Türk Edebiyatında Eleştiri (Tenkit)
Eleştiri veya tenkit kelimesi, kökeni Yunanca'ya dayanan bir kavramdır ve "hüküm vermek" anlamına gelen "krites" kelimesinden türemiştir. Fransızca'da ise "critique" olarak kullanılır. Eleştirinin tarihi, Pierre Bayle'nin 1695'te yayımlanan "Dictionnaire historique et critique" adlı eseri ile başlar. Eski dönemlerde eleştirmen, gramerci ve ilolog terimleri neredeyse birbirinin yerine kullanılırken, hümanistler sonraları "critic" terimini, eski metinlerin baskıya hazırlanması ve düzeltilmesi olarak sınırlandırmışlardır.
yüzyılda eleştiri kavramı, Avrupa dillerine nüfuz etmeye başlamıştır. Eleştiri, sanat, edebiyat, felsefe, sosyal bilimler ve diğer birçok alanda yaygın ......
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Hikaye (1923-1940)
Millî Edebiyat sanatçılarının da eser vermeye devam ettiği Cumhuriyet Dönemi'nin ilk yıllarında daha çok, gözlemci gerçekçiliğe dayalı hikâyeler yazılmıştır. Bu dönemde bazı sanatçılar hikâyelerinde toplumsal konuları, Cumhuriyet devrimlerini, yeni kurum ve değerleri ele alırken bazıları da bireyin iç dünyasını esas alan hikâyeler yazmıştır. Bu yıllarda Reşat Nuri Güntekin’in Leyla ile Mecnun; Fahri Celalettin Göktulga’nın Telak-ı Selase; Ercüment Ekrem Talu’nun Teravihten Sahura; Nahid Sırrı Örik’in Eski Resimler; Sadri Ertem’in Bacayı İndir Bacayı Kaldır; Memduh Şevket Esendal’ın ......
Sohbet (söyleşi) Nedir?
Çoğunlukla gazete ve dergilerde yayımlanan, güncel olayların, edebiyat kültür ve sanat hayatındaki gelişmelerin fazla derine inilmeden, içten bir dille, okuyucuyla karşılıklı konuşma havasında işlendiği yazı türüne sohbet denir.. Sohbet türünde yazar, kişisel düşüncelerini kanıtlama ihtiyacı duymaz. Mizahi fıkralardan, atasözlerinden yararlanabilir; anekdotlara ve şiirlere yer verebilir. Kendine ya da okuruna yönelttiği sorulara cevaplar vererek canlı ve akıcı bir üslup yakalayabilir:
“Biri yer, biri bakar, kıyamet ondan kopar.” derlerse inanın. Bize hayır ve mürüvvet hususunda eksiklik geldiği günden beri açlığı hatırımızdan ......
Genç Kalemler Dergisi
Genç Kalemler dergisi, 1910-1912 yılları arasında Selanik'te yayınlanan milliyetçi bir fikir dergisidir. Döneminde önemli bir yer edinen dergi, 8 sayı boyunca "Hüsün ve Şiir" adı altında yayınlanmıştır. Ancak 9. sayısından itibaren ismi "Genç Kalemler" olarak değiştirilerek, yayın hayatına bu isimle devam etmiştir. Nesimi Sarım Bey'in imtiyaz sahibi ve sorumlu müdürü, Ali Canip Bey'in ise başyazarı olduğu dergi, Türk edebiyatında bir devrim niteliği taşımıştır.
Dergi, İttihat ve Terakki desteğiyle ikinci cildinden itibaren yayınlanmaya başlamış ve Milli Edebiyat akımının öncüsü olmuştur. ......
Cumhuriyet Dönemi Roman
1923'ten günümüze kadar süren bir dönemde yazılan romanları ifade eder. Bu dönem, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuyla başlayarak, Türk edebiyatında birçok değişikliğin yaşandığı bir süreçtir. Bu değişiklikler, edebiyatta yeni bir anlayışın oluşmasına yol açmıştır. Cumhuriyet Dönemi romanı, edebiyatın tarihsel, kültürel, sosyal ve politik değişimlerin yansımalarını taşıyan bir edebiyat türüdür. Toplumsal sorunları ele alır. Bu dönemde Türkiye, siyasi, ekonomik ve sosyal açıdan birçok sorunla karşı karşıyaydı. Bu sorunların edebiyata yansıması da kaçınılmazdı. Romanlar, toplumdaki eşitsizlikleri, yoksulluğu, ahlaki çöküntüyü ve siyasi sorunları ......
Millî Edebiyat Dönemi Şiiri Hakkında Kısaca Özet Bilgi
Toplum için sanat anlayışına bağlı kalınmış ve sade dil ve heceyle milliyetçi şiirler yazılmıştır. Nazım birimi olarak dörtlük esas alınmış, ayrıca Batılı biçimler de kullanılmıştır. Halk şiiri kaynak olarak benimsenmiştir. Doğa güzellikleri, kahramanlık ve Anadolu konu olarak işlenmiştir. İstanbul Türkçesi esas alınmıştır. Milli kültür ve milli tarih ile ilgili konular ele alınmıştır. Yarım uyak ve redif kullanılmıştır. Duygudan ziyade fikirler ön plandadır. Eserler genellikle didaktiktir. Milli Edebiyat Dönemi şiirini üçe ayırabiliriz.
1. Saf (Öz) ......
Cumhuriyet Dönemi şiirinde önceleri Necip Fazıl Kısakürek, Ziya Osman Saba, Arif Nihat Asya, Sezai Karakoç sonra da İsmet Özel, Erdem Bayazıt, Cahit Zarifoğlu gibi şairlerin şiirlerinde dinî bir hassasiyet göze çarpar. İslami değerleri insani değerlerle özdeşleştirip ön plana çıkaran bu sanatçılar, eserlerinde ahiret inancı, varoluş, varoluşun amacı, mutlak gerçek, hayat, ölüm, zaman ve insan gibi konuları ele almışlardır. İslami duyarlılıkla yazılan bu şiirlerde geleneğe duyarlı olma da görülen başka bir özelliktir. Yahya Akengin, Yavuz Bülent Bakiler, Niyazi Yıldırım Gençosmanoğlu, Abdurrahim ......
Cumhuriyet Döneminin Değerlendirilmesi
Cumhuriyet'ten sonraki değişiklikleri değerlendirebilmek ve çok geniş bir değerlendirme zemininden kurtulabilmek için konumuzu sınırlandırmak gerekir. Sanat eserleri hakkında yapılan çalışmalar, eğer medeniyet tarihinin bir malzemesi olacaksa en başta insan unsurunu ele almak icap eder (gerekir). Bunun yanında edebiyat-insan-cemiyet kavramalarının, değişen insan ve değişen cemiyet şemsiyesi altında yorumlanması mümkün olmalıdır. Mazmundan mefhuma giden, edebî ve estetik kurgularını hep bu gidişe göre ayarlayan insan, söz konusu değişimin en önemli ölçütüdür. Değişen insan ve değişen cemiyet ile birlikte devam eden geleneğin ......
Cumhuriyet Edebiyatında "Münevver Aydın Tipi ve İnsan Motifi"
1923'ten sonra oluşan münevver insan tipi, kültür değişimine bağlı olarak bir takım değişiklikler kazanmıştır. Bu değişimin ölçütü, halkın gelenekleri ile sanatkârların estetik yorumlarında, aydınların tavırlarında ve nihayet devlet politikaları ile oluşan tercihlerde aranmalıdır. Aydın prototipleri çizilirken bu husus çok büyük önem taşıyacaktır. Asırlarca alplerde, erenlerde, din adamlarında, eğitimcilerde aranan aydın prototipi, Tanzimat Edebiyatından sonra ediplerde aranmış; Cumhuriyetten sonraki dönemde de edebiyatın aydın tipolojisi içindeki etkisi belirginleşmiştir. Sosyal hayata fonksiyonel bir şekilde birikimler aktaran ......
Belli dönemlerde, aynı edebi anlayışa ve hayat görüşüne sahip edebiyatçıların belli bir alanda bir araya gelerek birbirinin edebi görüşlerini destekler nitelikte eserler vermesine edebi topluluk adı verilir. Edebiyatımızda özellikle Yeni Türk Edebiyatının başlamasıyla ilk olarak Tanzimat Edebiyatı Sanatçıları çeşitli gazeteler etrafında toplanarak çeşitli türlerde eserler vermişlerdir. Bu yazımızda ise bu edebi topluluklarda yer alan sanatçıları kolaylıkla aklınızda tutabilmeniz için edebi topluluklar kodlama ve şifreleme yöntemi ile sizlere sunmak istedik.
Edebi Toplulukların Kodlaması
Hisar Topluluğu (Hisarcılar - 1950-1980) Temsilcilerinin Kodlaması
GÜLTEKİN SAMANOĞLU
İLHAN GEÇER
TALAT SAİT ......
MİLLÎ EDEBİYAT DÖNEMİ HİKÂYELERİ
Tanzimat’la edebiyatımıza giren “hikâye“, bu dönemde olgunluğa ulaşmıştır. Milli Edebiyat 1911’de Ömer Seyfettin ve arkadaşlarının Selanik’te çıkardıkları Genç Kalemler dergisiyle başlayıp 1923’te Cumhuriyet’in kurulmasına kadar devam etmiştir. Bu dönem edebiyatının temelinde Türk dilinin sadeleştirilmesi çalışmaları yatar. Bu dönemde yazılan hikâyelerin en belirgin özelliği öykülerde sade bir dil kullanılmasıdır. Osmanlıcılık, Türkçülük, Batıcılık akımları temaların belirlenmesinde ana etken olmuştur. Sanatçılar eserlerini bu akımların ışığı altında oluşturmuşlardır. Anadolu insanının yaşam koşulları, savaş yıllarında çekilen sıkıntılar, bağımsızlık, yanlış Batılılaşma, geçmişteki kahramanlıklar, ......
İslamiyet öncesi Türk edebiyatının bir devamı niteliğinde olan halk şiiri; ozanların, âşıkların ya da adı bilinmeyen halk sanatçılarının millî ölçümüz olan hece ölçüsü ile ortaya koydukları manzum ürünleri kapsar. Geçmişi Orta Asya’ya kadar uzanan bu gelenek Türklerin Anadolu’ya yerleşmesiyle bu coğrafyada da devam etmiştir. Sözlü geleneğe dayanan halk şiiri, kuşaktan kuşağa aktarılarak bugünlere kadar gelmiştir.
Millî Edebiyat Dönemi’nde başlayan halk kültürüne yöneliş Cumhuriyet Dönemi’nde giderek artmıştır. Bu yöneliş hem halk şiirinin gelişmesine katkıda bulunmuş hem de halk şiiri geleneği içerisinde birçok ......
1) KİTABIN KONUSU:
Ateşten Gömlek İzmir’in işgali üzerine şehri kurtarmaya amaçlayan milli mücadele hareketlerinin hedeflerine nasıl ulaştığını anlatıyor.
2) KİTABIN ÖZETİ:
Dışişleri bakanlığı memurlarından Peyami, zengin bir ailenin oğludur. Peyami’nin yakını Cemal, Birinci Dünya Savaşı’na katılmış, savaşta yaralanmış bir subaydır. Cemal, Peyami’yi Binbaşı İhsan ile tanıştırır. Peyami, Cemal ve İhsan sık sık buluşarak memleketin içinde bulunduğu durumu tartışırlar. Cemal’in kız kardeşi Ayşe, İzmir’de oturmaktadır. 15 Mayıs 1919’da İzmir işgal edilir. İşgalciler, Ayşe’nin eşi Mukbil Bey ve oğlunu öldürür. Ayşe’yi de kolundan yaralarlar. İzmir’de ......