Kadı Burhaneddin

Uzun yıllar kadılık görevinde bulunan ve asıl adı Ahmed olan sanatçı, 1381 yılında Sivas’ta tahta çıkmış ve on sekiz yıl Sivas sultanlığı yapmıştır. Komşularıyla mücadele etmiş, sonunda Sivas surları önünde başı kestirilerek öldürülmüştür. Aşk, yiğitlik, tasavvuf edebiyatı temalarını kendine özgü bir üslupla ele alan sanatçının şiirlerindeki yiğitçe tavır onu diğer şairlerden ayırır. Eserlerinde aruz ölçüsünün yanında hece ölçüsüne de yer vermiştir. Gazellerinde mahlas kullanmayan sanatçı cinas ve tevriye sanatına sıkça başvurmuştur. Türkçeyi aruza uygulayan ilk sanatçılardan biri olarak kabul edilen şair, aynı zamanda bir bilgindir. Gazel ve tuyuğlarıyla tanınır. Divan’ı vardır.
BAŞKA BİR KAYNAK:
(1344-1398) Divan şairlerindendir. Kayseri’de doğdu. Ataları Oğuzların Salur boyundan olan Kadı Şemseddin Muhammed’dir. İlk dersle­rini babasından aldı. Mısır, Şam ve Halep medreselerinde öğrenim gördü. 21 yaşında Kayseri kadısı oldu. Daha sonra Eretna devletinin vezirlik ve nâibliğini yaptı. 1381’de Sivas’­ta hükümdarlığını ilân etti. Komşuları olan Osmanoğulları, Karamanoğulları, Memlûkler ve Akkoyuniular İle devamlı savaştı. Akkoyunlu Karayülük Osman ile yaptığı bir savaşta yenildi, esir edildi ve Sivas’ta öldürüldü.
Kadı Burhaneddin bir Anadolu şâiridir. Iran şiirinin maz­munlarından faydalanmış, Türkçe’nin dil ve İfâde imkânları­nı sonuna kadar zorlayarak gazeller, rubailer ve tuyuglar söylemiştir. Cinas, tevriye ve mecazlara çok düşkündür. İfa­de gücü çağdaşı olan divan şâirlerinden daha ileridedir. Ta­savvufun mecazlarından İstifade etmiş, aşk, şarap ve kıs­men tabiat temalı şiirler söylemiştir. Divanında epik mısra ve beyitler, hükümdarâne bir üslup vardır.
Divan’ının bilinen tek elyazması nüshası Londra’da British Museum’dadır. TDK 1944’te tıpkıbasımını yayımladı. Muharrem Ergin yeni yazıya çevirisini yaptı (1980). Ali Alpas­lan divandan seçilmiş şiirlerini açıklamalarıyla birlikte ya­yımladı (1977). Hayâtı için en güvenilir kitap Kadı Burhaneddin Ahmed ve Devleti adı ile Yaşar Yücel tarafından hazırla­nıp neşredildi (1970). [Şâirin kelâm ve fıkha dâir iki eseri da­ha vardır.]