Cümlenin Ögeleri Nedir Duygu, düşünce, yargı vb. ifade etmek üzere çekimli bir fiille veya sonuna ek fiil getirilen bir isimle kurulan sözcük dizisine “cümle” denir. Duygu, düşünce ya da olay anlatılırken cümlede her sözcük ya da sözcük grubu bir görev üstlenir. Çekimli bir eylem veya ek eylem almış bir ad tek başına da cümle olabilir. […]...
Bir destan olan Danişmendname, Anadolu’nun Müslüman-Türklerin egemenliği altına girmesiyle ilgilidir. Danişmend Gazi ve Melik Gazi’nin savaş kahramanlıkları ve gazaları hakkında anlatılar içerir. Bu eserin ne zaman ve kim tarafından yazıldığı kesin olarak bilinmemektedir. İlk olarak, Anadolu Selçuklu Sultanı İkinci İzzeddin Keykavus’un emriyle İbn-i Ala tarafından derlenmiştir. İbn-i Ala halk arasındaki rivayetleri toplayarak Danişmendname’yi yazmıştır. Eserde […]...
Cengiz Han Destanı (Cengiz-Name) Hakkında Kısaca Bilgi XIII. asır ortalarına doğru Orta Asya Türkleri arasında doğup yayılan destanlardan biridir. Destan, Cengiz Han’ın hayatı, şahsiyeti ve cihangirliği etrafında ve Cengiz çocukları tarafından idare edilen Türkler arasında doğmuştur. Yazıya XV. asırda geçirilmiştir. Oğuz Kağan Destanı’nı anlatan eserlere Oğuzname denildiği gibi, Cengiz Han Destam’nı anlatan eserler de Cengizname […]...
Battal Gazi Destanı (Battal-Name) Hakkında Kısaca Özet Bilgi Konusu Battalgazi’nin İslamiyet’i yayma mücadelesinin ele alındığı destanda Hüseyin Gazi’nin oğlu olan Battal Gazi’nin kahramanlıkları, Bizanslılarla yaptığı savaşlar ve İstanbul’u kuşatan Emevi kumandanı Mesleme’nin silah arkadaşı Sahsah’ın başından geçen olaylar işlenir. Bizanslılar ile Araplar arasında 300 yıl süren kanlı savaşlar birçok efsaneler ve destanların ortaya çıkmasına vesile […]...
SATUK BUĞRA HAN DESTANI HAKKINDA KISA BİLGİ Saltukname olarak da bilinir. Karahanlı Türklerin İslamiyet’i kabul etmelerine dayanan destanlardan biridir. Karahanlılar arasında da destani bir havaya bürünmüştür. Destan, Buğra Han etrafında gelişen olaylar halkası ve İslamiyet’ten önceki Türk destanlarından alınan motiflerle örülmüştür. Satuk Buğra Han Destanının kayıtlı olduğu Tezkire-i Buğra Han adlı eserin çeşitli el yazmaları […]...
Türk Edebiyatında Eleştiri (Tenkit) Eleştiri veya tenkit kelimesi, kökeni Yunanca’ya dayanan bir kavramdır ve “hüküm vermek” anlamına gelen “krites” kelimesinden türemiştir. Fransızca’da ise “critique” olarak kullanılır. Eleştirinin tarihi, Pierre Bayle’nin 1695’te yayımlanan “Dictionnaire historique et critique” adlı eseri ile başlar. Eski dönemlerde eleştirmen, gramerci ve ilolog terimleri neredeyse birbirinin yerine kullanılırken, hümanistler sonraları “critic” terimini, […]...
Radyo Tiyatrosu Nedir Bir tiyatro oyununun radyo yayını için uyarlanmasına “radyo tiyatrosu“ denir. Bu format, seyircilerin bir sahne ya da görsel efekt olmadan karakterlerin sadece seslerini duyarak hikayeleri takip etmelerine izin verir. Özellikle 1930’lar ve 1940’larda radyo yayınlarının popülerliği arttıkça ABD’de yaygın hale geldi. Radyo tiyatrosu oyunları, birçok farklı türde yazılabildiği gibi, genellikle polisiye, macera, […]...
Eleştiri (Tenkit) Hakkında Geniş Detaylı Bilgi Türk edebiyatı, dünya edebiyatı gibi tenkit konusuna büyük önem vermektedir. Bilge Ercilasun, Türk edebiyatında tenkit konusuyla ilgili ilk çalışmaları yapan kişidir ve kitapları ile makaleleri önemli bir boşluğu doldurmuştur. Ancak, ne yazık ki bu alanda yeterince çalışma yapılmamıştır. Tarihin derinliklerinde, insanlar birbirlerini eleştirmiş, tenkit etmiş ve hatta hicvetmişlerdir. Bu […]...
Servet-i Fünun Edebiyatından Önce Tenkit Tanzimat Dönemi edebî tenkitleri, dönemin edebî gelişiminde olduğu gibi yine iki safhada şekillenmiştir. Birinci dönemde Divan Edebiyatı’na ağır hücumlar yapılmış, hayal ve mazmunlarla şekillenen suni bir yapısı olduğu konusunda tenkit edilmiş, bu edebiyatın artık farklı kültür dairesine uyum sağlamaya çalışan bir milletin sanat anlamında beklentilerini karşılamayacağı savunulmuştur. İkinci dönemde ise, […]...
Dadaizm Sanat Akımı Hakkında Kısaca Özet Bilgi Öncüsü, Romen asıllı ozan Tristan Tzara’dır. Tzara, genç sanatçıların bir toplantısında “Larousse” sözlüğünden rastgele bir sayfa açmış ve karşısına çıkan ilk sözcük “Dada” bu edebi akımın adı olarak benimsemiştir. Sözünü ettiğimiz bu olayın da kanıtladığı gibi Dadaizm bir bunalım edebiyatıdır. Birinci Dünya Savaşı’nın sonucu oluşan çöküntü, güvensizlik, insanların […]...
Egzistansiyalizm Ortaya Çıkışı, Kökeni ve Doğuşu 19. yüzyılda ortaya çıkan felsefî bir sanat akımıdır. Egzistansiyalizm ya da diğer adıyla Varoluşçuluk, II. Dünya Savaşı ve devamındaki yıllarda daha geniş kitlelere ulaşmaya başlamış ve sanat dallarının birçoğunda etkisini göstermiştir. Felsefeden köklerini alan bu akımın temel amacı, insanın varoluşunu anlamlandırmaktır. Varoluşçuluğun kökeni, Danimarkalı filozof Søren Kierkegaard’a kadar uzanır. […]...
Personalizm veya Kişiselcilik, insan kişiliğinin evrensel yapıdaki en üstün ve en gerçek değer olduğunu savunan bir idealist ve dini akımdır. Kişicilik ve kişiselcilik deyimleri de kullanılan Personalizm terimi, ilk olarak 1863 yılında Amerikalı filozof Brenson Alcot tarafından kullanılmıştır. Bu terim daha sonra 1901 yılında Fransız düşünürü Renouvier tarafından da benimsenmiştir. Personalizm, insanın varoluşu, özgürlüğü, ahlaki […]...
Dünyayı ve varoluşu bilinç ve düşünceye öncelik vererek açıklama öğretisinin temel olduğu felsefi akımın edebiyattaki uzantısıdır. İdealist felsefenin tüm özellikleri edebi eserlerde de görülür. 20. yüzyılın başlarında ortaya çıkmıştır. Bireyci dünya görüşü ve simgecilik akımına yani sembolizm akımına bir tepki olarak doğmuştur. Çağcıl yaşamın artık makineleşen toplumları ve alabildiğine serpilip gelişen kentleriyle bireyi topluluk içinde […]...
Modernizm Nedir Ne Demektir Kısaca Özet Modernizm, 19. yüzyılın sonlarında başlayan ve 20. yüzyılın ilk yarısında etkisini gösteren bir sanat, kültür ve felsefe hareketidir. “Modernizm“, geleneksel sanat anlayışını reddederek, teknolojinin ve sanayileşmenin getirdiği yeniliklere odaklanmıştır. Bu hareket, tüm sanat disiplinlerinde etkili olmuş ve dünya çapında birçok sanatçıyı etkilemiştir. Modernizmin Kökenleri ve Ortaya Çıkışı Modernizm, sanat […]...
Biçimci Anlayış ” Formalizm” 1915 yılında Rusya’da ortaya çıkan biçimci anlayış, 1917’de beliren siyasi çalkantılar ve komünist ihtilal sebebiyle 1920’de sona ermiş; bu tarihten sonra, batıda yapısalcılık ve yeni eleştiri içinde gelişmiştir. Rus biçimciliğinin başlıca temsilcileri: Boris Tomaşevski, Viktor Sklovski, Yuri Tinyanov, Roman Jakobson’dur. 1920’den sonra Rusya’da etkisini kaybeden biçimcilik, çeşitli vesilelerle batı çevrelerinde benimsendi. […]...
Fıkra Nedir? Fıkra Hakkında Kısaca Özet Bilgi Halk edebiyatında Fıkralar, kıssadan hisse anlayışına göre söylenmiş, genellikle gerçek olaylardan hareket ederek ders vermeyi amaçlayan kısa mizahi hikayelerdir. Fıkralardaki amaç okuyucuyu düşündürmek ona ders vermektir. Nasreddin Hoca, İncili Çavuş, Bekri Mustafa gibi belli isimler dışında fıkraların kahramanları molla, imam, derviş, Bektaşi, muhtar, bakkal gibi toplumun her kesiminden […]...
İslam Alimlerinin ve Müslümanların Avrupa’ya ve Dünyaya Etkileri Müslümanların matematik, tıp, mühendislik, astronomi ve felsefede kendilerinden ileri olduğunu gören Avrupalılar İslam uygarlığını daha yakından tanımaya çalışmışlardır. Rahip Raymond, Tuleytula’nın 1085’te Hristiyanların eline geçmesinin ardından bu şehirde Avrupa’nın ilk Doğu ilimleri okulunu açmıştır ve Avrupa’da Rönesans ve Reform’un oluşmasına zemin hazırlamıştır. Mimari alanda İslam medeniyetinden etkilenen […]...
Avrupa’da 16. yüzyılın ikinci yarısında Montaigne’in yazılarıyla ortaya çıkan deneme türü, Türk edebiyatına Tanzimat’tan sonra girmiştir ancak bu dönem yazarları makale, sohbet gibi yazı türlerinden sıyrılıp tam anlamıyla denemeye yönelememişlerdir. Denemenin gerektirdiği bireysel ve özgür tutum Servetifünun edebiyatında oluşmaya başlamıştır. Yeni Türk edebiyatında Cenap Şahabettin, Ahmet Rasim, Ahmet Haşim ve Yahya Kemal Beyatlı ilk deneme […]...
Söylev (Nutuk) Nedir? Söylev Nutuk Özellikleri Hakkında Kısaca Özet Bilgi Bir kişinin topluluk önünde bir düşünceyi açıklamak, bir inancı savunmak, bir görüşü benimsetmek amacıyla yaptığı coşkulu ve etkileyici konuşmalara söylev (nutuk/hitabet); konuşmayı yapan kişiye de hatip denir. Söylev Nutuk genel özellikleri: – Dinleyicileri yakından ilgilendiren bir konu ele alınır. – Düşünceye dayalı bir yazı planına […]...
“Attila İlhan, Ferit Edgü, Ahmet Oktay, Yılmaz Gruda” gibi şairler de Maviciler adında bir grup oluşturarak 1940’larda gelişen yeni şiir anlayışına uygun eserler vermişlerdir. Öyleyse şimdi de Maviciler üzerinde duralım. Maviciler Akımı (Mavi Akımı) Temsilcileri Kimlerdir Kodlaması Attila İlhan‘ın 1952-1956 yıllarında çıkardığı “Mavi” dergisinin etrafında toplanan “Yılmaz Gruda, Ferit Edgü, Ahmet Oktay, Özdemir Nutku, Demirtaş […]...