Kategori: Türkçe Dil Bilgisi

Türkçe Dil Bilgisi

Türkçe Grameri, Dilbilgisi, KPSS, AYT, TYT, TEOG Türkçe Konu Anlatımı Soru Çözümleri

Tamlama Yanlışlığı

Tamlama Yanlışlığı Nedir Ne Demektir a) Sıfat ve İsmin Ortak Tamlanana Bağlanması Sıfat ve isim tamlamalarının ortak kullanılması yani tamlayanların aynı tamlanana bağlanması anlatım bozukluğuna sebep olur. Çünkü ad tamlamalarında tamlanan iyelik eki alırken sıfat tamlamalarında tamlanan yani ikinci sözcük iyelik eki almaz. Örneğin, “Süs ile yeşilbiber mutfaklarda her zaman bulunur.” cümlesinde “süs” sözcüğü isim […]...

Mustafa Kemal Atatürk ve Türk Dil Kurumu (TDK)

Atatürk ve TDK TDK’nin kurucu ve koruyucu (hami) başkanı Yüce Atatürk, 12 Temmuz 1932 tarihinden itibaren ölünceye dek TDK ile yakından ilgilenmiş; çalışmalarını takip etmiş, bazen Genel Merkez Kurulu ve Terim Kolu toplantılarına başkanlık etmiş, bazen de bazı yönetici ve üyelerle sofrasında uzun uzadıya Kurum çalışmalarını ele almış, yönlendirici uyarılarda, tavsiyelerde bulunmuştur. Bu yazımızda, Atatürkün […]...

Özne Yüklem Uyuşmazlığı

Özne Yüklem Uyumsuzluğu Nedir İnsanların düşündüklerini doğru ifade edebilmesi için özne ve yüklemini birbirine yapı ve anlam bakımından uyumlu olması gerekir. Düşündüğümüzü ifade ederken bu uyuma dikkat etmezsek özne yüklem uyumsuzluğundan kaynaklanan anlatım bozukluğu meydana gelir. Bu özne yüklem uyuşmazlığı şu şekillerde olabilir: kişi uyumsuzluğu, tekillik – çoğulluk uyumsuzluğu ve  olumlu-olumsuzluk uyumsuzluğu. Tekillik – Çoğulluk […]...

Özne Eksikliği

Özne Eksikliği Nedir Bağlı ve sıralı cümlelerde ya da yan cümleciği olan girişik birleşik cümlelerde karşımıza çıkar. Birinci cümlenin öznesinin ikinci cümlenin yüklemine bağlanamaması ya da yan cümleciğin öznesinin temel cümleye bağlanamaması sonucunda oluşur. Sıralı ya da bağlı cümlelerde ikinci yüklem birinci yüklemden farklı bir özne gerektiriyorsa ve bu özne kullanılmamışsa anlatım bozukluğu olur. Örnek […]...

Yüklem Eksikliği Yanlışları

Yüklem Yanlışları Yüklem Eksikliği Nedir Cümleye iki farklı yüklem gerekirken cümlede yalnızca birinin kullanılması anlatım bozukluğuna sebep olur. Başka bir deyişle farklı yüklemlere bağlanması gereken sözlerin tek bir yükleme bağlanmasından kaynaklanır. Yüklem yanlışları yüklem eksikliğinden, ek fiilin kullanılmamasından, fiilimsi eksikliğinden ve kişi ekinin kullanılmamasından kaynaklanabilir. Sıralı ve bağlı cümlelerde kullanılması gereken yüklemin kullanılmamasıdır. Örnek 1: […]...

Sıfat Fiil

Sıfat Fiil (Ortaç Fiil) Nedir Cümlede sıfatmış gibi kullanılan eylem biçimleridir. Eylem kök ya da gövdelerine bazı özel eklerin getirilmesiyle meydana gelen bu sözcüklere sıfat fiil adı verilir. Adlarda olduğu gibi iyelik eki, çokluk eki ve hal (durum) eklerini alabilirler. Sıfat fiiller tümcede sıfat görevinde kullanıldığı gibi ad görevinde de kullanılabilirler. Sıfat-fiilin görevi sorulduğunda ilgili […]...

İsim Fiil

İsim Fiiller (Ad Eylemler – Mastarlar) Hakkında Kısaca Özet Bilgi İsim Fiil Nedir Ad-Eylemler (İsim-Fiiller) : Fiil kök veya gövdelerine getirilen “-mak, -mek, -ma, -me, -ış, -iş” ekleriyle türeyen ve fiilin ismi olarak kullanılan kelimelerdir. Aklınızda daha kolay kalması için isim fiil eklerinin kodlaması ma(y)ışmak şeklinde yapabiliriz. -ma, -me ekine örnekler: Yeni bir projeye başlama hissi […]...

Fiilimsiler Konu Anlatımı

Fiilimsi Nedir Türkçe’de de yaygın olarak kullanılan bu sözcük türü, eylemin ada dönüşmesiyle oluşur. Ancak biçimsel olarak ad olmasına rağmen “eylem” anlamı devam eder. Fiilimsiler, temelde bir eylemin zarf, ad veya sıfat haline getirilmiş biçimidir. Örneğin, “yürü-” fiili “yürüyüş”, “yürüyen”, “yürüyünce” eylemsi olarak kullanılabilir. Fiilimsilerin diğer bir özelliği, yan tümce kurabilme yetenekleridir. Yani bir cümle […]...

Zarf Fiil

Zarf Fiiller (Bağ-Eylemler, Ulaçlar) Zarf fiiller, fiil köklerinden veya gövdelerinden türeyerek üzerine eklendiği fiille yüklem arasında anlam bağlantısı kurup cümlenin ögelerinde ise zarf tümleci (belirteç tamlayıcısı) görevinde kullanılan eylemsilerden biridir. Zarf fiil ekleri eylemlere gelip onlardan “zarf” türettiği için aldığı ek yapım ekidir, sözcüğün kendisi ise türemiş  sözcüktür. Ulaç ya da bağ eylem olarak da […]...

Bağımsız Tümleçler  (Cümle Dışı Unsurlar)

Bağımsız Tümleçler  (Cümle Dışı Unsurlar) Hakkında Kısaca Özet Bilgi    Cümlenin anlamını dolaylı olarak tamamlayan bağlama edatları, ünlem edatları, hitaplar ve ara sözlerdir. Bu unsurlar esas hareketle, fiillerle (eylemler) doğrudan ilgili değildir. Genellikle cümlenin başında, sonunda veya cümleler arasında yer alırlar. Parantez şeklinde cümlenin içine girdikleri de görülür. Örnekler: Ev Türk istikbalinin evladı! İşte bu […]...

Zarf Tümleci

Zarf Tümleci (Belirteç Tamlayıcısı) Nedir Hakkında Kısaca Özet Bilgi    Cümlede işin nasıl, ne şekilde, ne zaman, ne yönde yapıldığını gösteren öğedir. Örnekler: Gülümhan hıçkıra hıçkıra ağlamış ve Boston onu sakinleştirmek için epeyce uğraşmıştı. Kuşlara benzer kelimeler, odana dolarlar bir akşam. Zarf tümleci soruları “nasıl, ne zaman, ne kadar, niçin, niye, neden ve nereye” sorularını […]...

Edat Tümleci

Edat Tümleci (İlgeç Tamlayıcısı) Nedir Kısaca Özet Bilgi Edat öbeklerinin oluşturduğu tümleç biçimidir. Yükleme “kiminle, kime göre, kimin için, ne ile” sorularına cevap veren öge cümlenin ögeleri konusunda edat tümleci olarak adlandırılır. Örnekler: Annesiyle dün senden habersiz alışverişe çıktı. Benim için sakın üzülme bundan sonra. Bana göre sen bir hiçsin. BAŞKA BİR KAYNAK Edat Tümleci […]...

Dolaylı Tümleç (Yer Tamlayıcısı)

Dolaylı Tümleç (Yer Tamlayıcısı) Nedir Kısaca Özet Bilgi Tümcede yüklemin yöneldiği (-e hali, yaklaşma durum eki), bulunduğu (-de hali, bulunma hal eki) ve ayrıldığı (-den hali) yeri bildiren ögeye dolaylı tümleç (yer tamlayıcısı) adı verilir. Bu öge “-e, -de, -den” durum eklerinden birini alır” -e, -de, -den” hâlindeki sorulara aynı ekleri alarak cevap veren unsurlardır: […]...

Özne

Özne Nedir Cümlede yüklemin gösterdiği işi, oluşu, hareketi yapan veya durumu üzerine alan unsurdur. Özne, cümlede yapan veya olanı karşılar. Yüklemi fiil olan cümlelerde özne, işi yapanı bildirir. Yüklemi isim olan cümlelerde, edilgen fiilli cümlelerde ve yüklemi oluş bildiren fiil cümlelerinde özne, eylemin belirttiği olanı gösterir. Özne Nasıl Bulunur Cümlenin ögelerinde özneyi bulmak için yükleme […]...

Yüklem

Yüklem Nedir Tümcede yapılan işi, hareketi, oluşu üzerine alan ve yargı bildiren unsurdur. Cümle ögelerindeki en temel unsurdur. Yüklem, çekimli bir eylem ya da ek eylemle çekimlenmiş bir isim soylu sözcük olabilir. Cümlenin ana öğesidir. Cümlenin bütün öğeleri yüklem ile olan ilişkilerine göre belirlenir. Cümlenin genellikle sonunda yer aldığı gibi her yerinde de bulunabilir. Dilimizin […]...

Nesne

Nesne Nedir (Düz Tümleç) Nedir Nasıl Bulunur Tümcede öznenin yaptığı veya yüklemin bildirdiği işten etkilenen ögedir. Cümlenin yardımcı ögelerinden biridir. Eylemin bildirdiği işten veya öznenin yaptığı işten etkilenen öge diye sorulursa nesne aranır. Nesne, yükleme belirtme durum eki ile (-ı, -i, -u, ,-ü) veya eksiz olarak bağlanır. Belirtme hal eki alan nesnelere belirtili nesne, bu eki […]...

Cümlenin Ögeleri

Cümlenin Ögeleri Nedir Duygu, düşünce, yargı vb. ifade etmek üzere çekimli bir fiille veya sonuna ek fiil getirilen bir isimle kurulan sözcük dizisine “cümle” denir. Duygu, düşünce ya da olay anlatılırken cümlede her sözcük ya da sözcük grubu bir görev üstlenir. Çekimli bir eylem veya ek eylem almış bir ad tek başına da cümle olabilir. […]...

Sözcüğün Yanlış Anlamda Kullanılması

Yanlış Anlamda Sözcük Kullanılmasından Kaynaklanan Anlatım Bozuklukları Türkçede söylenişleri birbirine yakın ya da aynı kökten türeyen sözcüklerin anlam inceliğine uygun kullanılmaması Sözcüğün Yanlış Anlamda Kullanımı ile ilgili anlatım bozukluklarına neden olur. Sözcüklerin cümlede anlamca birbiriyle bağdaşması gerekir. Sözcükler, anlam inceliği bilinmeden kullanıldığında birbiriyle bağdaşmaz; anlatım bozukluğu oluşur, örneğin, fiyat sözcüğüyle ücret sözcüğü anlamca birbirine yakındır. […]...

Tutanak Örneği

Tutanak Nedir Tutanak; belgelenmesi gereken bir durumu, olayı tespit edenler tarafından imzalanan veya meclis, kurul, mahkeme vb. yerlerde söylenen sözlerin olduğu gibi yazıya geçirilmesi ile oluşan belgedir. Başka bir deyişle “Belgelenmesi gereken bir durumu tespit edenler tarafından hazırlanıp imzalanan belgeye tutanak veya zabıt denir. Tutanak, yalın ve açık bir üslupla, kişisel görüş ve yorumlara yer […]...

Türk Dilinin Gelişimi ve Yapısı

Türkçenin Doğuşu – Türk dili nasıl ortaya çıkmıştır? Türk dili, Türk halklarının binlerce yıllık tarihi boyunca oluşmuş ve gelişmiş bir dildir. Türk dili, bugün Türkiye, Türkmenistan, Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan, Azerbaycan ve diğer Türk halklarının yaşadığı bölgelerde konuşulmaktadır. Türk dili, Proto-Türk diline dayanmaktadır. Proto-Türk dili, MÖ 2. binyılın sonlarına doğru Orta Asya steplerinde yaşayan Türk boyları […]...