Bir tiyatro eserinde iki temel öğe vardır: a) Tiyatroda Olay: Her tiyatro eserinde bir olay ya da olaylar zinciri vardır. Bu olaylar eyleme dönüşmüş tutkular, özlemler, düşler ve isteklerdir. Her oyunda dramatik eylem, bir anadüşünceye, bir duyguya dayanır. Sözgelimi, Shakespeare’nin Kral Lear adlı tiyatro eserindeki olaylarla okuyucuya iletilmek istenen düşünce şudur: “Güzel ve parlak sözlere inanış, […]...
ROMAN TÜRLERİ Edebiyat tarihçileri ve eleştirmenler romanla-n sınıflandırmada değişik ölçütler kullanmışlardır. Biz, bunlardan en çok kabul görmüş sınıflamalar üzerinde örnekleriyle duracağız. Temalarına ve Konularına Göre Romanlar Sosyal Romanlar Tarihsel Romanlar Macera (Serüven) Romanları 2. Akımlara Göre Romanlar Naturalist (Doğlacı) Romanlar Realist (Gerçekçi) Romanlar Romantik (Duygusal) Romanlar Klasik Romanlar...
ROMANDA TİPLEŞTİRME VE KARAKTER ÇİZME : Geleneksel romanlarda, tipleştirme ve karakter çizme önemli kavramlardır. Tipleştirme, geleneksel romanın başvurduğu anlatım yollarından biridir. Tipleştirmede yazar, bir roman kahramanını aşağılayan ya da yücelten eğilimleri ön plana çıkarır; bunlara büyüteçle yaklaşır. İnsana özgü bir niteliğin doruknoktasına çıkarılarak anlatılması, tipleştirmenin özünü oluşturur. Sözgelimi “evlat sevgisi”, insanda bulunan eğilimlerden biridir. Ünlü […]...
Altı alay, üstü kalay: İçi dışı bir olmayan; dışı süslü, içi berbat.”Altı alay üstü kalay bir dolaba benziyor bu.” Altı kaval, üstü şeşhane (Şişhane): Daha çok giyim için “altı, üstüne; bir parçası öbür parçasına uymaz.” anlamında kullanılır.”Çabuk çıkar şu üzerindeki altı kaval üstü şeşhane elbiseyi, yoksa rezil olacaksın el âleme.” Altın babası: Çok zengin, parası […]...
Ağır aksak: Pek yavaş olarak, düzgün olmayarak.”Her zaman işleri ağır aksak yapıyorsunuz.” Ağır basmak: 1. Ağırlığı fazla gelmek. 2. Bir işte etkili olmak, gücü üstün gelmek, istediğini yaptırmak.”Politik gücü ağır basınca ihaleyi kazandı.” Ağır başlı: Ciddî, olgun, hareketlerinde ölçülü, işlerini düşüne taşına yapan kimse.”Ağır başlı olmak insana üstün meziyetler kazandırır.” Ağırdan almak: Bir işi yapmakta […]...
Deyimler, bir kavramı belirtmek için bulunmuş özel anlatımlı ifadelerdir, genel özellikler taşıyıp ders vermezler. Bu nokta deyim ve atasözünün en önemli farkıdır. Genellikle gerçek anlamından az çok sıyrılarak ilgi çekici anlam taşıyan söz öbeklerine deyim denir. Deyimler anlatıma güzellik, çekicilik, canlılık katar. Türkçe, deyimler bakımından zengin bir dildir. Deyimlerin Özellikleri: 1. Kalıplaşmış söz Öbekleridir. Cümle […]...
Öykünün dokusu içinde yer alan öğeler dört öbekte toplanabilir. a) Öyküde (hikayede) Olay ve Durum : Yazarın öyküde anlattıklarına olay ve durum denir. İnsan yaşamıyla ilgili her konu bir olaydır. Öyküdeki her olay, insanın eyleme dönüşmüş tutkuları, özlemleri, düşleri veya istekleridir. Öyküde her olay giderek bir soruna dönüşür; yazar okuyucunun ilgisini bu sorun üzerinde odaklaştırmaya […]...
T.S.ELIOT (1888-1965) Çağdaş Amerikan edebiyatının en ünlü yazarlarındandır. Şiir, tiyatro, eleştiri türündeki eserleriyle tanınmıştır. I. Dünya Savaşı’ndan sonra Fransa ve Almanya’da felsefe ve edebiyat okumuş, İngiltere’de Yunan felsefesiyle uğramış, 1927’de İngiliz vatandaşlığına geçmiştir. Eliot, kendini edebiyatta klasik; politikada krallık taraftarı; inançta ise Anglo-Katolik olarak tanıtır. Şiirde sınırlı temaları işleyen sanatçı, eleştiri dalındaki eseriyle 1948 Nobel […]...
John STEINBECK (1902 -1968) Modern Amerikan edebiyatının en önemli sanatçılarındandır. Yaşamı boyunca birçok meslek değiştirmiş, yazarlıkta karar kılmıştır. Realist bir yazardır. Eserlerinde Califomia’daki insanların sıkıntı ve acı dolu yaşamlarını başarıyla anlatmıştır.Öykü ve roman türünde eserler vermiştir. Steinbeck’in en tanınmış romanları şunlardır: Kenar Mahalle Fareler ve İnsanlar Gazap üzümleri Sardalya SokağI...
TURGENYEV (1818 -1883) Rus edebiyatının en büyük realist yazarlarındandır. Kendisi toprak sahibi bir asilzade olmasına rağmen, toprak sahipleri ile yoksul köylüler arasındaki çelişkilere dikkat çekmiştir. Bütün eserlerinde döneminin düşünsel akımlarını, toplumsal çelişkileri, Rus asilleri ile köleler arasındaki uyuşmazlığı çok gerçekçi biçimde yansıtmıştır. Edebiyatı sosyal gelişmenin bir aracı olarak görmüş; roman, öykü, tiyatro türlerinde yazmıştır. Önemli […]...
N.V. GOGOL (1809 -1952) Rus edebiyatının ilk büyük roman, öykü ve tiyatro yazarıdır. Realizmin etkisindedir ve Rus realizmininkurucusudur. Rusya’nın küçük kasabalarında yaşayan halkın sorunlarını başarıyla anlatmıştır. Mizahta da usta bir sanatçıdır. Önemli eserleri şunlardır: Ölü Canlar (roman) Müfettiş (oyun) Petersburg Hikayeleri (öykü)...
Aleksandr PUŞKİN (1799 – 1337) Rus edebiyatında Romantizm akımının en önemli şairidir.Fransız romantizminin etkisiyle yazan Puşkin Rus edebiyatına yerli, ulusal değerlere bağlı eserler kazandırmıştır. Şiirlerinde coşkulu bir söyleyişi benimsemiş; romanlarında gerçekçi davranmıştır. Önemli eserleri şunlardır: Çingeneler (şiir) Boris Gudonov (oyun) Yüzbaşının Kızı (öykü)...
Heinrich BÖLL (1917 -1985) Çağdaş Alman edebiyatının en önemli yazarlarından biridir. II. Dünya Savaşı’na bizzat katılmış, esir düşmüş, eserlerinde savaş yıllarının yoksullukları, acıları üzerinde durmuştur. Alman sanayi toplumunu da eleştiren H. Böll, 1972’de Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanmıştır. Önemli eserleri şunlardır: Trenin Tam Saatiydi (roman) Babasız Evler Âdemoğlu Neredeydin? (roman)...
Alman edebiyatının ilk ürünleri Ortaçağ’da görülen Nibelungen destanı ve “romans”lardır. Alman halk türkü ve masallarının çoğu 19. yüzyılda Grimm Kardeşler tarafından derlenmiştir. Alman edebiyatı 18. yüzyılın ikinci yarısından sonra parlak bir döneme girmiştir. Bu dönemde, Goethe, Schiller gibi sanatçılar romantik akıma zemin hazırlamış, önemli eserler vermişlerdir. Sonraki dönemlerde Avrupa’nın diğer ülkelerinde ortaya çıkan edebiyat akımları […]...
J. Rudyard KIPLING (1865 -1936) İngiliz edebiyatının ünlü bir sanatçısıdır. Şiir, hikaye ve roman türlerinde yazmış, gazetecilik yapmıştır. Çocukluğunu Hindistan’da geçirmiş, bütün eserlerinde sömürgeci İngilizlerin dünyaya egemen olma isteklerine yer vererek, İngiliz milliyetçiliğini işlemiştir. 1907’de Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanmıştır. Önemli eserleri şunlardır: Kim (roman) Sönen Işık Cengel Kitabı...
George Bernard SHÂW (1856 -1950) İrlanda kökenli olan Shaw, İngiliz tiyatrosunun önemli bir sanatçısıdır. Düşünsel yönü ağır basan eserlerini komedi biçiminde yazmıştır. Ahlâki ve fikri çatışmalara ağırlık veren bir tiyatro geliştirmiş ve töre komedisini yeniden canlandırmıştır. 1925’te Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanmış ancak bu ödülü reddetmiştir. Önemli eserleri şunlardır: Candida (oyun) Sezar ve Kleopatra (oyun) Kara […]...
Charles DICKENS (1812 -1870) İngiliz edebiyatının gerçekçi yazarlarındandır. İnsan karakterlerini çizmede çok başarılıdır. Çocukluğundan beri yakından görüp tanıdığı yoksul kimselerin yaşamını anlatırken eşine az rastlanan bir duygulandırma gücüne ulaşır. Önemli eserleri şunlardır: Pickwick’in Kağıtları (roman) Oliver Twist (roman) Antikacı Dükkanı (roman) David Copperfield (roman)...
Daniel DEFOE (1661 -1731) İngiliz edebiyatının tanınmış bir sanatçısıdır. Serüven dolu bir yaşam sürmüş, roman yazmaya çok geç başlamıştır. Defoe, serüven dolu yaşamındaki deneyimlerine dayanarak birçok serüven romanı yazmıştır. En ünlü eseri, Robinson Crusoe’da, bindiği gemi batınca ıssız bir adaya çıkarak orada 28 yıl tek başına yaşama mücadelesi veren bir kişiyi anlatır. Robinson Crusoe, bütün […]...
İngiliz edebiyatının olduğu kadar, dünya edebiyatının da en büyük tiyatro yazarıdır. Dram ve komedya türlerinde yapıtlar yazmıştır. William Shakespeare bu yapıtlarında şiir ve düzyazıyı bir arada kullanmıştır. Oyunlarının tümünü beş perde üzerinden tasarlamıştır. Yapıtlarında insanın hırs ve tutkularını, duygu ve düşüncelerini başarıyla anlatmıştır. Ölümsüz karakterler yaratan Shakespeare, insanın iç dünyasını olanca derinliğiyle betimlemiştir. William Shakespeare […]...