Urartular
Urartular Özellikleri Nelerdir Maddeler Halinde Hakkında Kısaca Bilgi
- Van’da kurulmuş olan Urartuların başkenti Tuşpa’dır.
- Daha çok tarımla ilgilendikleri için sulama kanalları yapmışlardır.
- Mimaride kanalizasyonlu, çok katlı evler inşa etmişlerdir.
- Maden işlemeciliğinde ilerlemişlerdir.
- Dinleri Hititlere, dilleri ise Orta Asya dillerine benzer.
- Güçlü ve daimi orduları mevcuttur.
- Asurlular ve Medlerle mücadele etmişler ve Medler tarafından yıkılmışlardır.
Urartuların Kuruluşu
MÖ XIII. yüzyıldan itibaren Asur Krallığının baskısı altında olan Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki Hurri kabileleri veya beylikleri, bu baskının etkisiyle IX. yüzyılda I. Sarduri (832- 825) liderliğinde bir krallık kurmuşlardır. Başlarda savunma amaçlı kurulan krallık, Sarduri ve ardılları tarafından sınırları kuzeyde bugünkü Ermenistan içlerine; doğuda Aras; güneydoğuda Urmiye Gölü; güneybatıda Fırat’ın batı kıvrımına kadar genişletilmiştir. Krallık, VII. yüzyılın sonlarına doğru iç çekişmeler, Asur baskısı ve Kimmer istilaları nedeniyle yıkılmıştır.
Asurluların Urartu olarak adlandırdığı ülkeye kendi sakinleri Bianili adını vermişlerdir. Başlarda başkent Tuşpa (Van) iken sonraları ikinci başkentleri Toprakkale’ye taşınmıştır.
Urartuların Yıkılması
Urartu Krallığı, dış düşmanlara özellikle de Asur tehdidine karşı stratejik noktalarda inşa ettikleri kalelerden oluşan etkin bir savunma ağı ile kendini korumuştur. Bunun yanında engebeli arazi ve sert geçen kış mevsimi de savunmaya yardımcı olmuştur.
Uzun kanallar ve muazzam su bentleri içeren gelişmiş sulama projeleri, Urartu tarımına hayat vermiştir.
Urartu ekonomisinin diğer bir önemli kaynağı madencilikti. Krallık içindeki bakır ve demir madenleri etkin bir şekilde İşletilmiştir. Urartulu ustaların ürettiği bronz kaplar ve tripodlar; Mezopotamya uygarlıklarına, Mısır, Anadolu ve Yunan dünyasına ihraç edilmiştir.
Urartuların baş tanrısı Haldi idi. Urartu kralları seferlere başlarken Haldi’ye dua eder ve yapıların adanması esnasında dikilen kitabelerde Haldi’nin adı yazılırdı. Haldi’nin kült merkezi Musasir kenti idi. Ama krallık içinde inşa edilen kraliyet kalelerinde Haldi için tapınaklar inşa edilmiştir. Diğer önemli Urartu tanrıları Fırtına Tanrısı Teişeba ve Güneş Tanrısı Şiuni idi.