Mantık Hatası (Sıralama Yanlışı)
Mantık Hatası / Sıralama Yanlışlığından kaynaklanan Anlatım Bozuklukları
Cümlede mantığa aykırı ifadelerin yer almasıdır, örneğin, “Bırakın vida takmayı telefonu bile onaramaz o.” cümlesinde vida takma işi telefonu onarmaktan zor gösterilmiş, mantığa aykırı bir cümle kurulduğu için anlatım bozukluğu meydana gelmiştir.
Aşağıdaki cümlelerde mantık hatasına neden olan cümleler gösterilmiştir:
Azerbaycan Almanya, İngiltere ve İtalya’nın ardından üçüncü oldu. (Almanya, İngiltere ve İtalya’nın ardından dördüncü oldu.)
Son turda dünyaca ünlü yüzücü ardındaki yüzücüyüz bir anda geçti. (ardındaki yüzücüyü değil önündeki yüzücüyü geçebilir.)
Geçen pazartesi arayacaktın, aylar oldu aramadın. (Geçen pazartesi arayacaktın günler oldu aramadın)
Gülme düşünmenin bir fonksiyonudur, gülmeden düşünülemez. ( düşünülmeden gülünemez)
Bu film Oscar’a hatta Altın Portakal’ı kazanabilir. (Altın Portakal’ı hatta Oscar’ kazanabilir.)
Bu bilgileri bırakın akademisyenleri, sokaktaki yurttaş bile bilmiyor. (bırakın sokaktaki yurttaşı, akademisyenler bile…)
Ne kadar zulmetsen ah etmem sana/ Her iki cihanda gül kana kana. (“kana kana” ikilemesi su içmek için kullanılır, gülmek için kullanılamaz.
Merhum, Hakk’ın rahmetine kavuştu… (“Merhum” zaten ölmüş biri için kullanılır.)
Çocukların düşme eylemleri dikkate alınmazsa zamanla ölüme hatta kısmi felçlere neden olabilir.
Bu kadın hazır çorba yapmak şöyle dursun mantı bile yapamaz.
Hem geçmiş hem de geleceğe ait planlarımızı gözden geçirdik.
Meclisin üye tam sayısının bir fazlasını oyunu alarak meclis başkanı seçildi.
Mantık hatası ile ilgili ÖSYM’nin sorduğu soru cümlesi
Beyin zarı iltihapları iyi tedavi edilmezse ölüme hatta sara nöbetlerine yol açabilir.
Mantık Hatası ve Sıralama Yanlışlığı ile ilgili Online Testleri Soruları Çöz
1. Minibüsün bagajından bir kamyon dolusu silah çıktı.
Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerden hangisinden kaynaklanmaktadır?
A) Özne – yüklem uyumsuzluğu
B) Mantık yanlışlığı
C) Belirtme durum eki eksikliği
D) Nesne eksikliği
E) Dolaylı tümleç eksikliği
2. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bir mantık hatasından kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır?
A) Salona sadece basın mensuplarının girmesine izin verdiler.
B) Halk kültürü bir hazinedir, ona gereken değeri vermeliyiz.
C) Radyonun başına oturdu, radyoyu can kulağıyla dinledi.
D) Dışarı çıktığımızda bisikletimi çalınmış olarak buldum.
E) Okuduğum şiiri bütün öğrenciler dikkatlice dinledi.
3. Aşağıdakilerden hangisinde bir mantık yanlışlığından kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır?
A) Kuşlar, hem ötüşüyor hem de buğday taşıyan kamyonlara konuyorlardı.
B) Arabaya binerken uzak, dönülmez bir gurbete gidiyormuş gibi hüzünlenmiştik.
C) O gün evlerine gittiğimde yiyecek bir lokma ekmeği hatta yemekleri bile yoktu.
D) Askerler, üç gündür kirli renginden korkup tadamadıkları suları kana kana içtiler.
E) Çocukça davranarak beni beni çok üzüyorsun oysa seni böyle tanımıyordum.
4. Aşağıdakilerden hangisinde bir mantık yanlışlığından kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır?
A) Bu hale gelmemizin nedeni, hayatın artık insanı bencilleştirmesidir.
B) Sürücülerin bilerek ya da bilmeyerek yaptıkları kazalar gittikçe artmaktadır.
C) Zor koşullar altında yaşayan insanların sorunlarını titizlikle ele almıştır.
D) Türkçenin inceliklerinden yararlanarak yaptığı çevirilerle ün kazanmıştır.
E) Bu kitabı okuduktan sonra tarihe, felsefeye ve coğrafyaya olan ilgisi arttı.
5. Aşağıdakilerden hangisinde bir mantık yanlışlığından kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır?
A) Dün akşam birkaç arkadaş oturup dostça eğlendik.
B) Halk kültürü hazinedir, ona gereken değeri vermeliyiz.
C) Tohum toprağa düştü mü bahar artık gelmiştir.
D) “Nedir bu insanların elinden çektiğim?” diyordu, annem.
E) Bir yatakta ölü olarak uyanmak istemezsin herhalde.
6. Aşağıdakilerden hangisinde bir mantık yanlışlığından kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır?
A) Benden beş yaş büyük olan ablam ben doğmadan ameliyat olduğunda çok ağlamıştım.
B) Ben, çevremdeki insanlarla kalıcı dostluklar kurup onları çok yönlü yaşamak istiyorum.
C) Yazar, Türk kültürüne bu şekilde eğilmesi romanımıza yeni bir boyut kazandırdı.
D) Okuduğum her kitabın arkasına, önüne notlar düşmüş, eleştirisini yapmışımdır.
E) İnsanoğlu, yerin altını kazdıkça gelip geçmiş uygarlıkların izlerini buluyor.
7. Aşağıdakilerden hangisinde bir mantık yanlışlığından kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır?
A) Beni yüreklendirecek öyle güzel sözler söylüyor ki sevincimden neredeyse uçacağım.
B) Ben küçükken köydeki evimizde mumumuz hatta elektriğimiz bile yoktu.
C) Öğrencilerin en sık yaptıkları yanlışlardan biri de “dahi” anlamındaki “de” bağlacını sözcüğe bitişik yazmalarıdır.
D) Açgözlülüğü onun sonu oldu, boşuna dememişler: “Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur.”
E) Şükrü Elçin‘in şiirleri, yapıları itibariyle gelenekten büsbütün kopmamıştır.
8. Aşağıdakilerden hangisinde anlatım bozukluğu vardır?
A) Adana, bu aylarda mevsimlik işçi grubuyla dolar.
B) O çok zeki ve çalışkan bir çocuktu küçükken.
C) Önümde yürürken bir anda gözden kaybolup gitti.
D) Kovu lacivert bir ceket giymişti düğün gecesi.
E) Kardeşim değil takdir almak teşekkür bile alamaz.
YANITLAR: 1-B 2-D 3-C 4-B 5-E 6-A 7-B 8-E