Mehmet Fuat Köprülü

Mehmet Fuat Köprülü Hayatı Biyografisi Edebi Kişiliği ve Eserleri Hakkında Kısaca Özet Bilgi (1890-1966):

İstanbul’da doğdu. Ayasofya Merkez Rüştiyesini ve Mercan İdadisini bitirdi. Mekteb-i Hukukta (Hukuk Fakültesi) başladığı yükseköğrenimini yarıda bırakarak edebiyat ve tarih alanlarına yöneldi. Fransızca öğrendi, Batı edebiyatını yakından takip etti. Çeşitli okullarda Türkçe ve edebiyat dersleri okuttu. Edebiyat Fakültesi dekanlığı yaptı. Atatürk’ün isteğiyle Maarif Vekâleti (Millî Eğitim Bakanlığı) müsteşarlığına getirildi. Türkiyat Enstitüsünün kurulmasını sağladı. Birçok uluslararası kongreye Türkiye’yi temsilen katıldı. Harvard (Harvırd) ve Columbia (Kolombiya) gibi üniversitelerde çeşitli konferanslar verdi. Türk Tarih Encümeni başkanlığı görevinde bulundu. İlim ve devlet adamı, Ordinaryüs Profesör Doktor Fuat Köprülü; araştırmalarıyla dünya çapında tanındı. Kendisine dünyanın saygın üniversiteleri, akademileri ve kuruluşları tarafından fahri doktorluk, muhabir üyelik, şeref üyeliği gibi unvanlar verildi. Milletvekilliği yaptı, bu görevi sırasında İstanbul ve Ankara Üniversitelerinde pek çok bölümde dersler verdi. Dışişleri bakanlığı yaptı.
Türkolojinin Türkiye’deki kurucusu kabul edilen Köprülü, Türkiyat Mecmuası’nın çıkarılmasına öncülük etti. İslam Ansiklopedisi’nin yayımlanmasında görev aldı. Türk tarihi ve edebiyatı alanındaki araştırmalarıyla tanındı, bu alanda pek çok makale ve kitap yazdı. Edebiyat Araştırmaları, Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, Türkiye Tarihi, Türk Edebiyatı Tarihi, Türk Dili ve Edebiyatı Hakkında Araştırmalar, Divan Edebiyatı Antolojisi, Türk Saz Şairleri Antolojisi yazarın başlıca eserleridir.
BAŞKA BİR KAYNAK:
Edebiyat tarihçisi, yazar. İstanbul’da doğdu. Ceza başkâ­tibi İsmail Faiz Bey’ln oğludur. Ayasofya Rüştiyesi’ni, Mer­can Idâdîsi’ni bitirdi. Hukuk Fakültesi’ne devam etti fakat bitirmedi. 20 yaşından İtibaren istanbul Üniversites Edebi­yat Fakültesi’nde müderris olarak dersler verdi. 1934’te Kars milletvekili iğ I yaptı. Demokrat Parti’nın kurucuların­dandır. 1946’da aynı partinin İstanbul milletvekili 1950’de dışişleri bakanı oldu. 1957’de partisinden İstifa etti. istan­bul’da öldü. Köprülü Mezarlığı’na gömüldü.
Mehmet Fuat Köprülü’nün hayatı Fecri Ati topluluğu şâirleri arasında başladı. Ziya Gökalp ile tanışarak milli edebiyatı benimsedi. Yeni Mecmua’da hece Ölçüsü ile milli temalı şiirleri ve incelemeleri çıktı Müderrisliği sırasında Türk edebiyatı tarihi, iktisadî ve siyasî tarih, şarkiyat, kültür tarihi, tenkit, etnoloji ve hu­kuk çalışmaları yaptı. Edebiyatımızı modern metodlarla in­celedi ve bir bütün olarak değerlendirdi. Pek çok eski şair ve yazarı ilk defa Köprülü tanıttı. Milletlerarası şöhrete sahip oldu. İlmî ve sistemli çalışmaları sebebiyle pek çok Avrupa ve Amerikan üniversite ve ilim kurumlarına üye seçildi. Bir­çok milletlerarası bilim kongrelerinde Türkiye’yi başarılı olarak temsil etti. Türkoloji âlemine çok sayıda kitap ve ma­kale bırakmıştır.
Eserleri (basılış tarihi sırasına göre): 1. Hayatı Flkrlyye (1909), 2. Rûh-ı Siyaset ve Müdafaa-yı Içtlmalyye (G.Le Bon’dan tercüme, 1910), 3. Paris Kadını (H. Becq’den tercü­me 3 perdelik komedi, 1910), 4. Rûhü’l-Cemâat (G. Le Bon’­dan S.Celal ile birlikte tercüme, 1911), 4. Napoleon’un Şark Siyaseti- Seli m-i Sâlls ve Napoleon (E. Drault’dan tercüme, 1913), 6. Kıraat-ı Edeblyye (C. Sahİr ile birlikte, 2 kitap, 1914), 7. Malûmât-ı Edeblyye (Ş. Süleyman ile birlikte, 2 cilt, 1914,1915), 8. Millî Kıraat (4 kitap, 1915), 9. Turan’ın Kitabı (1916), 10. Yeni Osmanlı Tarlh-I Edebiyatı, C. I. (Ş. Süleyman İle birlikte, 1916), 11. Türk Dilinin Sarf ve Nahvi (S.Saib ile birlikte 4 kitap, 1917-1919), 12. Nasreddİn Hoca (1918, ikinci basımı neşre hazırlayan: Ata Çatıkkaş, 1980), 13. Türk Ede­biyatında İlk Mutasavvıflar (1918,1966,1976), 14. Milli Tarih (6 kitap, 1919, 1923), 15. Azerî Edebiyatı Tarihi (1919), 16. Türk Edebiyatı Tarihi (Birinci kitap, 1920), 17. Bursalı Ah-med Paşa (1921), 18. Milli Elifba (S.Sâib ile birlikte, 1921), 19. Türk Edebiyatı Tarihi (2. kitap, 19215, 20. Yeni Millî Kı­raat (3 kitap, 1921-1925), 21. Mektep Şiirleri (6 kitap, 1922), 22. Türkiye Tarihi (1. kitap 1923) 23. Bugünkü Edebiyat (1924), 24. Türk Tarihi (1924), 25. Fuzûlî- Hayatı ve Eserleri (1924), 26. MlllîTarlh (4 kitap, ilkokullar için, 1924-1928), 27. Türk Tarlh-I Dinîsi (1925), 28. Azerî Edebiyatına Alt Tedkik-ler (Baku- 1926), 29. Türk Çocuklarına MİMİ Kıraat (4 kitap, 1926), 30. Les Orlglnes du Bektachisme (= Bektaşiliğin kay­nakları, Paris, 1926), 31. Türk Edebiyatı Tarihi (1926. 2. bası­mı yayıma hazırlayanlar: O. F. Köprülü- N. Pekin, 1980, J>. ba­sım, 1981), 32. Yeni Millî Tarih (İlkokullar için 2 kitap, 19.27), 33. Büyük Gazl’ye Dârülfünun’dan Küçük Bir Armağan (1927), 34. Aziz bin Erdeşlr-i Esterâbâdİ, Bezm u Rez.m (Ön-söz, 1928), 35. El-kavânlr el-Küllİye fi Lügatl’t- TÜrklvvfl 1928), 36. Millî Edebiyat Cereyanının İlk Mübeşşlrlarl vn Divân-ı Türkî-I Basit (1928), 38. XIX. Asır şairlerinden Erzurum­lu Emrah (1929), 39. XVII. Asır Sazşalrlerlnden Gevheri (1929), 40. XVI. Asır Sonuna Kadar Türk Saz Şairleri (1930), 41. XVII, Asır Saz Şairlerinden Kayıkçı Kul Mustafa ve Genç* Osman Hikâyesi (1930), 42. Anadolu’da Türk Dili ve Edebi­yatının Tekâmülüne Umumî Bir Bakış I, XIII. Astr (1931, ma­kale. Bu makale ve devamı Türk Edebiyatı Tarihinin yeni baskısına alındı), 43. Saman Oğulları 874-1005 (1931) 44. Türk Tarihinin Ana Hatları (1931), 45. Eski Şairlerimiz, Divan Edebiyatı Antolojisi (4 cilt 1931-1934), 46. Türk Dili ve Edebi­yatı Hakkında Araştırmalar (1934), 47. Les Orlglnes de L1 Em pire Ottoman (Paris- 1935), Türkçe basımı: Osmanlı Devletinin Kuruluşu, 1959; 2. baskısı: Osmanlı İmparatorlu­ğunun Kuruluşu, 1972, 3. baskı 1981; Sırpça’ya da tercüme edilip basıldı 1955), 48. Türk Halk Edebiyatı Ansiklopedisi (4. faslkül, 1935), 49. Les Institutluns Juridlques Turques au Moyen-Ages (= Ortaçağda Türk Hukuk Kurumlan, 1937), 50. İslâm Medeniyeti Tarihi (W. Barthoid’dan düzeltmelerle ter­cüme, 1940,1962,1973,1977), 51. Türk Saz Şairleri Antoloji­si (C. II ve III, 16,16,18,19, 20. asırlar, 1940), 52. AH Şîr Ne-vâî (1941), 53. Namık Kemal, Renan Müdafaanamesf (1962), 54. Demokrasi Yolunda (Paris-1964), 55. Edebiyat Araştır­maları (1966), 56. Bizans Müesseselerinin Osmanlı Müesse­selerine Tesiri (1981, aynı eser, 1931’de Türk Hukuk ve İkti­sat Mecmuası’nda çıkmıştı; 1953’d e İtalyanca’ya da çevril­di.) Köprülü’nün 60. doğum yılında Fuat Köprülü Armağanı çıktı (1953). Armağan’da Köprülü’nün 1950 yılına kadar yayımladığı eserlerin listesi mevcuttur.