Helen Uygarlığı
Helen Uygarlığının Özellikleri Nelerdir Maddeler Halinde
- Makedonya Kralı İskender Anadolu’daki İyon şehirlerini kurtarmak ve Pers hakimiyetine son vermek için MÖ 334’te Asya Seferi’ne çıkmıştır.
- Anadolu, Suriye ve Mısır’ı ele geçirerek Pers İmparatoruluğu’na son vermiştir. Ve Helen Medeniyetinin temelleri atılmıştır.
- İskender’in ölümüyle Büyük İskender imparatorluğu;
Makedonya Krallığı (Antigonitler)
Mısır Krallığı (Ptolemeler)
Asya Krallığı (Slevkiler) olmak üzere 3’e ayrılmıştır. - Doğu – Batı kültürlerinin kaynaşması süreci olarak bilinen MÖ 330 – 30 arası görülen Helenistik Dönem’de;
Antakya ve İskenderiye başlıca ilim merkezleri olarak doğmuş;
Bergama ve İskenderiye kütüphaneleri kurulmuştur.
Matematikte Arşimed, Coğrafyada Eratostenes önemli bilim adamlarıdır.
Sanat alanında Nike ve Afrodit heykelleri ile saraylar ön plana çıkmıştır.
İskenderiye Feneri dönemin en önemli eseri olarak tarihe geçmiştir.
Helen Medeniyeti (Helenistik Uygarlık) Hakkında Kısaca Bilgi
Büyük İskender, Pers İmparatorluğu’nun yıkılmasından sonra oluşan boşluğu erken ölümü sebebiyle dolduramamış, ölümünden sonra yaklaşık yarım asır boyunca en yakınındaki generalleri birbirleriyle savaşmıştır. 2110 yılına gelindiğinde Büyük İskender’in imparatorluğu, batıda Makedonya; Mısır ve Doğu Akdeniz’de Ptolemaioslar; Anadolu’dan Afganistan’a uzanan topraklarda Seleukoslar arasında paylaşılmıştır. Seleukos Krallığı çok geniş topraklar üzerinde kolay hâkimiyet kuramamış ve 280’lerden itibaren toprak kaybına uğramaya başlamıştır. Seleukoslarm Anadolu’daki topraklarında Bergama, Bithynia, Kappadokia ve Pontos krallıkları ortaya çıkmıştır.
Birinci asırda en parlak dönemini yaşayan bu Helenistik medeniyet krallıkları, MÖ II. asırdan sonra Roma imparatorluğu tarafından işgal edilmiştir. Helenistik Çağ’da eski Yunan medeniyeti; Anadolu’nun iç kısımları, Mısır, Mezopotamya, Suriye, Iran ve Afganistan’a kadar yayılmış ve yerli kültürlerle etkileşim içine girmiştir. Helen Uygarlığının en güzel sikkeleri Afganistan’daki Baktria Krallığı’nda basılmıştır. Ayrıca Helenistik Dönem’de kültürel ve bilimsel alanda önemli gelişmeler yaşanmıştır. Bergama ve İskenderiye’de antik dünyanın en büyük kütüphaneleri açılmış, İskenderiye’de kütüphanenin de dâhil olduğu çok büyük bir araştırma merkezi kurulmuştur. Eratosthenes, çok az bir yanılmayla dünyanın çapını ölçmüş; Arşimet, suyun kaldırma gücünü keşfetmiş; Samoslu Aristarkhos, Dünya’nın Güneş etrafında döndüğünü ileri sürmüştür.
Makedonya Kralı II. Filip, Yunan şehir devletlerini hâkimiyeti altına alarak Helen birliğini kurmuştur. Onun ölümünden sonra tahta çıkan oğlu İskender ordusuyla birlikte Pers ilerleyişine son vermek amacıyla Büyük Asya Seferi’ne çıkmıştır. İskender Anadolu, Suriye, Mısır, Irak, İran ve Hindistan’ı alarak büyük bir imparatorluk kurmuştur. Siyasi hayatı Büyük İskender’in ömrüyle sınırlı olan bu imparatorluk, İskender’in ölümünden sonra komutanları tarafından paylaşılmıştır. Başta İskenderiye olmak üzere yeni şehirler kurulmuştur. Bu imparatorluk sadece siyasi alanda değil kültürel alanda da etkili olmuştur. Doğu ve batı kültürlerinin kaynaşması sonucunda Hellenizm Kültürü ortaya çıkmıştır. Bu kültürün etkisi 300 yıl kadar sürmüştür. İmparatorluk parçalandıktan sonra kurulan krallıklar arasında olan Bergama Krallığı önemli bilimsel ve kültürel merkez haline gelmiştir. Asklepion Sağlık Merkezi, iki yüz bin ciltlik Bergama kütüphanesi bu krallık döneminde oluşturulmuştur. Bergama Krallığı’nın dünya kültür hayatına bir başka önemli katkısı parşömen kağıdını kullanmış olmalarıdır.