Ay: Mart 2008

İNCİ ENGİNÜN

(1940- ) Edebiyat tarihçisi, yazar, istanbul’da doğdu. Orta öğreni­mini Türk Eğitim Derneği Ankara Koleji’nde yaptı (1959). İs­tanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiya­tı Bölümü’nü bitirdi. Aynı bölümün Yeni Türk Edebiyatı kür­süsüne asistan oldu (1963). 1968’de doktor, 1974’te doçent, 1984’te profesörlüğe yükseldi. Hâlen Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Böiümü’nde öğretim üyesi olarak […]...

ERZURUMLU EMRAH

(? – 1860?) Aşık. Erzurum’un Tambura köyünde doğdu. Erzurum’da medrese tahsili yaptığı, ömrünün önemli bir kısmını seya­hatle geçirdiği, Sivas, Kastamonu, Sinop, Konya ve Niğde illerini dolaştığı, Niksar’da öldüğü bildirilir. Emrah hem aruz hem de hece ölçüsü ile şiirler yazmıştır. Halk şâirleri içinde dîvan şiirini en iyi bitenler arasındadır. Tasavvuf! şiirleri varsa da asıl şahsiyetini saz […]...

Ercişli Emrah

(XVirinci asır) Bir halk hikayesi kahramanı ve sözü oldukça güçlü bir saz şairidir. Köklü bir eğitimi olmayan sanatçı aşıklık geleneğine bağlı kalmıştır. Hem aruz hem hece ölçüsünü kullanmıştır. Emrah, Van’ın Erciş ilçesindendir. Emrah ile Selvi Han adlı halk hikayesi bu âşığın hayâtı ve aşkı etrafında doğmuştur. Hikâyeye göre, Osmanlı-lran savaşları sırasın­da Van’ı kuşatan Şah Abbas’ın […]...

SABAHAT EMİR

(1943- ) Hikayeci, yazar. Kula’da doğdu. İstanbul Kız Lisesi ile İs­tanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bitirdi. Öğretmenlik ve Basma, Yazı ve Resim­leri Deneme Müdürlüğü yaptı. Günümüz hikâye yazarlarındandır. Ortaöğretim öğrenci­leri için yardımcı ders kitapları, çocuklar için hikâye ve ma­sallar yazmıştır. Hikâye ve denemeleri Varlık ve Hisar dergi­lerinde yayımlanmıştır. Hikâye kitapları: 1. […]...

EDİP AHMET YÜKNEKİ

(Xll’nci asır) Şâir. Yüknek’lidir (SemerKant yöresinde bir köy). Eserini Emir Sipehsâlâr’a sunmuştur. Kitabın arkasına sonradan Aslan Hoca Tarkan tarafından yazılan takrizde, şâirin ana­dan doğma kör olduğu, bu eser sayesinde sevgi ve saygı ka­zandığı bildirilir. Hayatı hakkında başka bilgi yoktur. Atabetü’l-Hakayık adlı eserinin telif tarihi bilinmemekle birlikte Kutadgu Bilig’den yarım asır sonra yazıldığı tahmin ediliyor. Emir […]...

BAKİ SÜHA EDİBOĞLU

(1915-1972) Şâir. Antalya’da doğdu. İlkokul ve ortaokulu aynı şehirde, liseyi Haydarpaşa’da okudu, İstanbul Hayriye Lisesİ’nde ta­mamladı (1936). Bir süre Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’ne devam ettikten sonra gazeteciliğe başladı. Tan, Akşam ve Cumhuriyet gazetelerinde sekreter ve yazar (1934-1940), An­kara ve İstanbul radyolarında spiker ve İzmir Radyosu’nda müdür olarak çalıştı. İstanbuf’da öldü. Zincirlikuyu Mezariı-ğı’na gömüldü. Aşk ve […]...

EBULGAZİ BAHADIR HAN

(1605-1663) Tarihçi, yazar. Örgenç’te doğdu. Hıyve Sultanı Mehmed Han’ın oğludur. Cengiz Han’ın torunlarındandır. İyi bir öğre­nim gördü, Arapça ve Farsça’yı öğrendi. 1641 yılında Hıyve Hanı olarak yirmibir yıl hükümdarlık yaptı. Ölümüne kadar Buhara Özbekler’i, Safevî şahları, Kalmuk hanları ve Ruslar’la savaştı. Hıyve’de öldü. Türk milletinin tarihini şuurlu olarak öğrenmiş, şiir ile de uğraşmıştır. Çağatay Türkçesi […]...

ŞAHİNKAYA DİL

Şâir. Çorum’da doğdu. İlk ve orta öğrenimini Adana’da yaptı. Ankara Hukuk Fakültesi’nde öğrenci iken öğrenimini yarıda bırakarak Sümerbank Genel Müdürlüğü Yayın İşleri Dâiresı’ne memur olarak girdi. Burada yayın şefi olarak ça­lıştı. Kültür Bakanlığı’nda Halk ve Çocuk yayınları Şubesi’n-de yöneticilik yaptı. Aynı bakanlığın Tanıtma ve Yayımlar Dâiresi Başkanlığı Şube Müdürlüğü’nden emekli oldu (19/7). İlk şiiri Adana’da […]...

AŞIK DERTLİ

(1772-1846) Asıl adı İbrahim’dir. Divan, tekke ve halk şiirini çok iyi bilen şair; hem hece hem aruz ölçüsüyle şiirler yazmış ama asıl başarısını heceyle yazdığı şiirlerde göstermiştir. Toplumsal yergi içerikli şiirler de yazan şair, halk şiirinin son büyük ustalarından sayılır. Gerede’nin Çağa bucağının Şahnalar (yeni adı Reşadiye) köyünde doğdu. Bayraktar Ali Ağa adlı bir çiftçinin […]...

KEMAL TAHİR DEMİR

(1910-21.IV.1971) Roman yazarı. İstanbul’da doğdu. Deniz subayı Şebinkarahisarlı Tahir Bey’in oğludur. İlköğrenimini çeşitli şehirler­de yaptı. Kasımpaşa Cezayirli Hasan Paşa Rüştiyesi’ni(1923) bitirdi. Galatasaray Lisesi’nin onuncu sınıfından ayrılıp avukat kâtipliği (1928-1932), gazetelerde musahhihlik, mütercimlik, yazarlık ve yazı işleri müdürlüğü yaptı. 1938’de Nazım Hikmet‘in Yavuz zırhlısında isyan çıkarmaya teşeb­büsü iddiası ile açılan dâvada, Kemal Tahir de askeri mahkemece suçlu […]...

ZEKİ ÖMER DEFNE

Şâir. Çankırı’da doğdu, Çankırı Ertuğrul İbtidaîsi ve İdâdî-si’ni, Ankara İlköğretmen Okulu’nu, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bitirdi (1939). İstanbul Kabataş ve Galatasaray liselerinde öğret­menlik yaptı. 1969’da emekliye ayrıldı. İlk şiiri Çankırı’da Hak Yolu gazetesinde çıktı (1923). Son­ra Çınaraltı, Ün, Hareket, Şadırvan, İstanbul, Esi, Çağrı, Ga­latasaray ve Varlık dergilerinde şiirlerini yayımladı. Saz […]...

MUSTAFA DARİR

(XIV’üncü asır) Mesnevi şâiri, yazar. Erzurumlu’dur. Anadan doğma kör olduğu için Darîradı Metanındı. Hâfıza gücü ile öğrenip kadılığa kadar yükseldi. Mısır’a gitti (1377). El-Melikü’l-Mansur Ali’nin yanında beş yıl kadar kalarak Siyer-i Nebî’sini yazdı (1388) ve Sultan Berkûk b.Enes’e ithaf etti. Haleb’e giderek Emir Çolpan adına Fütûhü’ş-şam’ı tercüme etti. Eserleri dil tarihi açısından önemlidir. Sâde Türkçe […]...

İSMAİL HAMİ DANİŞMEND

(1899-1967) Tarihçi, yazar, şâir. Merzifon’da doğdu. Beyrut Lisesi’nİ, College de France’ı (Paris) bitirdi. Maliye Meslek Mektebi, Edebiyat Fakültesi ve Mülkiye Mektebi’nde siyasî ve mede­nî tarih dersleri verdi (1912-1914). Bağdat Hukuk Mektebi’n­de müdürlük yaptı (1918). Sivas Kongresi’ne İstanbul temsil­cisi olarak katıldı. Hakimiyet-i Millî Mücadele’yi destekleyici yazılar yazdı. Cumhuriyetten sonra istanbul’a yerleşti, ilmî araştırmalar yaptı, eser yazdı. […]...

ZUHURİ DANIŞMAN

(1902-1971) Tarihçi, yazar. Bolu’da doğdu. İlk ve orta öğrenimin) Boluda gördO. Giresun, Gaziantep, Bolu ve Ankara’da öğretmen­lik, iki devre Botu milletvekilliği (1950-1954) yaptı. Zuhuri Danışman Yayınevi’ni kurdu. İstanbul’da öldü. Zincİrlikuyu Mezarlığına gömüldü. XX’inci yüzyıl tarihî roman yazarlarındandır. Tarihî eser­ler de yayımlamıştır. Romanları:  1. Cellât Çeşmesi (1953), 2. Lala Mustafa Pa­şa (1957), 3. Balak Gazi (1958), […]...

CENGİZ DAĞCI

Roman yazarı. Kırım’ın Yalta şehrinin Kızıltaş köyünde doğdu. Babası Emir Hüseyin Dağcı’dır. Çocukluğu kıtlık, “* yokluk ve rus emperyalizminin zulmü ve büyük baskı­lar altında geçti, İlköğrenimini köyünde ve Akmescit’te yap­tı. Aynı şehirde ortaokulu bitirdi (Î938). Kırım Redagoji Ens­titüsü ikinci sınıfında iken II. Dünya Savaşı çıktı. 1940’da askere alınarak Odesa Subay Okulu’nda tank eğitimi gördü. 1941 […]...

Sözcük Türleri

Sözcük Türleri Nelerdir? İsim ( Ad) Nedir ?     İsimler,  canlı, cansız, bütün varlıkları ve kavramları tek tek veya cinse cins karşılayan varlıkların ve kavramların adları olan kelimelerdir. Ağaç,su, taş, çocuk, bulut. ışık, gönül, Atatürk, Alpaslan, Yavuz, Ali, Yüksel gibi gerçekte veya tasavvurda bir varlığa ad olan kelimelere denir. Varlıkları ve kavramları tek tek karşılayan isimlere […]...

CELAL ÇUMRALİ

Şâir. Konya’da doğdu. Konya Lisesi ile Ankara Üniversi­tesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi (1939). Hakimlik yaptı. 1970′-te emekli olarak avukatlığa başladı. Günümüz şairlerindendir. Hikâye, deneme ve tenkit tü­ründe de eserler vermiştir. Şiirlerinin çoğunu Salkım, Dost, Yelken ve Güney dergilerinde yayımladı. Şiir kitapları:  1. Büyü (1945), 2. Dost (1957), 3. Mavi Dünyâ (1959), 4. Evren (1959), 5. Ağıt […]...

İBRAHİM AGAH ÇUBUKÇU

Şâir. Kadirli’de doğdu. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ni bitirdi (1953). Aynı fakültenin İslâm Felsefesi ve Filo­zofları Kürsüsü’ne asistan oldu. 1955’te doktor, 1963’de do­çent, 1969’da profesörlüğe yükseldi. Hâlen aynı fakültede öğretim üyesi olarak çalışmaktadır. İbrahim Agah Çubukçu, kendi sahasında yazdığı ilmî kitap ve makalele­rinin yanısıra şiirle de uğraşmış; Isâm’ı, tasavvufu ve ahlâkı anlatan ilâhî şeklinde samimî ifadeler […]...

ABDÜLHAMİT SÜLEYMAN ÇOLPAN

(1897-1938) Özbek şâiri. Andipan’da doğdu. Aynı şehirde öğrenim gördü. Orenburg’da Vakit gazetesinde çalıştı. 1917-1918 yıl­larında Başkurt Millî Hükûmeti’nin sekreterliğini yaptı. Son­ra Türkistan’a dönüp kültür faaliyetlerinde bulundu. Varlığı rejim İçin tehlikeli görülerek defalarca hapsedildi. Son ha­pisliğinde öldürüldü. Abdülhamit Süleyman Çolpan, 1918-1930 yılları arasında yazdığı şiirlerle Türkistan halkının en sevilen şâiri oldu. Pek çok şii­ri halk tarafından […]...