Şiirde Konu ve Tema
Şiirde Konu
Üzerinde konuşulan, yazı yazılandır. Konu günlük olaylardan alınabileceği gibi insanlar arası ilişkilerden, toplumsal gerçeklerden, sorunlardan bilim ve teknolojiden., kısaca yaşamın her kesiminden seçilebilir.
Şiirde Tema
Bir sanat yapıtının üzerine temellendirildiği duygu ve düşüncedir. Temanın konu ile karıştırılmaması gerekir. Konu, somut nitelikli özellikler yansıtırken tema, soyut özellikler gösterir. Bir yapıtın teması onun konusu demek değildir; tema, konunun çok özel bir biçimde işlenmiş ayrıntısıdır.
Örneğin ilkbaharın konu edildiği bir şiirde ilkbahar karşısında duyulan yaşama sevinci, canlılık bu şiirin temasıdır. Şiir, anlatmaya bağlı metinlerden farklı olarak daha çok duygu ve hayallerin işlendiği bir türdür; dolayısıyla bir şiirde yoğun olarak işlenen duygu ve hayaller o şiirin temasını oluşturur. Şiirde işlenen temanın şiirin yazıldığı dönemle ve şairiyle ilgisi vardır.
Şiirde Tema ve Konu Bulma Örneği
Köroğlu
Şiirin Teması: Şairin şiirde iletmek istediği mesaj yiğitlik ve yiğitliğin gücüdür. Şair, savaş tasvirleriyle yiğitliği somutlaştırmıştır.
Şiirin Konusu: “Yiğitleri övme”dir.
Şiirde Zihniyet ve Şiirin yazıldığı dönem ve şairle ilişkisi: Köroğlu XVI. yüzyılda yaşadığı sanılan bir şairdir. Bolu’nun Gerede ilçesindendir. Celâlî İsyanları’na karışmıştır. Sivas – Tokat arasındaki kervan yollarını kesmiş, aldıklarını fakir halka dağıtmıştır. Babasının intikamını almak için dağa çıkmış, Bolu beyine karşı savaşmış; güçsüzleri, haksızlığa uğrayanları korumuş bir yiğittir.
Görüldüğü gibi şairin hayatında öne çıkan en önemli özellik onun yiğitliğidir. Yaşadığı dönemin en önemli özelliği ise yani şiirin zihniyeti haksızlıkların olması ve şairin buna karşı çıkmasıdır. Şiirin teması ve yapısı arasında ilişki vardır. Tema, şiirin yapısı ve anlatımıyla somutlaştırılır. Yapıyı meydana getiren ses ve anlam kaynaşmasından oluşan birimlerin tümü “tema”yla birleşir. Şiirde temayı bulmak için “Şair, bu şiiri niçin yazmıştır?” sorusunu sorarız, aldığımız yanıt bize temayı verir.
Şiir, anlatmaya bağlı metinlerden farklı olarak daha çok duygu ve hayallerin işlendiği bir türdür; dolayısıyla bir şiirde yoğun olarak işlenen duygu ve hayaller o şiirin temasını oluşturur. Şiirde işlenen temanın şiirin yazıldığı dönemle ve şairiyle ilgisi vardır.
ŞİİRDE GERÇEKLİK VE ANLAM
Şiirdeki gerçekliğin temelinde, yaşanan bir gerçeklik vardır. Ancak bu gerçeklikte şairsel bir yaklaşım söz konusudur. Şair, gerçekliği yaşadıkları, algıladıkları ve tasarılarıyla algılar ve kendine göre dönüştürür bu gerçekliği.
ŞİİR VE ŞİİR YORUMLAMA HAKKINDA
Bir şiiri yorumlarken dikkat edilmesi gerekenler
Şiirin yazıldığı dönemin şartlarına
Şairin edebi kişiliğine
Şairin bağlı olduğu geleneğin özelliklerine
Şiirin çok anlamlı olduğuna
ŞİİR VE ŞAİR İLİŞKİSİ
Şairin kişiliği, kültür birikimi, dünya görüşü, sanat ve hayat anlayışı şiirin oluşumunda etkilidir. Şairle ilgili bu özellikleri bilmek, şiiri yorumlamamıza yardımcı olur.