Edat Tümleci (İlgeç Tamlayıcısı) Nedir Kısaca Özet Bilgi
Edat öbeklerinin oluşturduğu tümleç biçimidir. Yükleme “kiminle, kime göre, kimin için, ne ile” sorularına cevap veren öge cümlenin ögeleri konusunda edat tümleci olarak adlandırılır.
Örnekler:
- Annesiyle dün senden habersiz alışverişe çıktı.
- Benim için sakın üzülme bundan sonra.
- Bana göre sen bir hiçsin.
BAŞKA BİR KAYNAK
Edat Tümleci : Cümleye amaç – sonuç, özgürlük, benzerlik, eşitlik, birliktelik, araç anlamı katan ya da sözcük öbekleri cümle içinde ilgeç tümleci görevi yapar.
Örnek : Gemiler, güneye doğru yöneldi. (Nereye doğru?) (yön)
Babama göre çalışan kazanır. (Kime göre?) (görelik)
Rahat uyumak için ılık bir duş aldı. (Niçin?) (amaç)
Çocuk, elindeki küçük kovayla su taşıyor. (Neyle?) (araç)
Okula annesiyle gidecekmiş. (Kimle?) (birliktelik)
Sen gelinceye kadar işleri bitiririm. (Ne zamana kadar?) (zaman)
NOT 1: Bazı kaynaklar edat tümlecini (ilgeç tamlayıcısı) zarf tümleci başlığı altında ele almaktadır. ÖSYM edat tümleci zarf tümleci farkını göz önünde bulunduran herhangi bir soru sormamıştır. Öğrenciler karşılarına çıkabilecek sorularda bu hususu göz önünde bulundurmalıdır.
NOT 2: Ara cümleler, asıl cümlelerin herhangi bir öğesi olamayacakları için cümle öğelerine ayrılırken farklı değerlendirme yapılmalıdır.
Örnek :
Hızlı hızlı yürüyordu, çünkü yağmur yağıyordu, avluyu geçip fakülteye girdi.
Ara cümle
Ara sözler, asıl öge ile birlikte değerlendirilmeli, ikisi de aynı öge öbeği sayılmalıdır.
Örnek :
Aşağıları, kayaların diplerini, iyice araştırmalı,
Açıklayıcı ara söz
Cümlenin Ögeleri Tablosu ve sorulacak sorular:
| CÜMLE ÖGELERİ | ANLAM | YÜKLEME SORULAN SORULAR | |
| ÖZNE | Yüklemi yapan yükleme konu olan | Kim,Kimler,Ne,Neler | |
| NESNE | Belirtisiz Nesne | Yüklemin Etkisini Üzerine Alan | Ne |
| Belirtili Nesne | Neyi, Kimi | ||
| Dolaylı Tümleç | Yönelmeli | Yüklemin Bulunduğu, Yöneldiği Ayrıldığı Kavramdır. | Neye, Nereye, Kime |
| Bulunmalı | Neyde, Neyden, Nerede,Kimden | ||
| Çıkmalı | Neden, Nereden, Kimden | ||
| Zarf Tümleci (Belirteç Tamlayıcısı)
| Durum | Yüklemi Türlü Anlam Özellikleriyle Tamamlayan Öğedir. | Nasıl, Ne durumda, Ne biçimde |
| Zaman | Ne zaman, Ne zamandır… | ||
| Ölçü | Ne kadar, Nice, Ne ölçüde | ||
| Yer-yön | Nereye, Ne yöne… | ||
| Neden | Ne, Niçin, Ne diye… | ||
| Soru | |||
| EDAT TAMLAYICISI | Cümlede amaç, araç, birliktelik, görelik, neden, yön zaman gibi anlam ilgileri oluşturur. | Niçin, Ne ile, Kiminle, Neye (Neye) göre, Ne gibi, Ne için, Nereye doğru, Ne zaman… | |
Cümlenin Ögeleri ile ilgili soru çözüm videosu için aşağıdaki videoyu izeleyebilirsiniz:
https://youtu.be/WTWOH0yHxc8
