BÜYÜK SELÇUKLU KÜLTÜR VE MEDENİYETİ
Büyük Selçuklu Devleti’nin kuruluşu Türk İslam tarihinde siyasi hayatta olduğu kadar ilim, sanat ve edebiyat hayatında da yeni bir dönemin başlangıcı olmuştur. Bu dönemde âlimler, şairler, sanatkârlar Selçuklu sultanları ve yöneticileri tarafından himaye edilmiş; maddi ve manevi yönden desteklenmiştir.
Devlet tarafından inşa edilen eğitim ve bilim kurumları eliyle, toplumun her bakımdan geliştirilmesi amaçlanmıştır. Tarihçi Ravendi, Selçuklu Türklerinin kültür ve medeniyete verdiği bu önemi anlatırken Büyük Selçuklu Devleti’ni bir ağaca benzetmiş; bu ağacın meyvelerinin kurulan medreseler, kervansaraylar ve ......
Büyük Selçuklu Devlet Teşkilatı ve Yönetim Yapısı
Türk Devlet geleneğinin esasını teşkil ettiği Selçuklu devlet teşkilatı; Karahanlılar devleti, Gazneliler devleti ve Abbasiler devleti teşkilatlarından geniş ölçüde faydalanmıştır. İlk Türk devletlerindeki kut anlayışı Selçuklularda da devam etmiştir. Buna göre hükümdarın emretme yetkisini doğrudan Allah’tan aldığına ve Allah adına hüküm sürdüğüne inanılmıştır.
İslamiyet’ten önceki Türk devletleri geleneğinde olduğu gibi Büyük Selçuklu Devleti’nde de ülke, hükümdar ailesinin ortak malı kabul edilmiştir. Selçuklularda devletin tek temsilcisi sultandır. Töre ve yasaya aykırı olmamak şartıyla her hususta mutlak ......
İslam Alimlerinin ve Müslümanların Avrupa'ya ve Dünyaya Etkileri
Müslümanların matematik, tıp, mühendislik, astronomi ve felsefede kendilerinden ileri olduğunu gören Avrupalılar İslam uygarlığını daha yakından tanımaya çalışmışlardır. Rahip Raymond, Tuleytula’nın 1085’te Hristiyanların eline geçmesinin ardından bu şehirde Avrupa’nın ilk Doğu ilimleri okulunu açmıştır ve Avrupa’da Rönesans ve Reform’un oluşmasına zemin hazırlamıştır. Mimari alanda İslam medeniyetinden etkilenen ilk Avrupalı ülke İtalya olmuştur. İbn-i Sina’nın “El Kanun Fi’t-Tıp” adlı eseri Avrupa üniversitelerinde uzun yıllar okutulmuştur.
Ebu Bekir Er-Razi’nin eserlerinin tercüme edilmesiyle Avrupalıların hastalıklara bakış açısı ......
Anadoluda Kurulan 1. Dönem İlk Türk Beylikleri
İlk Türk Beyliklerinin Genel Özellikleri
Kuzeyde Gürcüler, batıda Bizans ve zaman zaman Haçlılar, güneyde ise Eyyubiler ile mücadele etmişlerdir.
Kılıç Hakkı ile kurulmaları teşvik edilmiştir.
Yapmış oldukları camiler medreseler, kervansaraylar, imarethaneler, zaviyeler, hamamlar, kümbetler gibi mimari eserlerle bölgelerini bayındır hâle getirmişler ve Anadolu’da kalıcılığı sağlamışlardır.
Anadolu’nun Türkleşmesini ve İslamlaşmasını sağlamışlardır.
Anadolu’nun ilk Türk beyliklerinin en önemli ortak noktası kurucularının Oğuz boyuna mensup olmalarıdır.
İç işlerinde serbest dış işlerinde Büyük Selçuklu Devleti’ne bağlıdırlar.
Küçük yerleri ......
Anadolu Selçuklularında Devlet Teşkilatı ve Yönetimi
Türkiye Selçukluları teşkilatlanmada Büyük Selçuklu Devleti’ni örnek almışlardır. Onlardan farklı olarak merkezi otoriteyi güçlü tutmaya çalışmışlardır. Örneğin meliklere (hanedan çocuklarına) kendi adlarına hutbe okutma ve para basma yetkisi tanımamışlardır. İslamiyet öncesi Türk devletlerinde olduğu gibi ülke hanedanın ortak malı sayılmış ve bazı dönemlerde hükümdar ölmeden önce ülkeyi erkek çocukları arasında paylaştırmıştır.
Melikler devlet tecrübesi kazanmaları amacıyla atabeyler ile birlikte yönetici olarak eyaletlere-illere gönderilmişlerdir. Eyaleti atabey yönetirken, melik de yanında tecrübe kazanmıştır. Merkezi otorite bozulunca atabeyler bağımsızlıklarını ......
Büyük Selçuklu Devletinin Kurduğu Medreseler Hakkında Kısaca Özet
Büyük Selçuklu Devletinin ortaya koyduğu sistemli eğitim politikasını medreselerde uygulayarak insanlığın geleceğini inşa eden ilmi koruma altına almış, yükseltmiş ve yaymıştır. Nizamiye medresesi sayesinde yüksek nitelikte bilginler yetiştirilmiş ve büyük bir ilim ordusu oluşturulmuştur. Şii Fâtımiler ve Bâtınilerin yıkıcı faaliyetlerine karşı, kurulan ilim ordusu sayesinde devletin yapısı ve İslam dünyası kuvvetlenmiştir.
Selçuklular Dönemi’nde açılan medreselerin programlarında İslami bilimlerle birlikte matematik, astronomi, felsefe, fizik, tıp, tarih, edebiyat gibi akli bilimler de yer almıştır. İslami bilimlerde ......
Haçlı Seferleri Nedir Kısaca Özet
Orta Çağ’da Asya ve Avrupa’yı sonuçları itibariyle dünyayı etkileyen en önemli olay Haçlı Seferleri’dir.
Haçlı Seferleri kaç defa yapılmıştır? Yaklaşık iki yüz yıllık bir süreçte değişik zamanlarda gerçekleştirilen sekiz seferden oluşmaktadır. XI. yüzyıl ile XIII. yüzyıl arasındaki bu seferlerden ilk dördü karadan ve Anadolu üzerinden diğer dördü ise denizden yapılmıştır.
Neden Haçlı Denilmiştir? Temel nedeni ekonomik olan bu seferler Avrupalı askerler elbiselerinde haç sembolü kullandıkları için Haçlı Seferleri olarak isimlendirilmiştir. Başka bir deyişle Batı ile Doğu’nun ya da ......
Anadolu Selçuklu Devleti (Türkiye Selçukluları)
Süleyman Şah Dönemi (1077 - 1086)
1075 yılında İznik’i fetheden Kutalmışoğlu Süleyman Şah 1077 yılında Anadolu Selçukluları diğer adıyla Türkiye Selçuklu Devleti’ni kurmuştur. Devletinin sınırlarını Marmara kıyılarına kadar genişleten Süleyman Şah, Boğazın Anadolu yakasını kontrol ederek buradan geçen gemilerden vergi almıştır. Türk islam tarihinde Boğaz’ın Anadolu yakası ilk defa Türkler tarafından kontrol altına alınmıştır. Süleyman Şah Batı Anadolu’da birçok yeri aldıktan sonra Bizans ile Dragos Çayı anlaşması imzalanmıştır.
Dragos Çayı Antlaşması ile Bizans, Selçuklulara vergi ödemeyi kabul etmiştir. ......
Anadoluya Yapılan Türk (Oğuz) Göçleri
Türk tarihinde Anadolu’ya ilk Türk akınları Avrupa Hun Devleti hükümdarlarından Uldız Dönemi’nde gerçekleşmiştir. Oğuz Türklerinin Anadolu’ya göç hareketleri iki farklı dönemde gerçekleşmiştir.
I. Dönem göç hareketi: XI. yüzyılın ilk çeyreğinde Tuğrul Bey ve kardeşi Çağrı Bey’in teşviki ile başlayıp 1071 Malazgirt Savaşı’na kadar süredir.
I. Dönem Göçlerinin Nedenleri:
Göçebe Türkmenlere yurt bulma isteği
Gaza ve cihat anlayışı
Karahanlılar ve Gazneliler gibi devletlerin baskıları
İlk göç dalgası ile Anadolu’ya yerleşen Oğuz Türkleri Malazgirt Savaşı’ndan sonra Saltuklular, Mengücekliler, Danişmentliler, Artuklular ve ......
Büyük Selçukluda Toplum Yapısı
Selçuklularda toplum hayat tarzlarına göre göçebeler ve yerleşikler olmak üzere iki gruba ayrılmıştır. Göçebeler genellikle hayvancılıkla, köylerde veya şehirlerde oturan yerleşiklerden köylüler çiftçilik, şehirliler ise ticaret ve çeşitli zanaat dallarıyla uğraşmıştır. Selçuklu ülkesindeki başlıca ekonomik faaliyetler tarım ve hayvancılık idi. Buğday, pirinç ve pamuk en fazla yetiştirilen tarım ürünleriydi.
Hayvancılık alanında genellikle at ve koyun yetiştirilirdi. Bakır ve gümüş işçiliği ile dokumacılık, Selçukluların en ileri oldukları zanaat dalları arasındaydı. Selçuklular halı ve kilim dokumacılığının yanı sıra pamuklu, yünlü ......
Selçukluda Ordu Teşkilatı
Büyük Selçuklu Devleti, özellikle Sultan Melikşah Dönemi’nde Orta Çağ’ın en büyük askerî gücü hâline gelmiştir.
Hassa Askerleri: Sultana bağlı ve onun güvenliğinden sorumlu özel birliklerdir. Hizmetleri karşılığında ikta adı verilen arazilerden gelen gelirleri alıyorlardı. Türklerden oluşan atlı birliklerdir.
Gulaman-ı Saray: Sultana bağlı muhafız birliğidir. Farklı milletlerden oluşan bu birlik özel olarak yetiştirilirdi. Hizmetleri karşılığı Bistegani adı verilen ücret alırlardı. İlk kez Karahanlılar Devleti Dönemi’nde oluşturulmuştur.
Guleman-ı Saray askerleri: Osmanlıdaki Kapıkulu Askerlerine örnek teşkil etmiştir.
Eyalet Askerleri: Eyaletlerdeki meliklerin ve valilerin askerî birlikleridir.
İkta ......
Büyük Selçuklu Devleti Hakkında Geniş Detaylı Bilgi
Büyük Selçuklu Devleti, Türklerin kurduğu en büyük ve önemli devletlerden biridir.
a. Oğuzlar
Oğuzlar X. asırda Hazar Denizi’nin doğusu ile Sir Derya (Seyhun) ve Aral Gölü arasında yaşarlardı. Oğuz, boylar, kabileler demektir. Nitekim Kaşgarlı Mahmut’un Divan-ı Lügati't Türk'te verdiği bilgiye göre 24 Oğuz boyu bulunmaktaydı. Oğuzlara, Müslüman olduktan sonra Türkmen denmiştir. Oğuzlar daha önce Göktürklerin ve Uygurların hâkimiyeti altında yaşamışlardır. X. yüzyılın başında Oğuzları yabgu unvanı taşıyan bir idareci yönetiyordu. Devletin merkezi Yengi ......
Gazneliler Hakkında Kısaca Özet Bilgi
Alp Tigin, Samanoğlullarına bağlı olarak Horasan valiliği görevinde iken Afganistan’daki Gazne şehrini ele geçirmiş ve bu şehir merkez olmak üzere 963 yılında Gazneliler devletinin bağımsızlığını ilan etmiştir. Gazneli Mahmut zamanında devlet en güçlü dönemlerini yaşamıştır. Horasan bölgesine ele geçiren Gazneli Mahmut Büveyhoğullarının baskısı altında kalan Abbasi Halifesine yardım etmiştir. Bu yardım karşısında dönemin Abbasi halifesi Gazneli Mahmut’a sultan unvanını vermiştir.
Sultan Mahmut Dönemi’nde Hindistan’a 17 sefer düzenlenerek bölgede hâkimiyet kurulmaya çalışılmıştır. Gazneli Mahmut’tan sonra devletin başına oğlu ......
Türk İslam Tarihi
İslamiyeti Kabul Eden İlk Müslüman Devletlerine Giriş
X. yüzyılın ikinci asrında İslam dinini seçen Karahanlı Devieti’nden önce Mısır’da kurulmuş olan Tolunoğulları Devleti (868 - 905), yöneticileri ve ordusu Türk, halkı Arap ve Kıpti (Mısır’ın yerlisi) olan bir devlettir. Kurucusu Tolunoğlu Ahmet’tir. Kendi adına altın para bastırmıştır. Tolunoğulları, Fustat (Kahire) merkez olmak üzere Suriye, Adana, Antakya ve Tarsus’ta egemen olmuştur. Suriye’de ortaya çıkan Şii Karmatîler ile mücadele etmişlerdir. Mısır’da Türk - İslam mimarisinin ilk örneklerini vermişlerdir. Tolunoğlu Cami ......
Karahanlılar Devleti
Karahanlıların Kurulduğu yer: Türkistan-Maveraünnehir
Karahanlıların Kurucusu: Bilge Kül Kadir Han
Karahanlıların Başkenti: Balasagun-Kaşgar
Karahanlıların en parlak dönemi: Yusuf Kadir Han Dönemi’dir
Orta Asya'da kurulan ilk Müslüman Türk devletidir. Karahanlılar, 840 yılında Kâşgar yöresinde Yağma Türk topluluğu tarafından kurulmuştur. Çiğil ve Karluk Türkleri de bu devletin kurucusudur. Kurucusu Bilge Kül Kadir Han’dır. Bu devletin kurulmasında, 840 yılında Kırgızların Uygur Devleti’ni yıkması etkili olmuştur. ( 840- 1212)
Karahanlıların Müslüman olması, Batı Karahanlı Hükümdarı Satuk Buğra'nın 945 yılında Müslüman olması ile başlar. Bu ......
Türklerin Müslüman Olması Yolundaki Gelişmeler
Türklerin Müslüman olması, Türk, dünya ve islam tarihi açısından dönüm noktasıdır. Türklerle Müslümanların ilk temasları Hz. Ömer döneminde başlamıştır. 751 yılında gerçekleşen Talaş Savaşı Türklerle İslam’ın ilişkilerinde önemli bir aşamadır. Bu savaş, Orta Asya'da yayılan Çin ile Türk Müslüman ittifakı arasında yapılmıştır.
Türkler, farklı zamanlarda yaşadıkları çevreye göre çeşitli dinlere inanmıştır. Kök Türk Devleti Budizm'i. Uygur Devleti Maniheizm’i Hazarlar Museviliği. Peçenekler. Kumanlar ve Bulgarlar Hristiyanlığı tercih etmiştir. Türkler ile Müslüm anlar arasındaki ilk ilişkiler Hz. Ömer Dönemi’nde İran’ın ......
İslam Medeniyetinde Sanat Hakkında Kısaca Özet Bilgi
İslam medeniyetinde sanat, estetik ile eşdeğer kullanılmıştır. “Allah güzeldir, güzelliği sever.”, anlayışı İslam medeniyetinin sanata verdiği önemi gösteren bir ilke olmuştur. İslam sanatı ve estetiği İslam’ın insan, âlem ve hayat anlayışı ile iç içe gelişmiştir. Özgün üslup, motif zenginliği ve kendine has mimari sistemi İslam sanatının başlangıçtan beri değişmeyen temel niteliğidir.
Puta tapma geleneği, İslamiyetin doğuşunun ilk yıllarında tasvir yasağı koyulmasının ana nedenlerinden biri olmuştur. Bu yasak ile Tevhit anlayışı, kalıcı hâle getirilebilmiştir. Özellikle canlı ......
Bulgarlar
Bulgarlar X. yüzyılda İdil (Volga) çevresinde devlet kurmuşlardır. İdil ismi Türkler tarafından söylenmiştir ve su anlamına gelmektedir. Bulgarlar Müslüman olmadan önce Gök Tanrı inancına bağlıydılar. IX. yüzyılın sonlarına doğru Türkistan ve diğer Müslüman devletlerden gelen tüccarların etkisi ile bölgede İslamiyet yayılmaya başlamış ve 920'lerde İdil Bulgarları Müslüman olmuşlardır.
Ziraat ve hayvancılıkla uğraşan İdil (Volga) Bulgarları İdil boylarında şehirler kurmuş ve şehir hayatına geçmişlerdir. Bulgar memleketinde ticaret artmış ve burası uluslararası ticaret merkezi olmuştur. Bulgarlar, deri mamullerinden çeşitli ......
Malazgirt Savaşı
Malazgirt Savaşının Nedenleri (Sebepleri) Nelerdir
Malazgirt Savaşı'ndan önce Sultan Alparslan 1067 yılında Kayseri'ye ve Afşin’e kadar ilerlemiştir. Türk akınlarını durdurmak için Bizans imparatoru IV. Romanos Diogenes (Romen Diyojen) Doğu Anadolu seferine çıkmıştır, 1071 yılında Selçukluları tamamen Anadolu'dan çıkarmak için yaptığı Malazgirt Savaşı'nda mağlup olan Diogenes, Alp Arslan'a esir düşmüştür. Bu savaş sırasında Bizans ordusunda paralı askerlik yapan Uz ve Peçenek askerleri Selçuklu tarafına geçmiştir.
Anadolu’ya yapılan akınlar bu dönemde artarak devam etmiştir. Bizans İmparatoru Romen Diyojen Türk akınlarını durdurmak ve Türkleri ......