. Eliot, kendini edebiyatta klasik; politikada krallık taraftarı; inançta ise Anglo-Katolik olarak tanıtır. Şiirde sınırlı temaları işleyen sanatçı, eleştiri dalındaki eseriyle 1948 Nobel […]...
John STEINBECK (1902 -1968) Modern Amerikan edebiyatının en önemli sanatçılarındandır. Yaşamı boyunca birçok meslek değiştirmiş, yazarlıkta karar kılmıştır. Realist bir yazardır. Eserlerinde Califomia’daki insanların sıkıntı ve acı dolu yaşamlarını başarıyla anlatmıştır.Öykü ve roman türünde eserler vermiştir. Steinbeck’in en tanınmış romanları şunlardır: Kenar Mahalle Fareler ve İnsanlar Gazap üzümleri Sardalya SokağI...
TURGENYEV (1818 -1883) Rus edebiyatının en büyük realist yazarlarındandır. Kendisi toprak sahibi bir asilzade olmasına rağmen, toprak sahipleri ile yoksul köylüler arasındaki çelişkilere dikkat çekmiştir. Bütün eserlerinde döneminin düşünsel akımlarını, toplumsal çelişkileri, Rus asilleri ile köleler arasındaki uyuşmazlığı çok gerçekçi biçimde yansıtmıştır. Edebiyatı sosyal gelişmenin bir aracı olarak görmüş; roman, öykü, tiyatro türlerinde yazmıştır. Önemli […]...
N.V. GOGOL (1809 -1952) Rus edebiyatının ilk büyük roman, öykü ve tiyatro yazarıdır. Realizmin etkisindedir ve Rus realizmininkurucusudur. Rusya’nın küçük kasabalarında yaşayan halkın sorunlarını başarıyla anlatmıştır. Mizahta da usta bir sanatçıdır. Önemli eserleri şunlardır: Ölü Canlar (roman) Müfettiş (oyun) Petersburg Hikayeleri (öykü)...
Aleksandr PUŞKİN (1799 – 1337) Rus edebiyatında Romantizm akımının en önemli şairidir.Fransız romantizminin etkisiyle yazan Puşkin Rus edebiyatına yerli, ulusal değerlere bağlı eserler kazandırmıştır. Şiirlerinde coşkulu bir söyleyişi benimsemiş; romanlarında gerçekçi davranmıştır. Önemli eserleri şunlardır: Çingeneler (şiir) Boris Gudonov (oyun) Yüzbaşının Kızı (öykü)...
Heinrich BÖLL (1917 -1985) Çağdaş Alman edebiyatının en önemli yazarlarından biridir. II. Dünya Savaşı’na bizzat katılmış, esir düşmüş, eserlerinde savaş yıllarının yoksullukları, acıları üzerinde durmuştur. Alman sanayi toplumunu da eleştiren H. Böll, 1972’de Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanmıştır. Önemli eserleri şunlardır: Trenin Tam Saatiydi (roman) Babasız Evler Âdemoğlu Neredeydin? (roman)...
Friedrich SCHİLLER (1759 -1805) Romantik tiyatronun önemli sanatçılarındandır. Dramlarında daha çok özgürlük tutkusunu işlemiştir. Tarih ve felsefe konulan üzerinde geniş araştırmalar yapmış, estetik ve ahlâkla ilgili denemeler yazmıştır. Tiyatro, şiir, tarih, felsefeyle ilgili eserleri vardır. En önemli dramları şunlardır. Haydutlar, Don Carlos, VVilhelm Tell...
J. Wolfang GOETHE (1749 -1832) Alman romantizminin kurucularındandır. Şiir, tiyatro, roman türlerinde yazmıştır. Şiirlerinde aşk duygusuna geniş yer vermiş, lirik bir anlayışı benimsemiştir. Çok sonraları felsefi şiirler de yazan Goethe, hayat felsefesini Faust adlı büyük dramında açıklamıştır. Shakespeare’den, Schiller’den ve İranlı şair Hafız’dan etkilenmiştir. En önemli eserleri şunlardır: Faust (oyun) Genç VVerther’in Acıları (roman) Wilhelm […]...
Alman edebiyatının ilk ürünleri Ortaçağ’da görülen Nibelungen destanı ve “romans”lardır. Alman halk türkü ve masallarının çoğu 19. yüzyılda Grimm Kardeşler tarafından derlenmiştir. Alman edebiyatı 18. yüzyılın ikinci yarısından sonra parlak bir döneme girmiştir. Bu dönemde, Goethe, Schiller gibi sanatçılar romantik akıma zemin hazırlamış, önemli eserler vermişlerdir. Sonraki dönemlerde Avrupa’nın diğer ülkelerinde ortaya çıkan edebiyat akımları […]...
J. Rudyard KIPLING (1865 -1936) İngiliz edebiyatının ünlü bir sanatçısıdır. Şiir, hikaye ve roman türlerinde yazmış, gazetecilik yapmıştır. Çocukluğunu Hindistan’da geçirmiş, bütün eserlerinde sömürgeci İngilizlerin dünyaya egemen olma isteklerine yer vererek, İngiliz milliyetçiliğini işlemiştir. 1907’de Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanmıştır. Önemli eserleri şunlardır: Kim (roman) Sönen Işık Cengel Kitabı...
George Bernard SHÂW (1856 -1950) İrlanda kökenli olan Shaw, İngiliz tiyatrosunun önemli bir sanatçısıdır. Düşünsel yönü ağır basan eserlerini komedi biçiminde yazmıştır. Ahlâki ve fikri çatışmalara ağırlık veren bir tiyatro geliştirmiş ve töre komedisini yeniden canlandırmıştır. 1925’te Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanmış ancak bu ödülü reddetmiştir. Önemli eserleri şunlardır: Candida (oyun) Sezar ve Kleopatra (oyun) Kara […]...
Charles DICKENS (1812 -1870) İngiliz edebiyatının gerçekçi yazarlarındandır. İnsan karakterlerini çizmede çok başarılıdır. Çocukluğundan beri yakından görüp tanıdığı yoksul kimselerin yaşamını anlatırken eşine az rastlanan bir duygulandırma gücüne ulaşır. Önemli eserleri şunlardır: Pickwick’in Kağıtları (roman) Oliver Twist (roman) Antikacı Dükkanı (roman) David Copperfield (roman)...
Jonathan SWIFT (1677 -1745) Döneminin siyaset adamlarını, parti ve din kavgalarının içyüzünü yakından görmüş, düş kırıklığına uğramış, eserlerinde bu görüşlerinin sonuçlarını yansıtmış, toplumdaki kötülükleri yermiştir. En önemli eseri Gulliver’in Gezileri adlı romanıdır....
Daniel DEFOE (1661 -1731) İngiliz edebiyatının tanınmış bir sanatçısıdır. Serüven dolu bir yaşam sürmüş, roman yazmaya çok geç başlamıştır. Defoe, serüven dolu yaşamındaki deneyimlerine dayanarak birçok serüven romanı yazmıştır. En ünlü eseri, Robinson Crusoe’da, bindiği gemi batınca ıssız bir adaya çıkarak orada 28 yıl tek başına yaşama mücadelesi veren bir kişiyi anlatır. Robinson Crusoe, bütün […]...
İngiliz edebiyatının olduğu kadar, dünya edebiyatının da en büyük tiyatro yazarıdır. Dram ve komedya türlerinde yapıtlar yazmıştır. William Shakespeare bu yapıtlarında şiir ve düzyazıyı bir arada kullanmıştır. Oyunlarının tümünü beş perde üzerinden tasarlamıştır. Yapıtlarında insanın hırs ve tutkularını, duygu ve düşüncelerini başarıyla anlatmıştır. Ölümsüz karakterler yaratan Shakespeare, insanın iç dünyasını olanca derinliğiyle betimlemiştir. William Shakespeare […]...
Modern romanın kurucusu olarak tanınmıştır. Hayatını kazanmak için asker olmuş, Inebahtı deniz savaşında (1571) Türklere karşı savaşmıştır. İspanya’ya dönerken Türk korsanları tarafından yakalanarak Cezayir’de hapse atılmıştır. Cervantes, İspanya’ya döndükten sonra yazdığı Don Kişot romanıyla bütün dünyada ün kazanmıştır. Romanın mizahı ve yergiii bîr anlatımı vardır. Roman kahramanlarından Don Kişot hayalci ve idealist bir tipi, Şancho […]...
İspanyol edebiyatı dinsel ve epik eserlerle başlamış, en parlak dönemini Rönesansta yaşamıştır. 17. yüzyılın ilk yarısında roman ve tiyatro türü bu edebiyatta çok gelişmiştir. 18. yüzyılda İspanyol edebiyatı gerileme sürecine girmiş, 19. yüzyılda ise romantik ve realist akımlar sanatçılar üzerinde etkili olmuştur....
Jean Paul SARTRE (1905 -1980) Egzistansiyalizm (varoluşçuluk) akımının edebiyattaki en ünlü temsilcisidir. Çağımızın ana sorunları üzerine görüş bildiren, bunları tartışan, özgürlük düşkünü bir sanatçıdır. Felsefeyle de uğraşmıştır. J.P. Sartre, insanın kendi değerlerini kendisinin yaratacağını söyler ve insanın kendi seçimiyle var olduğunu savunur. Deneme, hikaye, roman ve oyun türünde eserler vermiştir. En ünlü eserleri şunlardır: Duvar […]...