Tenasüp (Uygunluk) Sanatı
Tenasüp (Uygunluk) Sanatı Nedir Kısaca Bilgi
Tenasüp söz sanatı, Türk edebiyatında yer alan bir tür şiir ve şarkı sözü yazma sanatıdır. Bu sanat, Türk halk müziğinin ritmik ve melodik yapısını yansıtan, kısa ve öz sözlerin yazılmasını içermektedir. Tenasüp söz sanatı, Türk halk şarkılarının belirgin bir parçasıdır ve Türk kültürünün zenginliklerinden biridir.
Tenasüp söz sanatı, halk şarkılarının sözlerini yazarken, sözlerin ritmik ve melodik yapısına uygun olarak yazılmasına özen gösterilir. Bu sanatın amacı, halk şarkılarının sözlerini daha kolay anlaşılır ve ezberlenmesi kolay hale getirmektir. Tenasüp söz sanatı, Türk halk müziğinin belirgin bir parçası olarak tanınır ve Türk kültürünün zenginliklerinden biridir.
Tenasüp söz sanatı, Türk edebiyatının önemli bir parçasıdır ve Türk halk müziğinin ritmik ve melodik yapısını yansıtan özelliklere sahiptir. Bu sanat, Türk halk müziğinin belirgin bir ritmi olarak tanınır ve Türk kültürünün öncelikli unsurlarından biridir. Tenasüp söz sanatı, Türk edebiyatının zenginliklerinden biridir ve Türk halk müziğinin belirgin bir parçası olarak tanınır.
Anlamca birbiri ile ilgili sözcükleri bir arada kullanmaktır. Karşıtlık ilgisi, bunun dışındadır
Müraat-ı nazir” adıyla da bilinen tenasüp, anlamca birbiriyle ilgili sözcükleri bir arada kullanma sanatıdır.
Tenasüp sanatında, anlamca ilgili sözcükler okuyucunun zihninde bir çağrışım, bir imge yaratırlar.
Tenasüp olması için anlamca ilgili sözcükler arasında karşıtlık ilgisinin bulunmaması gerekir. Divan edebiyatı şairleri, tenasüp sanatında, türlü bilim terimlerini, mitoloji, tarih ve mesnevi kahramanlarını, hayvan, bitki ve çiçek adlarını bol bol kullanmışlardır.
Tenasüp Sanatı Örnekleri
Sen yoksun, hiçbir şey yok
Güneşin rengi
Ağustos yıldızlarının sıcaklığı
Karanfilin, kokusu
Beşikteki, bebenin gülüşü
Bu şiirde güneş-yıldızlar, karanfil-koku, beşik-bebek sözcükleri anlamca birbirleriyle ilgilidir.
Suya versün bâğban gülzârı zahmet çekmesün
Bir gül açılmaz yüzün tek verse bin gülzâre su.
(Fuzuli)
Şair, peygamberimizi övmek için yazdığı bu dizelerde şöyle diyor:
“Bahçıvan gül bahçesini suya (sele) versin, boşuna zahmet çekmesin; çünkü bir değil, bin gül bahçesine su verse (emek harcasa), senin yüzün gibi güzel bir tek gül açılmaz.” Şiirde siyah dizili sözcükler tenasüp sanatını oluşturuyor. Bağban (bahçıvan), gülzâr (gül bahçesi), gül açılmak, su., sözcüklerinin bir arada kullanılışı, zihnimizde bir bahçıvanın bahçesi içindeki çalışmalarıyla ilgili çağrışım uyandırıyor.
* Mest olupdur çeşm ü ebrunun hayâlinde imâm
Okumaz mihrâbda bir harf-i Kur’ân’/ dürüst
(Ahmet Paşa)
Şair; “İmam sevgilinin kaşı (ebru) ve gözünün (çeşm) güzelliğiyle kendinden geçmiş; namaz kıldırdığı yerde Kuran’ın bir harfini bile hatasız okumuyor.” diyor. Dizelerdeki altı çizili sözcükler din ve ibadetle ilgilidir ve tenasüplü kullanılmıştır. Şair, okuyucuda “Kur’an okuyan bir imam” imgesi meydana getiriyor.
Yanağın âteş-/ Musa dudağın mu’ciz-i Isâ
Kemâl-i hüsne Yûsuf’sun Muhammed’den dutar-
sın hû
(Şeyhi)
Dizelerde Musa, Isa, Yusuf ve Muhammed peygamberin adları tenasüplü kullanılıyor ve onlarla ilgili mucizeler çağrıştırılmıştır.
Söz Sanatları sayfasına Dönmek için TIKLAYIN