Büyük Selçuklu Devlet Teşkilatı ve Yönetim Yapısı Türk Devlet geleneğinin esasını teşkil ettiği Selçuklu devlet teşkilatı; Karahanlılar devleti, Gazneliler devleti ve Abbasiler devleti teşkilatlarından geniş ölçüde faydalanmıştır. İlk Türk devletlerindeki kut anlayışı Selçuklularda da devam etmiştir. Buna göre hükümdarın emretme yetkisini doğrudan Allah’tan aldığına ve Allah adına hüküm sürdüğüne inanılmıştır. İslamiyet’ten önceki Türk devletleri geleneğinde […]...
Yaban Romanı Hakkında Kadri Karaosmanoğlu’nun, Millî Mücadele’nin zorlu sürecini tüm yönleriyle göstermek amacıyla kaleme aldığı “Yaban”, yayımlandığı dönemde büyük yankılar uyandırmıştır. Millî Mücadele Dönemi’nde Anadolu köylüsünün Kurtuluş Savaşı’na bakışını ve o dönemki aydınlarla köylüler arasındaki fikir ayrılıklarını, I. Dünya Savaşı’nda kolunu kaybeden bir subayın gözünden anlatmaya çalışan “Yaban” romanı, Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun en çok bilinen […]...
Tragedya Nedir, Trajedi Hakkında Kısaca Özet Bilgi Kendine özgü sıkı kuralları vardır. Seyircide korku ve acıma gibi duygular uyandırır. Böylece ruhun tutkulardan temizlenmesi hedeflenir, ilk kez M.ö 6.yüzyılda Yunan edebiyatında görülmüştür. Tragedya, eski Yunan edebiyatının ve Latin edebiyatının taklit edildiği ve Klasisizmin etkili olduğu 17. yüzyılda, özellikle Fransa’da yeniden canlanmış ve 19. yüzyılın ortalarına kadar […]...
Mesnevi Nedir ? Kısaca Özet Bilgi Divan şiiri denildiğinde akla gelen önemli nazım şekillerinden biri de mesnevilerdir. Mesnevi nazım biçiminde her beyit, kendisinden önceki beyitle uyaklı ve aruz ölçüsünün kısa kalıplarından biriyle yazılır. Mesnevi oluşturan beyit sayısı birkaç taneyle başlayıp, birkaç bine kadar çıkabilir. Bu nedenle, mesneviler divan edebiyatının hikaye veya roman türü olarak kabul […]...
Kaside Nedir Kaside adı verilen nazım biçimi, genellikle din ve devlet adamların methetmek “kastıyla” şairler tarafından kaleme alınır. Kaside nazım biçimi başlangıçta Araplar tarafından geliştirilmiş, klasik Arap şiirinin en yüce örneği olarak bilinir. Arap edebiyatında, kasideler genellikle birkaç bölüme ayrılarak yazılırdı. Herhangi bir kasıt ya da maksat güdülerek kaleme alınan uzun manzum şekilde yazılan divan […]...
Koşma Nedir Hakkında Kısaca Bilgi Halk edebiyatının en yaygın ve çok sevilen bir nazım şeklidir. “Koşma”nın kelime anlamı “yakıştırmak, isnat etmek”tir. Çoğunlukla hece ölçüsünün 11 ’li kalıbıyla (4+4+3, 6+5) duraklı ve 3-5 dörtlük arasında söylenir. Bununla birlikte dörtlük sayısı 6-10 arasında olan koşmalara da rastlanmaktadır. Koşma kafiye (uyak) düzeni genellikle 1. xaxa / bbba / […]...
Zarf Fiiller (Bağ-Eylemler, Ulaçlar) Zarf fiiller, fiil köklerinden veya gövdelerinden türeyerek üzerine eklendiği fiille yüklem arasında anlam bağlantısı kurup cümlenin ögelerinde ise zarf tümleci (belirteç tamlayıcısı) görevinde kullanılan eylemsilerden biridir. Zarf fiil ekleri eylemlere gelip onlardan “zarf” türettiği için aldığı ek yapım ekidir, sözcüğün kendisi ise türemiş sözcüktür. Ulaç ya da bağ eylem olarak da […]...
Bağımsız Tümleçler (Cümle Dışı Unsurlar) Hakkında Kısaca Özet Bilgi Cümlenin anlamını dolaylı olarak tamamlayan bağlama edatları, ünlem edatları, hitaplar ve ara sözlerdir. Bu unsurlar esas hareketle, fiillerle (eylemler) doğrudan ilgili değildir. Genellikle cümlenin başında, sonunda veya cümleler arasında yer alırlar. Parantez şeklinde cümlenin içine girdikleri de görülür. Örnekler: Ev Türk istikbalinin evladı! İşte bu […]...
Zarf Tümleci (Belirteç Tamlayıcısı) Nedir Hakkında Kısaca Özet Bilgi Cümlede işin nasıl, ne şekilde, ne zaman, ne yönde yapıldığını gösteren öğedir. Örnekler: Gülümhan hıçkıra hıçkıra ağlamış ve Boston onu sakinleştirmek için epeyce uğraşmıştı. Kuşlara benzer kelimeler, odana dolarlar bir akşam. Zarf tümleci soruları “nasıl, ne zaman, ne kadar, niçin, niye, neden ve nereye” sorularını […]...
Edat Tümleci (İlgeç Tamlayıcısı) Nedir Kısaca Özet Bilgi Edat öbeklerinin oluşturduğu tümleç biçimidir. Yükleme “kiminle, kime göre, kimin için, ne ile” sorularına cevap veren öge cümlenin ögeleri konusunda edat tümleci olarak adlandırılır. Örnekler: Annesiyle dün senden habersiz alışverişe çıktı. Benim için sakın üzülme bundan sonra. Bana göre sen bir hiçsin. BAŞKA BİR KAYNAK Edat Tümleci […]...
Dolaylı Tümleç (Yer Tamlayıcısı) Nedir Kısaca Özet Bilgi Tümcede yüklemin yöneldiği (-e hali, yaklaşma durum eki), bulunduğu (-de hali, bulunma hal eki) ve ayrıldığı (-den hali) yeri bildiren ögeye dolaylı tümleç (yer tamlayıcısı) adı verilir. Bu öge “-e, -de, -den” durum eklerinden birini alır” -e, -de, -den” hâlindeki sorulara aynı ekleri alarak cevap veren unsurlardır: […]...
Özne Nedir Cümlede yüklemin gösterdiği işi, oluşu, hareketi yapan veya durumu üzerine alan unsurdur. Özne, cümlede yapan veya olanı karşılar. Yüklemi fiil olan cümlelerde özne, işi yapanı bildirir. Yüklemi isim olan cümlelerde, edilgen fiilli cümlelerde ve yüklemi oluş bildiren fiil cümlelerinde özne, eylemin belirttiği olanı gösterir. Özne Nasıl Bulunur Cümlenin ögelerinde özneyi bulmak için yükleme […]...
Yüklem Nedir Tümcede yapılan işi, hareketi, oluşu üzerine alan ve yargı bildiren unsurdur. Cümle ögelerindeki en temel unsurdur. Yüklem, çekimli bir eylem ya da ek eylemle çekimlenmiş bir isim soylu sözcük olabilir. Cümlenin ana öğesidir. Cümlenin bütün öğeleri yüklem ile olan ilişkilerine göre belirlenir. Cümlenin genellikle sonunda yer aldığı gibi her yerinde de bulunabilir. Dilimizin […]...
Nesne Nedir (Düz Tümleç) Nedir Nasıl Bulunur Tümcede öznenin yaptığı veya yüklemin bildirdiği işten etkilenen ögedir. Cümlenin yardımcı ögelerinden biridir. Eylemin bildirdiği işten veya öznenin yaptığı işten etkilenen öge diye sorulursa nesne aranır. Nesne, yükleme belirtme durum eki ile (-ı, -i, -u, ,-ü) veya eksiz olarak bağlanır. Belirtme hal eki alan nesnelere belirtili nesne, bu eki […]...
Cümlenin Ögeleri Nedir Duygu, düşünce, yargı vb. ifade etmek üzere çekimli bir fiille veya sonuna ek fiil getirilen bir isimle kurulan sözcük dizisine “cümle” denir. Duygu, düşünce ya da olay anlatılırken cümlede her sözcük ya da sözcük grubu bir görev üstlenir. Çekimli bir eylem veya ek eylem almış bir ad tek başına da cümle olabilir. […]...
Bir destan olan Danişmendname, Anadolu’nun Müslüman-Türklerin egemenliği altına girmesiyle ilgilidir. Danişmend Gazi ve Melik Gazi’nin savaş kahramanlıkları ve gazaları hakkında anlatılar içerir. Bu eserin ne zaman ve kim tarafından yazıldığı kesin olarak bilinmemektedir. İlk olarak, Anadolu Selçuklu Sultanı İkinci İzzeddin Keykavus’un emriyle İbn-i Ala tarafından derlenmiştir. İbn-i Ala halk arasındaki rivayetleri toplayarak Danişmendname’yi yazmıştır. Eserde […]...
Cengiz Han Destanı (Cengiz-Name) Hakkında Kısaca Bilgi XIII. asır ortalarına doğru Orta Asya Türkleri arasında doğup yayılan destanlardan biridir. Destan, Cengiz Han’ın hayatı, şahsiyeti ve cihangirliği etrafında ve Cengiz çocukları tarafından idare edilen Türkler arasında doğmuştur. Yazıya XV. asırda geçirilmiştir. Oğuz Kağan Destanı’nı anlatan eserlere Oğuzname denildiği gibi, Cengiz Han Destam’nı anlatan eserler de Cengizname […]...
Battal Gazi Destanı (Battal-Name) Hakkında Kısaca Özet Bilgi Konusu Battalgazi’nin İslamiyet’i yayma mücadelesinin ele alındığı destanda Hüseyin Gazi’nin oğlu olan Battal Gazi’nin kahramanlıkları, Bizanslılarla yaptığı savaşlar ve İstanbul’u kuşatan Emevi kumandanı Mesleme’nin silah arkadaşı Sahsah’ın başından geçen olaylar işlenir. Bizanslılar ile Araplar arasında 300 yıl süren kanlı savaşlar birçok efsaneler ve destanların ortaya çıkmasına vesile […]...
SATUK BUĞRA HAN DESTANI HAKKINDA KISA BİLGİ Saltukname olarak da bilinir. Karahanlı Türklerin İslamiyet’i kabul etmelerine dayanan destanlardan biridir. Karahanlılar arasında da destani bir havaya bürünmüştür. Destan, Buğra Han etrafında gelişen olaylar halkası ve İslamiyet’ten önceki Türk destanlarından alınan motiflerle örülmüştür. Satuk Buğra Han Destanının kayıtlı olduğu Tezkire-i Buğra Han adlı eserin çeşitli el yazmaları […]...
Türk Edebiyatında Eleştiri (Tenkit) Eleştiri veya tenkit kelimesi, kökeni Yunanca’ya dayanan bir kavramdır ve “hüküm vermek” anlamına gelen “krites” kelimesinden türemiştir. Fransızca’da ise “critique” olarak kullanılır. Eleştirinin tarihi, Pierre Bayle’nin 1695’te yayımlanan “Dictionnaire historique et critique” adlı eseri ile başlar. Eski dönemlerde eleştirmen, gramerci ve ilolog terimleri neredeyse birbirinin yerine kullanılırken, hümanistler sonraları “critic” terimini, […]...