Bir dörtlükte birinci dize ile üçüncü dizenin, ikinci dize ile dördüncü dizenin kendi arasında uyaklı olmasına çapraz kafiye denir, abab şeklinde gösterilir. Çarpraz uyak (kafiye) örnekleri: ........ dinlesem a ........ içinden b ........ inlesem a ........ ruhumdakinden b Dur yolcu! Bilmeden gelip bastığın a Bu toprak, bir devrin battığı yerdir b Eğil de kulak ver, bu sessiz yığın a Sana dün bir tepeden baktım aziz İstanbul a Görmedim:Gezmediğim,sevmediğim hiç bir yer b Ömrüm oldukça, gönül tahtıma keyfince kurul a Sade bir semtini sevmek bile ömre değer Çarpraz Uyak Soru Örnekleri Örnek Soru 1: Hasret ettin ......
Şiirlerdeki bir dörtlükte birinci dize ile dördüncü dizenin, ikinci dize ile üçüncü dizenin uyaklı olmasına sarma uyak (sarmal kafiye) adı verilir. Sarmal Uyak (Kafiye) Örnekleri : Biliyorum gölgede senin uyuduğunu a Bir deniz mağarası kadar kuytu ve serin b Nazların aleminde yumulmuş kirpiklerin b Yüzünde bir tebessüm bu ağır öğle sonu a Biraz düşündüm de derinden a Ben nasıl unuturum dünleri b Niye zinden ediyorum günleri b Zevk de almalı aşkın kederimden a ...
Bu uyak türüne mesnevi kafiyesi de denir. Dizelerin ikişerli olarak, art arda kendi aralarında uyaklanışına düz uyak (düz kafiye) adı verilir. Düz Uyak (Kafiye) Örnekleri: Gâh odunda vü gâh suda idi a Dün ü gün kahrile kısuda idi a Ol kadar çeker idi yükler ağır b Ki teninde tü komamıştı yağır b Nice tü kalmamıştı et ü deri c Yükler altında kana döndü deri c ...